1. Çalışıp çabalama, gayret etme, uğraşma. ”Hayır, hayat-ı vatandır umum için gaye;/‘Vatan!’ deyip giriyor her gün mücahedeye.” (M. A. Ersoy) 2. Allah’ın adını yüceltmek amacıyla yapılan savaş, çarpışma. ”Kim Allah yolunda mücahede etmez ve mücahede etmeyi içinden geçirmezse münafıklıktan bir hâl üzerine ölür.” (Hadis) 3. İnsanın iç dünyasını eğiterek güzelleştirme ve zenginleştirme çabası; bu amaçla insanın içini karartan her türlü olumsuz düşünce ve davranışı yenip nefsinin aşırı isteklerinden uzaklaşması, Allah’a manevî olarak yaklaşabilmek için Hz. Peygamber’i örnek alarak yapmış olduğu her türlü gayret. ”Kim mücahede yaparsa kendi (iyiliği) için yapar. Allah yaratılmışlara muhtaç olmaktan uzaktır.” (Kur’an-ı Kerim 29/6)