Yüklemin belirttiği işin özne tarafından doğrudan doğruya yapıldığını gösteren eksiz fiil çatısı, yalın çatı: ak-, belir-, biç-, eski-, duy-, kurtul-, kısal-, sabahla- vb. fiiller özneleri ve çekimli durumları ile birer etken çatı oluştururlar: Arka sokaktaki dere bu yıl hiç kurumadı, hep aktı. Hava (özne) karardı ve akşam oldu. Kayıkçılar, (özne) kayığı kıyıya çektiler. Şiddetli rüzgâr (özne) ağacın dallarını kırdı. Ömrümüz boyunca emek sarfettiniz. Bir aralık böyle uyurken müthiş bir gürültü ile uyandım (özne: ben, H.Z. Uşaklıgil, Kırk Yıl I, s. 41). O (özne) hızlı yürüdü, ben (özne) kaçtım (P. Safa, Şimşek, s. 23). Büyük bakan (özne) esrarlı şeyleri çok severdi (göst.e., s. 23) vb. Karşıtı edilgen çatı'dır.