eng

Toplumbilim Terimleri Sözlüğü

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
1. Sayfa
abecesiz :
Kimi insanbilimcilere göre, okuma yazmayı oluşturmamış ya da okum ...
abecesizlik oranı :
Bir toplumsal kümenin ya da bir toplumun okul çağındaki ve daha y ...
açlık :
Bir toplumda, bir toplumsal kümede nüfusun bir bölümünün yaşamda ...
Adalet :
Belli bir toplumda, belli bir tarihsel dönemde bir toplumsal olgu ...
adalet ve adaletsizlik :
Toplumsal olayların değişik aktöresel nitelikleri, bk. adalet, ad ...
adaletsizlik :
Belli bir toplumda, belli bir tarihsel dönemde bir toplumsal olgu ...
aile :
Evlilik ve kan bağına, başka deyişle karı-koca, ana-baba-çocuklar ...
aile toplumbilimi :
Toplumlarda, toplumsal kümelerde aile kurumunun toplum bütünü içi ...
aktöre :
Bir toplumda, bir toplumsal kümede belli bir tarihsel dönemde ben ...
aktöre ikiliği :
Bir toplumda ya da toplumsal kümede biri toplum ya da küme içi il ...
aktöre toplumbilimi :
Toplumlardaki, toplumsal kümelerdeki aktöre ölçü ve kurallarının ...
aktörelilik :
Topluluk yaşımını, insan davranışlarını düzenleyerek insanların b ...
aktöresel :
Bireylerin ya da toplumsal kümelerin iyiyi kötüyü, haklıyı haksız ...
aktöresel ülkü :
Aktöresel yetkinlik örneği sayılan bir ırada bulunduğu tasarlanan ...
aktöresel yargı :
Bireylerin, örgütlerin, halkların eylem ve davranışlarının aktöre ...
alan araştırması :
Türlü toplumsal olguların, örnekleme yoluyla seçilen somut örnekl ...
algı :
Nesnel dünyanın başta görme örgeni olmak üzere insanın duyu örgen ...
alışkanlıklar :
Uzun süre içindeki yinelenmeler sonunda özdevimselleşen bilinçsiz ...
alpa tapınma :
Ölmüş alp kişilerin ruhlarına tapınma.
altyapı :
Tarihsel özdekçiliğe göre, toplumun ekonomik yapısını oluşturan v ...
amaç içeriği :
Bir toplumsal küme üyelerinin, o kümeye özgü eylemlerinin yöneldi ...
ana eğilim :
Bir toplumsal kümenin ya da bir olgular yığınının temel, ortalama ...
anakent :
Çevresindeki bölgeye ve buradaki irili ufaklı kent topluluklarına ...
anamal :
1. Klasik ekonomiye göre, zenginliklerin yaratılmasında, ekonomik ...
anamalcılık :
Üretim araçlarının anamalcı sınıf üyelerinin iyeliği altında oldu ...
anasanlılık :
Doğan çocuğa anasının ya da ana soyundan başka yakınların adının ...
anasızlık :
Çocuğun hiç anne bilmemesi, bebeklik yıllarında aylarca anneden u ...
anasoyluluk :
Soyun, kalıtın, toplumsal yerin yalnızca ya da öncelikle ana yanı ...
anayerlilik :
Kocanın evlendikten sonra, daha önce yaşadığı yerde değil, karısı ...
anlak :
İnsanın yaşadığı deneylerden soyutlama ve öğrenme yoluyla yeni du ...
anlak ölçeri :
Eğitimden mesleğe yöneltmeğe değin toplumsal yaşamın türlü alanla ...
Anlam :
Bir toplum ya da toplumsal küme üyelerinin türlü ekin öğeleriyle ...
ansal bozukluk :
Birey kişiliğinin toplumsal-ruhsal çevresine uyamaması, fiziksel ...
ansal evrim :
İnsanın tarihsel evrim içinde ansal bakımdan gittikçe daha yüksek ...
ansal gelişme :
Bireyin doğumundan olgunluk dönemine değin ansal yetenek ve işlem ...
ansal sağlık :
Birey kişiliğinin toplumsal-ruhsal çevresine uyum göstermede başa ...
araştırıcı davranış :
1. Bebeklerin, hayvanların ve öbür aşağı canlıların, öğrenme süre ...
astlık :
Toplumsal sıralanma, sınıf ya da yetke aşamalanması bakımlarından ...
aşama sırası :
Yetkenin, en geniş ölçüde en üst aşamalarda olmak üzere, değişik ...
aşamalar kuramı :
(Rostow) Toplumların ekonomik gelişmesinin, geleneksel toplum-ön ...
Aşılama :
Toplumsal koşullandırma içinde düşünme, uslamlama gibi denetim yo ...
aşırı uyarılırlık :
Canlı varlığın iç ve dış çevrenin dürtülerine anında ve aşırı ölç ...
ataerki :
Erkeklerin genel olarak kadına üstün tutulduğu soyun, kalıtın, or ...
ataerkil düzen :
İlkel ortaklık düzeninin çözülmesi aşamasında ortaya çıkan ve oym ...
atalar :
1. Bireyin kan ve dünürlük ilişkileri ile bağlı bulunduğu ve zama ...
atalara tapınma :
Ölmüş ataların ruhlarına tapınma.
atılım :
Niceliksel değişmelerin bir toplumsal olgunun eski niteliklerinde ...
avcı-toplayıcı topluluk :
Yaşamlarını avlanma ve bitki toplama ile sürdüren ilkel insan top ...
ayaktakımı :
1. Hindistan sınıf düzeninde hiç bir kasta üye olmayan, bütün kas ...
aydınkesim :
Bir toplumda bilim, ekin ve sanat ile yakın ilgisi bulunan bireyl ...
ayna benlik :
Bireyin, başkalarının kendisine karşı dışa vurmuş tutumlarına day ...
ayrılma :
Karı kocanın karşılıklı anlaşıp, eşin ve çocukların bakım ve dest ...
azel :
Siyasal ekonomide az sayıda anamalcının ekonomik yaşama egemen ol ...
azgelişmiş ülke :
Bakınız: Gelişmemiş Ülke
azınlık kümesi :
Bir toplumda çoğunluğunkinden ayrı budunbilimsel, ekinsel özellik ...
babasanlılık :
Doğan çocuğa babasının ya da baba soyundan başka yakınlarının adı ...
babasoyluluk :
Soyun, kalıtın ya da orunun yalnızca ya da öncelikle erkek üye yo ...
babayerlilik :
Evlenen çiftin kocanın babasının oturduğu yerde oturmasını öngöre ...
bağdaştırmacılık :
Çatışık ya da en azından birbirinden ayrı toplumsal kesimlerin, i ...
bağımlı değişken :
Kendisindeki değişmeler, bağımsız değişkendeki değişmelerle tanım ...
bağımlılık :
Bir kişi, toplumsal küme ya da toplumun siyasal, ekonomik, ekinse ...
Bağımsızlık :
Bir kişi, toplumsal küme ya da toplumun ekonomik, siyasal, ekinse ...
bakış çerçevesi :
Bir bireyin ya da toplumsal kümenin, içinde bulunduğu toplumsal g ...
baldızalma :
Bir erkeğin karısı sağken ya da öldükten sonra, karısının küçük k ...
baskı kümesi :
Yöneticileri ya da önderleri aracılığıyla hükümeti ya da başka to ...
baskı yönetimi :
Herhangi bir denetimle sınırlanmış olmayan bir devlet başkanının ...
baskıcı etkileyim :
Bireyler, toplumsal kümeler ya da toplumlar arasında erk kullanma ...
basmakalıp yargı :
Bireyler, toplumsal kümeler ya da toplumsal kurumlar üzerine gene ...
Baş :
İlkel topluluklarda görülen, çok az kurumlaşmış olan ve gücü kimi ...
başarı güdüsü :
Herhangi bir amacı gerçekleştirme güdüsü.
başkaları kümesi :
Bakınız: onlar kümesi
başkası :
Bireyin edimlerine tepki gösteren, onun "ben"i ile etkileşimde bu ...
başsızlık :
Siyasal ve yönetsel kurumlardaki çözülme sonucu olarak devlet den ...
baştanımazlık :
Birey üzerindeki her türlü zorlayıcı devlet örgütünü yadsıyan siy ...
batılılaşma :
Kimi azgelişmiş ülkelerde, Batı Avrupa toplumlarında oluşan tüze, ...
bebek ölümü oranı :
Bir yıl içinde görülen bir yaşından küçük çocuk ölümü sayısının o ...
beklenimli yaşam süresi :
Belli bir yaştaki insanların belli bir zaman noktasında, ortalama ...
belirsizlik :
Kurulu toplumsal dengenin bozulduğu dönemlerde bireylerin, yaşamı ...
belit :
Bir kuramda başlangıç noktasını oluşturan, apaçık sayılan ve bu n ...
Benlik :
Bireye çevresindeki olguları bilinçli olarak ayırt etme olanağı v ...
benzerlik dayanışması :
(Durkheim) Bir toplumun, üyelerinin birbirine benzer olmasına day ...
betimleme :
Bir deneyim ya da gözlemin verilerinin, bilimce onaylanmış belli ...
beyaz yaka suçları :
Kimi orta ve büyük kentsoylu tabaka üyelerinin işlerini alışılmış ...
beyaz yakalılar :
Kol gücünden çok kafa gücü ile yürütülen işlerde çalışanlar.
beyin göçü :
Geri kalmış toplumların çok kıt olan yetişkin işgücünün -özellikl ...
biçim ve içerik :
Toplumsal gerçekliğin birbirinden ayrılmaz, birbirine bağımlı iki ...
biçimcilik :
1. Toplumsal olguların anlamlarına bakmadan, yalnız biçimlerine, ...
biçimleme :
Bilginin biçimini belirleyip saptama yoluyla onun içeriğini daha ...
bileşik küme :
İki ya da daha çok sayıda alt kümeden oluşan, içindeki ilişkiler ...
bileştirme :
Çözümleme yoluyla soyutlanan parçaların, özelliklerin ve ilişkile ...
bilgi kuramı :
İnsanın gerçeği tanıma yeteneğine bilmenin kaynakları, biçimleri ...
Bilim :
Olayların ve nesnelerin oluşum, yapı ve gelişimindeki yasalılıkla ...
bilimlerin sınıflandırılması :
İncelediği konuların özelliğine ve aralarındaki bağı gösteren ilk ...
bilimsel öngörü :
Daha gözlemlenmemiş ya da denenmemiş olan doğal ve toplumsal olay ...
Bilinç :
İnsanın çalışma süreci içinde, eş deyişle toplumsal ilişkiler sür ...
bilinçaltı :
Bilinç düzeyinde bulunmamakla birlikte bireyin türlü bilinçli etk ...
bilinçlilik :
İnsanın amaçlı bir etkinliği, toplumsal gelişmenin bilinen nesnel ...
bilme :
Gerçeğin insan düşüncesinde, toplumsal gelişim yasalarıyla koşull ...
Birey :
Toplumları oluşturan ve düşünsel, duygusal, istençsel nitelikleri ...
bireycilik :
Bireylerin yararlarını toplumsal yararlardan daha üstün ya da dah ...