çölleşme

1) Kurak, yarı kurak ve kurak alt nemli (arid sub tropik) alanlarda iklim değişimleri ve insan aktivitelerinin de dahil olduğu çeşitli etmenlerin sonucunda oluşan “Arazi Bozulumu”dur. Çölleşme arazi bozulumunun son safhası olup, çölleşen arazilerde biyolojik ve ekonomik verimliliklerde devamlı bir kayıp meydana gelmektedir.
2) İklimsel değişiklikler ile fiziksel, biyolojik, siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel etmenlerin ve bunlar arasındaki karşılıklı etkileşimlerin sonucunda, özellikle kurak, yarı-kurak, kurakça-yarı-nemli ve nemlice – yarı-nemli alanlar ile kuraklık/nemlilik özellikleri ne olursa olsun Akdeniz iklim bölgelerinde oluşan arazi bozulması ve ekolojik üretkenliğin azalması sürecidir.
3) Arazi bozulumu sürecinin en son safhası olup, arazinin biyolojik ve ekonomik verimliliğinin devamlı bir şekilde azalması veya kaybı olarak tanımlanır. Birçok insan yaşamları için en azından kısmen bu arazilerin verimliliğine bağımlı iken, söz konusu arazi bozulumu ve verimlilik kaybı büyük ölçüde aynı insanların arazi kullanım uygulamalarından kaynaklanmaktadır.

İklim değişkenliği ve insan kaynaklı eylemler de dahil olmak üzere; kurak, yarı-kurak ve kuru alt-nemli bölgelerde çeşitli faktörlerin yol açtığı arazi bozulumu. Kurak, yarı-kurak ve kuru alt-nemli alanlarda (1) rüzgar ve/veya suyun yol açtığı toprak erozyonu;
(2) toprağın fiziki, kimyasal, biyolojik ve ekonomik niteliklerinde kötüleşme;
(3) doğal bitki örtüsünün uzun vadeli kaybı gibi insan kaynaklı aktivite ya da yerleşim düzeninin de aralarında bulunduğu, arazi kullanımı ve diğer süreç veya süreçlerin bir araya gelmesi ile ortaya çıkan; yağmura dayalı tarım alanı, sulanan arazi ya da otlak, mera, orman ve ağaçlık arazinin biyolojik veya ekonomik üretkenliği ve kompleksliğindeki azalma ya da yok olma (UNCCD, 1994).

Kurak, yarı kurak ve az yağış alan bölgelerde iklim değişiklikleri, insan faaliyetleri, doğal etmenler gibi faktörlerden kaynaklanan verimli toprak kalitesinin bozulması. Toprağın aşırı kullanımı, aşırı otlatma, hatalı sulama yöntemleri, ormanların tahribi ve ekolojik dengenin bozulmasıyla meydana gelen iklim değişiklikleri, çölleşmeye neden olan etmenlerin başında gelmektedir

Genellikle aşırı otlatma, yaygın ormansızlaştırma ya da aykırı tarım ve sulama uygulamaları sonucunda toprağın çöl haline gelmesi süreci.

İklim değişiklikleri ve insan faaliyetleri de dahil olmak üzere muhtelif faktörlerin etkisi altında kurak, yarı kurak ve az yağış alan bölgelerdeki toprağın doğal özelliklerini yitirmesi veya kısaca toprağın aşınması.

Yarı kurak ya da kurak bölgelerde bitki örtüsünün yok edilmesiyle toprağın ince tabakasının aşınması ve rüzgârla taşınması sonucu yerini kumul ortamların alması.