rüşvet

Bir kamu görevlisine, kanunen yapması ya da yapmaması gereken bir işte yasa dışı bir kolaylık sağlaması için verilen para veya sağlanan menfaat. Bu anlamda rüşvet haksız bir menfaatin elde edilebilmesi için alınıp verilebileceği gibi haklı bir menfaatin daha hızlı ele geçirilebilmesi gibi sebeplerle de alınıp verilebilir. Kısacası rüşvette bir görev ve yetkinin kötüye kullanılarak gayri meşru bir kazanç elde edilmesi söz konusudur. Rüşvet dinen yasaklanmış olup hadislerde rüşvet alana da verene de lanet edildiği bildirilmiştir (Tirmizi, “Ahkâm”, 9). Rüşvet geçmişte olduğu gibi günümüz hukuki düzeninde de bir suç olarak tanımlanmış ve bu suçu işleyene günümüz mevzuatında hapis cezası öngörülmüştür. Çünkü rüşvet yalnızca kişisel haksız bir kazanç yolu değil aynı zamanda toplumdaki hak ve adalet düzenini temelden sarsan bir haksızlıktır. Bundan ötürü rüşvet her türlü kamu görevlisi için kötü olmakla birlikte özellikle hak ve adaletin temsilcisi konumundaki hâkimlerin ve mahkeme çalışanlarının rüşvete bulaşması daha vahim bir hadise olarak değerlendirilir. Bundan ötürü örneğin Roma hukukunda rüşvet alan hâkim için ölüm cezası öngörülmüştür. Rüşvetin önlenmesi için ahlaki eğitimin yanında hukuki sistemin tutarlı bir şekilde yerleştirilmesi ve sosyal adaletin bir toplumda mümkün olduğu kadar gerçekleştirilmesi gerekir.

1. Yetkili şahıs ve makamlara hakkı olmayan bir şeyi verme, özel çıkar sağlama.
”Rüşvet ile yaşayan ahmaktır/Anı bilmez ki sonu topraktır.” (Taşlıcalı Yahya)
2. Memurun yapmaya zorunlu olduğu şeyi yapmaması veya yapmamak zorunda olduğu şeyi yapması için ona yarar sağlama.
”Allah rüşvet alana da verene de lanet etsin!” (Hadis)
3. Kişinin lehine hüküm vermesi için hâkime verilen mal ve para.
”Mallarınızı aranızda batıl (helal olmayan) yollarla yemeyin; insanların mallarından bir kısmını bilerek haram bir biçimde yemeniz için hâkimlere rüşvet vermeyin!” (Kur’an-ı Kerim 2/188)

Bir işin yasa dışı olarak daha kolay ve çabuk yapılması için o işte görevli kişiye sağlanan aynî veya parasal çıkar.

Bir memura haklı veya haksız iş gördürmek için verilen para ve hediye.