ilâhi

Tanrı'ya övgü ve onun ilâhî kudretini vurgulayan ezgi eşliğinde söylenen mistik şiirlere verilen isim. Halk arasında bir tarikatın veya dinî topluluğun âyîni içinde söylenen ilâhîlerin dışında söylenmiş ilâhîler mevcuttur. Beşik ilâhîsi, Gelin ilâhîsi, Kına ilâhîsi gibi. Bu tür örneklerin de aslında söylendiği kişiyi kutsamak, onun üzerinden Tanrıya yakarmak gibi fonksiyonlarının olduğu muhakkaktır.

Tekke yazınında din ve ahlak ile ilgili konularda özel ezgilerle söylenen koşuk. Yapı bakımından özel bir biçimi yoktur, koşma ve semai gibidir. (İlâhilere Mevleviler "ayin", Bektaşîler "nefes", Aleviler "düşe" Gülşenîler "tapuğ", Halvetîler "durak", başka tarikatlardan olanlar da "cumhur" derlerdi.)

1. Allah’a ait, Allah’la ilgili.
2. Rabbim! Ey Allah’ım! anlamında dua ve yakarma sözü.
”Ruhumun senden, ilahî, şudur ancak emeli:/Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli” (M. A. Ersoy)

Tanrıyı övmek üzere ezgi ile söylenen koşuk. (Bu ilâhilere Mevleviler Ayin, Bektaşiler Nefes, Gülşenîler Tapuğ, Halvetîler Durak, başka tarikat ehli Cümhur derlerdi).

Dinî düşünceleri içeren, Allah’ı övme ve ona dua etme amacıyla yazılıp bestelenen şiir.