Ölçek Ekonomisi nedir? Economies of Scale ne demek?

İşletmelerin, uzun dönemde, üretim kapasitelerindeki artışlarla ürettikleri malların ortalama maliyetleri arasındaki ilişkiyi ifade eden bir kavramdır. Bu anlamda üç farklı ölçek ekonomisinden bahsedebiliriz: ölçeğe göre artan getiri, ölçeğe göre sabit getiri ve ölçeğe göre azalan getiri. Bilindiği üzere işletmeler, faaliyet gösterdikleri endüstrilere göre farklılık göstermekle birlikte, ilk kurulduklarında, teknolojik zorunluk dolayısı ile belirli bir üretim kapasitesi ile kurulurlar. Uzun dönem iktisatta, işletmelerin üretim faktörlerinin (emek, sermaye, toprak) tamamını (üretim kapasitelerini) artırabilecekleri kadar uzun bir zaman aralığını ifade etmektedir. Haliyle, ölçek ekonomilerine göre işletmeler, üretim kapasitelerini iki katına çıkarttığında, ürettikleri ürünlerin ortalama maliyeti önce azalmaya (ölçeğe göre artan getiri), üretim kapasitelerini daha da arttırdıklarında ortalama maliyetleri sabit kalmaya (ölçeğe göre sabit getiri) ve üretim kapasitelerini arttırmaya devam ederlerse bu defa ortalama maliyetleri artmaya (ölçeğe göre azalan getiri) başlayacaktır. Örneğin, bir soğuk hava deposu işleten bir firma, üretim kapasitesini iki katına çıkarttığında, maliyetleri iki katına çıkacak ve fakat soğuk hava deposunun hacmi üç kaç artacaktır. Haliyle birim başına maliyet azalacaktır. Bu işletme kapasitesini daha da arttırmak istediğinde, artan yönetsel ve bilgi akışındaki sorular dolayısıyla birim başına maliyet önce sabitleşecek daha sonra da artmaya başlayacaktır.