eşitsizlik nedir? inequality ne demek?

Toplumsal eşitsizlik bazı insanların diğer insanlardan daha fazla hakka veya daha iyi fırsatlara sahip olduğu adaletsiz bir durumdur. Toplumsal eşitsizlik bir toplumu oluşturan bireyler ve gruplar arasında gelir, servet, güç ve statü açısından farklılaşmayı ifade eden bir kavramdır. Eşitsizliğe uğrayan kesimlerin daimi ve sistematik olarak toplumsal hayata katılımının sorunlu hale getiren durumlar toplumsal eşitsizliklerin en yalın yansımasını oluşturur.

Toplumsal eşitsizlik, bireyler ve gruplar arasındaki nispeten uzun süreli farklılıkları kapsar. Bireyler arasındaki eşitsizliklerin insanların kullandıkları haklar, fırsatlar ve elde ettikleri ödüller ya da sahip oldukarı ayrıcalıklar açısından önemli sosyal sonuçları vardır. Toplumsal eşitsizliklerin neticeleri servet, gelir, güç, sosyal statü gibi alanlarda gözlemlenir. Günümüzde beslenme, sağlık, eğitim, barınma gibi temel ihtiyaçların giderilmesinde eşitsizlikleri gözlemlemek mümkündür.

Toplumsal eşitsizliklerin genellikle bireylerin kendilerinden kaynaklandığı düşünülse de aslında sosyal bir karakteri vardır. Toplumsal eşitsizliği etkileyen faktörler arasında cinsiyet, sınıf, etnik köken ve ırk yer alır. Bu etkenler çoğu kez tekil değil birlikte hareket ederler. Toplumsal eşitsizlikler sadece maddi çıktıları değil aynı zamanda değerleri ve normları da ilgilendirir. Dolayısıyla Toplumsal eşitsizlikler karmaşık ve kompleks bir yapı arz ederler. Bu sebeple eşitsizliklerle mücadelenin de daha kapsamlı politikalara dayanması gerekmektedir.

Toplumsal eşitsizliklerin düzeyi toplumun ahlaki yapısını çok büyük ölçüde etkiler. İleri düzeyde eşitsizliklerin olduğu toplumlarda ahlaki zaaflar da artar ve pekişir. Zira genellikle eşitsizlikler egemen grupların madunlar üzerinde baskı ve güç kullanımını artırır. Eşitsizliklerin arttığı toplumlarda suç, intihar, sağlık sorunları gibi problemlerin arttığı gözlemlenir. Bu toplumlarda kamusal düzen ancak güç kullanımı ile sağlanabilmektedir. Tersi durumda da refahın yaygınlaşmasıyla birlikte sosyal problemlerin azaldığı ve daha rahat ve düzenli bir toplumun ortaya çıktığı gözlemlenmektedir.

(Alm. Ungleichheit, f; Fr. inégalité, f; İng. inequality) 

mat. 1. A ve B gibi iki matematiksel nesnenin birbirinin aynı olmadığını belirten “A ? B” ifadesi. 2. İki nicelik arasında ya da kısmi sıralanmış bir kümenin iki elemanı arasında birinin diğerinden küçük olduğunu gösteren A < B ifadesi ya da B > A ifadesi.