Kadirilik

Adiy b. Müsafir b. İsmail (ö. 1160 veya 1162) tarafından kurulan bir mezhep, inanç akımı. Yezidiliğin kutsal kitapları Kitabulcelve ve Mushafıreş’tir. Putperestliğe ait birçok düşünceleri içinde barındırır. Yezidilere göre şehadet; Adiy b. Müsafir’in Allah’ın meleği ve Yezidilerin mürşidi; Yezid b. Muaviye’nin de melek, yerin nuru ve insanlığın sevinci; şeytanın ise Allah’ın meleği ve elçisi olduğuna inanmaktan ibarettir.

Yezidilere göre ibadet namaz, oruç, hac ve zekâttan ibarettir. Onlara göre namaz, güneşin doğuşu ve batışı anında güneşe yönelerek dua etmektir. Oruç ise aralık ve temmuz’da yirmişer gün, Adiy b. Müsafir’in mezarını ziyaret ederken de kırk gün olmak üzere toplam seksen gündür. Bu orucu sadece din adamları tutar. Genel oruç ise aralık ayının başında tutulan sadece üç günlük oruçtur. Hac ise, Adiy b. Müsafir’in türbesini ziyarettir.

Zekât, Yezidilerin alt tabakasına ait bir görevdir. Gelirin yüzde onunu Yezidi şeyhlerine, yüzde beşini pirlere, yüzde iki buçuğunu fakirlere vermekten ibarettir. Yezidiler sekiz sınıftır. Bunlar yukarıdan aşağıya doğru: mir, baba şeyh, fakir, kavval, şeyhler, pir, kuçek ve mürit’lerden oluşur. Bir tür kast sistemi sayılan bu sınıflardan bir diğerine geçmek neredeyse imkânsızdır. Türkiye’deki toplam sayıları birkaç bin civarındadır.