Dört halifenin ikincisi ve Hz. Peygamber’in en önde gelen sahabelerinden biri. Hz. Ömer b. Hattab, Fil Olayı’ndan on üç sene sonra Mekke’de doğmuştur. Kureyş Kabilesinin Adiyoğulları boyundandır. İslam’dan önce Mekke eşrafı arasında yer almış ve Mekke şehir devletinin büyükelçilik görevini yapmıştır. Hz. Ömer(ö. 23/644), Hz. Muhammed’in peygamberliğinin altıncı yılında Müslüman olmuştur. ‘Hak ile batılı ayıran ve hakkın yanında yer alan’ anlamında ‘Faruk’ lakabıyla anılmıştır. Onun Müslüman olmasıyla birlikte güçlenen Müslümanlar Kâbe’de ilk kez cemaatle açıktan namaz kılmışlardır. İslamiyeti yaşamada Mekke’de sıkıntıya düşen Müslümanlarla birlikte o da Medine’ye hicret etmiştir. Hz. Ömer, Medine döneminde Hz. Peygamber’in yanında aktif olarak görev almıştır. Bedir, Uhut, Hendek, Hayber ve Mekke’nin fethi savaşlarına katılmıştır.
Hz. Peygamber döneminde; ilmi, takvası, inkârcılara karşı tavrı ve Kur’an-ı Kerim’i anlamaya yönelik nitelikleriyle öne çıkmıştır. Resulullah’ın vefatından sonra, ilk halife olan Hz. Ebu Bekir’in yanında etkin görev almıştır. Onun vefatından sonra da bütün Müslümanların ortak isteği üzerine halife olmuştur. Halifeliği döneminde İran, Mısır gibi ülkeler fethedilmiş, devletin sınırları oldukça genişlemiştir. Hz. Ömer, devletin teşkilatlanması ve yargılama usulü ile ilgili yeni düzenlemeler de yapmıştır.
Hz. Peygamber, birçok hadisinde Hz. Ömer’i övmüştür. O da bu övgüye layık olmuş, Kur’an-ı Kerim’e, İslam fıkhına ve İslam toplumuna hizmet etmiştir. Devlet yönetiminde adaletiyle meşhur olmuştur. Ebu Lü’lü denilen Mecusi bir köle tarafından vurulmuş sonra da almış olduğu yaranın etkisiyle şehit olmuştur (ö. 23/644). Kendisi hilafete kimseyi aday göstermemiştir. Altı kişiden oluşan şu^raya halife seçimini havale etmiş ve onlar da içlerinden Hz. Osman’ı halife seçmişlerdir.