eng

Pazar Gücü nedir? Market Power ne demek?

pazar gücü

İngilizce: Market Power

Bir ya da bir grup teşebbüsün üretimi sınırlayarak fiyatı rekabetçi şartlar altında olması gereken seviyenin üstüne çıkarma ve böylece bu eylemlerinden dolayı yüksek kârlar elde etme gücüdür. Tam rekabet piyasasında bir ürünün fiyatı marjinal maliyete eşittir. Fiyat, marjinal maliyetten farklılaştığı durumda, en azından teorik olarak, pazar gücünden söz edilebilecektir. Tam rekabet piyasasında teşebbüsler, toplam arz miktarına göre çok az üretim yaptıklarından, pazar fiyatını etkileyemez ve fiyatı pazardan veri olarak alırlar. Eğer teşebbüs fiyatını yükseltmek isterse, hiç satış yapamayacaktır. Çünkü teşebbüs fiyatlarını arttırdığında, müşteriler tam rekabetçi fiyattan satış yapan diğer teşebbüslere yönelecektir. Tekel gücü ise, pazar gücünün yüksek bir derecesi olarak tanımlanabilir. Teşebbüsün pazar fiyatlarını etkileyebilme gücü varsa pazar gücüne, fiyatları kontrol edebilme ya da rekabeti engelleyebilme gücü varsa tekel gücüne sahip olduğu söylenebilir. Bu noktada fiyatları etkileyebilme ve kontrol edebilme arasındaki fark önemlidir. Eğer bir teşebbüs önemli derecede pazar gücüne sahipse, tekel gücüne sahip olabilir. Dolayısıyla, pazar gücünün derecesi önem kazanmaktadır. %100 pazar payına sahip bir teşebbüs tekel gücüne sahip olmayabilir. Örneğin iki şehir arasında taşımacılık yapan tek bir teşebbüs olduğunu düşünelim. Eğer teşebbüs fiyatlarını rekabetçi seviyenin üstüne çıkarırsa, kâr oranını düşük bulduğu için o hatta çalışmayı düşünmeyen diğer müteşebbisler için o hatta taşımacılık yapmak cazip hale gelecek ve onlar da bu hatta girmek isteyeceklerdir. Potansiyel rekabet baskısı teşebbüsü rekabetçi seviyeden fiyatlama yapmaya zorlayacaktır. Tersi bir örnekten hareket edersek de, daha düşük pazar payına sahip olduğu halde, pazara giriş engellerinden dolayı, başka bir teşebbüs tekelci güce sahip olabilir. Hangi durumda pazar gücünün tekelci güce dönüştüğü ancak o olayın şartlarına bağlı olarak karar verilmesi gereken bir konudur. Bu noktada pazar payları değerlendirilirken pazardaki teşebbüs sayısı ve bunların gücü, başka teşebbüslerin pazara girmesinin kolaylığı ya da zorluğu ve pazardaki fiyat değişimlerine tüketicilerin hassaslığı gibi faktörler de göz önünde bulundurulmaktadır.
(Bkz. ÇAĞLAYAN (2003), s.3-9)

Rekabet Terimleri Sözlüğü