İşlem Maliyetleri

Fiyat mekanizmasının kullanılması ile ilgili maliyetlerdir. Bu maliyetler mal veya hizmetlerin üretim maliyetlerinden farklıdır. Analiz birimi mal veya hizmetler değil işlemlerdir. İşgücü ve hammadde arayışı, personelin verilecek görevi doğru yapması için sağlanan eğitim giderleri, mülkiyet hakkı doğuran işlemler, karşılıklı olarak diğer kişi ya da kurumlarla yapılan kontratlar ve tüm bunlara ulaşmak için yapılan diğer masrafları, ilan, araştırma, pazarlık, görüşme ve ulaşım giderleri ve işlerin istenildiği gibi gitmesinin takibi vb. maliyetleri içerir. İşlem maliyetleri ile ilgili teorik çalışmaların çıkış noktası Ronald Coase’un “The Nature of the Firm” isimli eseridir. Coase bu maliyetleri şu şekilde özetlemektedir: Fiyat düzeyinin belirlenmesi ile ilgili araştırma maliyetleri, sözleşmelerin müzakere maliyetleri, uzun dönemli sözleşmelerde, değişen koşullara göre davranma esnekliğinin azalmasından kaynaklanan maliyetler, hükümet veya düzenleyici otoritelerin firma içi işlemlere uygulamadığı, ancak piyasa işlemlerine getirdiği maliyetler (vergi gibi).
(Bkz. COASE (1937) – ÇINAROĞLU (2003), s. 78)