Acıma ve şefkat gösterme anlamına gelir. Allah’ın kullarına acıma ve şefkati için olduğu gibi insanların birbirlerine karşı acıma ve şefkat duygusu için de kullanılır. Merhamet veya rahmet Allah’a nispet edildiğinde O’nun ihsan ve lütfu anlamına da gelir. Allah’ın rahmân ve rahîm sıfatları merhametle ilişkilidir. Birincisi bu dünyada inansın ya da inanmasın her insana rahmetini gösterirken ikincisi ahirette yalnız mümin kullarına olan rahmetine işaret eder. İnsanlardaki merhamet duygusunun da Cenab-ı Hakk’ın bu sıfatlarının bir tecellisi olarak var olduğu kabul edilir. Kuran-ı Kerim’de Allah rahmet sahibi olarak nitelenirken (A’râf Sûresi, 7:156) Hz. Peygamber’in de (s.a.v.) müminlere karşı şefkat ve merhamet sahibi olduğu vurgulanır (Tevbe Sûresi, 9:128). Ayrıca Kur’an’da evlatlara anne ve babalarına karşı merhametli olmaları emredilmektedir (İsra Sûresi, 17:24). Merhamet duygusu insanda fıtri olarak bulunmakla birlikte eğitim ve tecrübeyle gelişen ve geliştirilmesi gereken bir niteliğe sahiptir. Merhametin yalnız insanlara karşı değil aynı zamanda bütün canlılara yöneltilmesi esastır.