anlam değişmesi

Bir kelimenin gösterdiği anlamdan az veya çok uzaklaşarak yeni bir anlam kazanması olayı. Olay, geniş kapsamlı olarak anlam genişlemesi, anlam daralması, anlam iyileşmesi, anlam kötüleşmesi gibi değişme olaylarını da içine alabilirse de, asıl bir anlamdan başka bir anlama geçiş, yani bir kavramdan başka bir kavrama geçişle ilgili anlam değişmelerini içine almaktadır: ET. okşamak «benzemek», TT. okşamak «okşamak» ET. sakınmak «düşünmek, üzerinde durmak, plânlamak», EAT. sagın- «düşünmek, sanmak», TT. sakınmak «çekinmek, bir şeyi yapmaktan uzak durmak» ET ve EAT. okımak «davet etmek, çağırmak», TT. okumak «okumak» küpe «küçük metal halka», Şor lehç. «koşum takımlarında halka», çağdaş lehçelerde «demir gömlek, zırh» (H. Eren, Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, s. 275/1). TT. «kulağa takılan süs eşyası» ET. bekle- «sağlam tutmak, tahkim etmek, tutturmak, bağlamak, muhafaza etmek, gözetlemek», TT. «gözetlemek, mec. ummak» EAT. yapmak «kapamak, örtmek», TT. «yapmak, imal etmek» EAT. uslu «akıllı», TT. uslu «yaramazlık etmeyen, haşarı olmayan» vb.

Bir kelimenin anlamında olan değişme ki ANLAM DARALMASI, ANLAM GENİŞLEMESİ, ANLAM İYİLEMESİ, ANLAM KEMLEMESİ, ANLAM KAYMASI tarzında olabildiği gibi BAĞINTILI, BAĞIMSIZ, YAKIŞIR, RASLAMALI, BİRİNCİL ve İKİNCİL denilen çeşitleri de vardır. (Bu kelimelere bakınız).

Anlamın daralması, genişlemesi, kayması, iyileşmesi veya bayağılaşması: Yemiş (bütün yemişler anlamından incir anlamına) , terkos (göl adı anlamından musluk suyu anlamına) , palas (saray anlamından rahat, kolay, gevşek, kötü anlamına) vb.