ünlü değişimi

Ünlülerin ünlülere veya ünsüzlerin ünlülere yaptığı etki sonucunda bir ünlünün nitelik değiştirmesi olayı. Ünlülerin birbirine etkisine veya daha başka nedenlere bağlanan ünlü değişimi, ünlü uyumu ünsüzlerin ünlülere etkisinden doğan ünlü değişimi, ünlü incelmesi, ünlü kalınlaşması, ünlü daralması, ünlü genişlemesi, ünlü yuvarlaklaşması veya ünlü düzleşmesi biçiminde (bunlara bk.) kendini gösterir. Genellikle ağızlarda görülür: kayış > geyiş, çocuk > çöcük, buz > büz, bıldır > bildir, «geçen yıl», beğen-> ban-,köle > kole az > ız, ağaç / ıgaç, çağır-> çığır-, alınca > alıncı, koy-> guy-, ova > uva, cep > cöp, bebek > böbek, çekirge > çökürge, fırsat > fursat, müddet > middet vb. Türkçedeki ünlü değişimlerinin Almanca Bruder «erkek kardeş», Brüder «erkek kardeşler», İng. man «adam», men «adamlar» örneklerinde görüldüğü gibi anlama etkisi yoktur.

Azerbaycan Türkçesi: säs däyişmäsi Türkmen Türkçesi: çekimlinin üytgemegi (başgaçekimlää övrülmegi Gagauz Türkçesi: vokal dönmesi ~ vokal diişimi ~ vokal düşmesiÖzbek Türkçesi: unliniň ozgarişi Uygur Türkçesi: sozuq tavuşnin özgirişi Tatar Türkçesi: suzıqlarnıňüzgärüwe Başkurt Türkçesi: huzınqınıň üzgäreşe Kmk: sozuk awaznı almaşınıwuKrç.-Malk.: açık tawuşnu türleniwü Nogay Türkçesi: sozıktıň awısuwı ~ sozıktıňözgelenüwî Kazak Türkçesi: dawıstınıň özgerüwi Kırgız Türkçesi: ündüünün özgörüşü Alt::ündü tabıştıň kubuları Hakas Türkçesi: ünnîglernîň alızii Tuva Türkçesi: a'jık ünner solçulgazıRusça: izmeneniye glasnogo