Gnostik, Gnostizm

Greko-Romen dünyada en parlak dönemini MS 2.-3. yüzyıllarda yaşamış ezoterik dini akımlar için kullanılan genel terimdir. Yeni Platonculuk, Hıristiyanlık ve Asya’ya özgü inançların sentezi olan gnostik dinler birbirinden farklı inançlara sahip olmakla birlikte Ortodoks Hıristiyanlığı reddetmişler ve zamanla sapkın ilan edilip Kilise tarafından cezalandırılmışlardır. İnsanın doğuştan iyi olduğuna inanıp, insan doğasını çözümlemeye çalışan Gnostik akımlar günümüzde Farmasonlar, Gülhaçlılar ve Kabalacılar gibi çeşitli ezoterik topluluklar tarafından yaşatılmaktadır.
Gnostikler, insan benliği ile Tanrı’nın aynı özden oluştuğuna, kötü ruhlarla dolu dünyanın iyi bir Tanrı tarafından yaratılmadığına inanmaktadır.