Gramer

Bir dili meydana geitren ses, kelime yapılışı, kelime hazinesi, anlam değişmeleri, cümle kuruluğu gibi öğeleri inceleyip kurallara bağlıyan bilim. Bu tarif, daha çok dilbilgisi dediğimiz bahsin tarifidir gramer deyince daha çok yalnız kelime yapılışı ve söz dizimi konularını alan bir bahis anlaşılır. Gramerler gösterdikleri özelliklere göre türlü adlarla anılırlar: Konu olarak aldığı dilin veya bir dil evresinin halini olduğu gibi kaydetmekle yetinen BETİMLİ GRAMER (Grammaire descriptive) bir dilin, doğru ve düzgüye uygun sayılan şekline göre yazılmış. DÜZGÜ GRAMERİ (Gr. normative) diliyanlış yönlere sapmaktan korumak ve yanlışları düzeltmek iddiasında bulunan YÖNELTİCİ GRAMER ( Gr, prescriptive) dilin ârdarda gelişmelerini kaydeden TARİHSEL GRAMER ( Gr. historique ) ayrı bir dil üzerinde durmaksızın genel olarak dillerin ortak Vasıflarını belirten GENEL GRAMER (Gr. générale) kelimelerin düzenlenişini ele alan DİZİLEME GRAMERİ (Gr. syntagmatique) kelimelerin düşüncedeki çağrışımlarını inceliyen ÇAĞRIŞIM GRAMERİ (Gr. associative) kelimeleri ses bakımından araştıran SESLİKLER GRAMERİ (Gr. phonologique)

Bir dili ses, şekil ve cümle yapıları ile dilin çeşitli ögeleri arasındaki anlam ilişkileri açısından inceleyerek bunlarla ilgili kuralları ve işleyiş özelliklerini ortaya koyan bilim. Ses bilgisi, şekil bilgisi, cümle bilgisi (söz dizimi) ve anlam bilgisi gramerin başlıca bölümleridir. Tür olarak tasvirî gramer (durgun gramer, statik gramer), tarihî gramer ve karşılaştırmalı gramer gibi türleri vardır. bk. ve krş. dil bilgisi.

Azerbaycan Türkçesi: grammatika Türkmen Türkçesi: grammatika Gagauz Türkçesi: gramatika Özbek Türkçesi: grammatika Uygur Türkçesi: grammatika Tatar Türkçesi: grammatika Başkurt Türkçesi: grammatika Kmk:grammatika Krç.-Malk.: grammatika Nogay Türkçesi: grammatika Kazak Türkçesi: grammatikaKırgız Türkçesi: grammatika Alt:: grammatika Hakas Türkçesi: grammatika Tuva Türkçesi: grammatikaŞor Türkçesi: grammatika Rusça: grammatika

Bakınız: dilbilgisi