istişare

Bir meselede başkasının fikrini alma ve danışma. “Şûra” ve “meşveret” de aynı anlamda olup devlet başkanının herhangi bir konuda ilgili kimselere danışıp görüş almasını ifade eder. Danışılan bu kişilerin oluşturduğu topluluğa da istişare heyeti veya ehl-i meşveret denir. Antik Yunan ve Roma’da yöneticilerin bir tür kurumsallaşmış istişare mekanizmaları olan meclislere sahip olduğu bilinmektedir. Eski Türk devletlerindeki kurultaylar da benzer bir fonksiyona sahiptir. Yönetimin sağlıklı işleyebilmesi ve yöneticinin doğru kararlar alabilmesi adına önemli bir mekanizma olan istişare ve şûra İslam siyaset düşüncesinin de temelinde yer alır. Kur’ân-ı Kerim’de yöneticilerin istişareye başvurmaları emir formunda yer alır (Âl-i İmrân Sûresi, 3:159). Bu istişare mekanizmasının şekli ve biçimi ise dönem ve bölgenin bilgi ve tecrübesine bağlı olarak Müslüman yönetimlerin kendilerine bırakılır. İstişare devlet yöneticileri için olduğu kadar kişiler için de söz konusu olur. Kişilerin de karar alma süreçlerinde bilgili ve tecrübeli kimselerle istişare etmeleri teşvik edilen bir husustur.

1. Görüş alışverişinde bulunma, fikir alma, danışma.
”Kendisiyle istişare edilen güvenilir biri olmalıdır.” (Hadis)
2. Herhangi bir konuda doğruyu bulmak için sahasında güvenilir bir uzmanın görüşüne başvurma.
”İstişare eden pişman olmaz.” (Hadis)
3. Yöneticilerin halkın durumunu ilgilendiren konularda daha güzel ve yararlı sonuçlara varabilmeleri için uzmanlarla görüş alış verişinde bulunmaları. İslam dinine göre, herhangi bir konuda ayet veya Hz. Peygamber’in hadisi ya da uygulaması varsa istişareye başvurulmaz. İstişare ayet ve hadislerin olmadığı alanlarda yapılır.
”Allah’ın rahmeti sebebiyledir ki sen onlara nazik davrandın. Eğer kaba ve katı olsaydın etrafından dağılıp giderlerdi. Öyleyse onları affet, onlar için bağışlanma dile. İşlerinde onlarla istişare et...” (Kur'an-ı Kerim 3/159)

Bakınız: Konsültasyon