eng

Doğal Tekel nedir? Natural Monopoly ne demek?

doğal tekel

İngilizce: Natural Monopoly

Eğer tek bir teşebbüs, piyasaya iki veya daha fazla teşebbüsün faaliyet göstermesi durumundan daha düşük bir maliyetle hizmet verebiliyorsa doğal tekelden bahsedilebilir. Doğal tekeller, devletlerin veya rakiplerin faaliyetlerinden değil, çoğu zaman, piyasa talebi ile bağlantılı olarak üretim teknolojisinin özellikleri sebebiyle ortaya çıkar. Genel olarak, doğal tekeller, sadece bir firmanın ölçek ekonomilerini tamamen kullanabildiği ve piyasaya arz edebildiği, sert düşüş gösteren uzun dönem ortalama ve marjinal maliyet eğrileriyle karakterize edilir. Temelinde, doğal tekeller, piyasa talebiyle göreceli olarak önemli olan ölçek ve kapsam ekonomileri nedeniyle meydana gelirler. Doğal tekellerin elektrik, demiryolları, doğalgaz ve telekomünikasyon gibi endüstrilerin bazı bölümlerinde mevcut olduğu kabul edilmektedir. Üretim etkinliği, sadece bir teşebbüsün var olmasını gerektirdiğinden doğal tekeller tipik olarak devlet düzenlemesine (regülasyona) tabidir. Düzenlemeler arasında fiyat, kalite ve/veya giriş koşullarına ilişkin düzenlemeler yer alır.
(Bkz. SHARKEY (1982) – WATERSON (1987) – PAŞAOĞLU (2003))

Rekabet Terimleri Sözlüğü

doğal tekel

İktisat Terimleri
1. Malın üretiminde kullanılan hammadde ve aramallarının tek üreticisi ve sahibi olma; üretim teknolojisini tek başına geliştirip gizli tutma ve taşımacılık, elektrik, iletişim gibi teknolojik olarak büyük üretim ölçeği gerektiren alanlarda kamu yararı gözetilmesi gibi nedenlerle piyasada tek bir işletmenin yer alması. krş. tekel
2. Dışarıda tutulabilme ve rakipsizlik özelliğine sahip ne tam kamu ne de tam özel mal niteliğindeki karma özelliğe sahip kablolu tv, paralı köprü ve otoyol gibi mal veya hizmetleri üreten işletme.