1. Akıl yürütme, delil arama, delile başvurma. 2. Bilinen düşünceleri belli bir yöntem dahilinde düzenlemek suretiyle bilinmeyen bir sonuca varma. 3. Doğruluğu, hemen anlaşılmayan bir önerme ile doğruluğu kabul edilmiş başka bir önerme arasında bağlantı kurarak doğruluğu kesin olarak bilinen önermenin hükmünü, doğruluğu bilinmeyen önermeye verme. Kur'an-ı Kerim, insan sağlığına zararlı olan uyuşturucuları tek tek saymamıştır. Hâlbuki sarhoşluk veren çeşitli içecek ve maddeler değişik isimlerle üretilmektedir. İslam fıkhında, şarabın yasak olmasının nedeni olan etkiyi, bu tür içecek ve maddeler de yaptığı için istidlal metoduyla şarabın dışındaki sarhoşluk verici maddelerin de haram olduğu sonucuna varılmıştır.