eng

Toplumbilim Terimleri Sözlüğü (9)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
9. Sayfa
tüze toplumbilimi :
Tüze kural ve kurumlarının toplum bütünü içindeki yeri ile oluşum ...
Uğraş :
Sürekli, kurumlaşmış ve uzmanlık konusu olan etkinlik.
uğraşlaşma :
Bir işin, onu yapan herkese kimi haklar, ödevler ve işlevler sağl ...
ulam :
Nesnel gerçekliğin ve bilginin en genel ve temel özelliklerini, y ...
ulus :
Derebeylik düzeninin yıkılışı ve anamalcı düzenin oluşumu dönemin ...
ulusal biçim :
Her halkın sanat alanındaki özel anlatım biçimi.
ulusal elerki :
Ekonomik bağımsızlık uğrunda çalışma, sömürgeciliğe karşı savaşma ...
ulusallaştırma :
Yabancı yönetimi altındaki kurumların ulusal yönetim altına sokul ...
ulusçuluk :
Yabancı baskısı ve sömürüsünden kurtulmayı, kendi ulusunu sevip o ...
umu düzeyi :
Kişilerin gelir, eğitim, orun vb. konularda toplumsal ekonomik ko ...
usaaykırı :
Düşünce ve usa karşıt, usla anlaşılamayan, mantık kavramlarıyla a ...
usçuluk :
1. Usa, ussal yargıya inanma, usa aykırı ya da usdışı hiç bir şey ...
ussallaştırma :
Bireyin, davranışlarının toplumsal çevresince az ya da çok kınana ...
uyanış :
Derebeylik düzeninin çöküşü ve kentsoylu toplumun doğuşu dönemind ...
uyaran :
Bireylerin ya da toplumsal kümelerin herhangi bir tepkide bulunma ...
uyarlamacı davranış :
Bireyin doğal ve toplumsal çevresinin gereklerine uyacak biçimde ...
uyarlanma :
İnsanın örgensel bakımdan doğal ve toplumsal çevre koşullarına te ...
uyarma :
Bir duyu örgenini ya da tüm bir sinir düzenini, kendi dışındaki b ...
uygarlık :
1. İnsanlığın elde ettiği uygulayımsal, düşünsel, sanatsal ve tin ...
uygarlık bölgesi :
Belli bir uygarlık (ya da ekin) türünün başat durumda olduğu ve b ...
uygarlık çarpması :
İleri bir uygarlıkla ilişkiye giren ilkel uygarlık üyelerinin baş ...
uygarlık değişmesi :
Bir uygarlığın özdeksel ve tinsel öğelerinde iç ya da dış etkenle ...
uygulamacılık :
Yalnız insanın kendisine yararlı olarak kullanabileceği şeyi gerç ...
uygulayım değişimleri :
İnsanın doğal ve toplumsal çevresini kendi gereksinmelerine göre ...
uygulayımbilim :
Güç ve bilgiyi denetleme, toplama, biriktirme, işleme, iletme vb. ...
uygulayımcıerki :
1. Ekonomik yaşamın ve devlet yönetiminin siyasacıların değil, uy ...
uymacı siyasa :
Davranışları kurulu düzenin ölçülerinden ayrılan bireyleri ya da ...
uymacılık :
Yürürlükteki kurum, ölçüt ya da koşullara, görece katı kalıplara ...
uyuşturucu özdek alışkanlığı :
Türlü toplumsal ve ruhsal etkenler sonucu bir uyuşturucu özdeği d ...
Uzlaşma :
Bireylerin ya da toplumsal kümelerin, toplumsal değerlerin paylaş ...
uzmanlaşma :
Örgensel, coğrafyasal, üretimsel, kurumsal vb. özellikler ve koşu ...
üç durum yasası :
(Auguste comte) Her toplumun tarihsel evriminin, sahip olduğu düş ...
üçüncü dünya :
Sömürgeci devletlere, genel olarak günümüz dünyasındaki büyük güç ...
Ülkü :
Toplum yaşamının türlü alanlarında insan eylem ve etkinliklerinin ...
ülkücülük :
Bir ülküye bağlılık yetkine ulaşma tutkusu, bk. ülkü.
üretim araçları :
Özdeksel üretimde kullanılan araç ve nesneler. (Ör.: İlkel insan ...
üretim biçimi :
Toplum yaşamında, insanların yaşamaları için gerekli olan şeyleri ...
üretim güçleri :
Bir toplumdaki insan öğesi, üretim araçları, üretim deneyleri ve ...
üretim ilişkileri :
Toplumsal yaşamda özdeksel zenginliklerin üretimi, değişimi ve da ...
ürkü :
Bir çekince karşısında kalan bireylerin ya da kalabalıkların her ...
üstlük :
Bir bireyin bir toplumsal kümenin bir başka birey ya da küme üzer ...
üstyapı :
(Tarihsel özdekçilik) Toplumun alt yapısı üzerinde belirlenen yür ...
varlık :
Bilinçten bağımsız olarak var olan nesnel dünya ya da özdek.
varsayımlı-tümdengelimli yöntem :
Bazı önermelerin varsayımlar olarak ortaya atılması, bunların eld ...
varsılerki :
Varlıklı katmanın egemenliğine dayalı toplumsal-siyasal düzen.
vur abalıya tutumu :
Bir toplumsal kümenin saldırganlık eğilimini, herhangi bir toplum ...
yakarı :
Varlığına inanılan doğaüstü bir güce yöneltilen, çoğunlukla sözlü ...
yakınlaşma :
İşbirliği sürecinin başlangıç aşamasında bireyler ya da toplumsal ...
yakınlık :
Birden çok sayıda kişi arasında gerçek ya da varsayılan dünürlük, ...
yalınkat toplumbilimci lik :
Toplum yaşamında makinelerin, üretimin, yönetim biçiminin,ekonomi ...
yalıtlanma :
Bireylerin ya da toplumsal kümelerin doğal-coğrafyasal etkenler n ...
yalnız çocuk :
Pek az toplumsal etkileşmeden geçerek büyüyen, bu yüzden tutum ve ...
yansılama :
Örnek alınması istenen davranış biçiminin bilinçli ya da bilinçsi ...
yansıma kuramı :
Bilginin nesnel gerçekliğin insan beynindeki yansıması olduğunu, ...
yansıtma :
Öznel bir yaşantıyı dış dünyaya bağlama örneğin bireyin bir nesne ...
yapılaşmamış davranış :
Toplumsal düzgülere göre biçimlenmiş ya da örgütlenmiş olmayan, b ...
yarar :
Herhangi bir ekin öğesinin herhangi bir insan isteğini karşılama ...
yararcılık :
Herhangi bir davranış ya da eylemin aktöreye uygunluğunun ölçütün ...
yaratıcı çalışma :
İnsan çalışmasının gereçlerde, bilimde, sanatta ve öbür çalışma a ...
yaratımcılık :
Evrenin, canlı cansız bütün doğanın, ayrı ayrı ve bugünkü biçimle ...
yardımlaşmacılık :
1. (Dar ekonomik anlamında) İşleyim, tarım, bankacılık vb. alanla ...
yargı :
1. Doğru ya da yanlış olabilen bir önesürüm. 2. İnsanın kesin bil ...
yargıcı :
1. Anlaşmazlıklarda yanların çözüm için yargısına başvurmayı kabu ...
yarışma :
Bireylerin, toplumsal kümelerin ya da toplumların gereksinmelere ...
yasak hısımla sevişme :
Bir toplumun yerleşmiş törelerine göre evlenmeleri yasak olan hıs ...
yasan :
İnsanın önceden tasarlayıp ulaşmak için çabalarını üzerinde yoğun ...
yasanlılık :
Toplumsal düzenlerin, insan eylemlerinin, örgensel yapıların vb. ...
yasaya uygunluk :
Bir davranış biçiminin, bir toplumsal yerin ya da değerin bir küm ...
yaş dağılımı :
Bir toplum ya da toplumsal küme nüfusunun yaş kesimlerine göre da ...
yaş katmanı :
Üyeleri, çoğunlukla da erkek üyeleri belli ve aşama-sırah yaş küm ...
yaş kümesi :
Üyeleri yaş ölçüsüne göre belirlenen toplumsal küme.
yaşam aşamaları :
Bireylerin, toplumsal kümelerin ya da toplumların içinden geçtikl ...
yaşam biçimi :
İnsanların yiyecek, giyecek, barınak, dinlenme, eğlenme, sağlık v ...
yaşama düzeyi :
Belli bir toplumda ya da toplumsal kümede ulaşılmış bulunan tüket ...
yaşama ölçünü :
Belli bir toplumda ya da toplumsal kümede ulaşılmak istenen tüket ...
yaşlıerki :
En yaşlı erkeklerin yönetici oldukları toplumsal düzen.
yatay küme :
Üyeleri aynı toplumsal sınıf ya da katmandan gelen toplumsal küme ...
yatay toplumsal devingenlik :
Bireylerin, toplumsal kümelerin ya da uygarlık öğelerinin saygınl ...
yayılmacılık :
Ekinsel gelişmeyi geniş ölçüde bir ekinden bir başkasına türlü ek ...
yaymaca :
Bir düşünceyi, bir kanıyı, savunanların çıkar ya da görüşlerine u ...
yazgıcılık :
İnsan yaşamının, toplum düzeninin önceden doğaüstü bir istenççe, ...
yeni kuşak :
Bir bireye göre daha genç olan bireylerin (oğul, yeğen vb.) oluşt ...
yeni sömürgecilik :
Eski sömürgelerin ulusal bağımsızlıklarına kavuşması üzerine sömü ...
yeni ve eski :
Toplum yaşamında, çatışmaları değişme ve gelişmenin itici gücünü ...
yenilik :
Değişen koşullara uyarlanmak üzere toplum yaşamında oluşan yeni b ...
yerel küme :
Genellikle yerleşme yeri özdeş olan ve yüz yüze ilişkiler içinde ...
yerinden yönetim :
Bir toplumsal birimin kimi güçlerinin, çoğu kez yerel düzeydeki t ...
yetenekler :
1. Geniş anlamında, bireyin, davranışlarını düzenleyen, etkinlikl ...
Yetişkin Eğitimi :
Bir ülkede zorunlu okul yaşı üzerindeki bireylere, okullarda kaza ...
yetiştirme :
Bakınız: çocuk yetiştirme yolları
yetke :
Bir bireyin, bir görüşler dizgesinin ya da bir örgütün, kimi nite ...
yetkeci kişilik :
Üstlük-astlık ilişkilerine aşırı önem veren, kişiye saygısı az, s ...
yetkecilik :
Üstlük-astlık ilişkilerine aşırı önem verme, kişilere az saygı du ...
yığın iletişimi :
Kamuoyunu biçimlendiren basın, radyo, televizyon, sinema vb. gibi ...
yokçuluk :
İnsan toplumlarının ekini içinde oluşturulup geliştirilen törelil ...
yoksulluk düzeyi :
Bir birey ya da ailenin bağımsız varlığını sürdürebilmesi için zo ...
yol-töre :
Bir toplumu ya da toplumsal kümeyi başkalarından ayrımlı kılan ek ...
yöneşme savı :
Ayrı bölgelerde benzer ya da koşut ekinsel özelliklerin birbirler ...
yöntembilim :
1. Bilimsel bilgi elde etmenin ve dünyayı değiştirmenin yöntemler ...
Yurt :
Bir halkın yüzyıllar boyunca içinde yaşayıp ekinini oluşturduğu v ...