Aşık Gevheri kimdir?

17’nci yüzyılın ikinci yarısıyla 18’inci yüzyılın ilk yarısı arasında yaşadı. Asıl adı Mehmet ya da Mustafa. Yaşamına ilişkin kesin bilgiler yok. Nereli olduğu da kesin olarak bilinmiyor. Kırımlı, İstanbullu ya da devşirme olduğu yolunda tahminler var. Ancak Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın ikinci Viyana kuşatması üzerine söylediği şiirler, onun bu savaşa katıldığını göstermese de dönemin olaylarıyla ilgili bilgisi olduğuna işaret eder. Osmanlı devletinin birçok yerini gezdi. Hem aruz, hem hece ölçüsüyle şiirler söyledi. Aruzda, hecedeki kadar başarılı olamadı. Pek çok eski eserde ondan sözedilmesi şiirlerinin çokça tanındığını ve sevildiğini gösterir. Müzikle de ilgilendi. Şiirlerinde pekçok makam kullandı. Bazı şiirleri başkaları tarafından bestelendi. Kendi adıyla bilinen bir de makam vardır. Yani "Gevheri Makamı." 

Ey Efendim, bana meylin var ise

Mahabbetin benim ile yâr olsun

Eğer senden gayri güzel seversem

Bülbül gibi işim ah ü zar olsun.

Tamahım yok bu dünyanın malına

Atlasına, dilbasına, şalına

Ben de Mecnun gibi dostun yoluna

Terkettiğim namus ile ar olsun.

T’an eyleyip niçin eli kınarım

Yad elinden giryan olup yanarım

Pervaneyim, dost şem’ine dönerim

Gam değildir, ko meskenim yâr olsun.

Gevheri der: Fırsat gitti elimden

Anın için korkum yoktur ölümden

Kim cüda kıldıysa beni gülümden

Bencileyin gonceleri hâr olsun!