kategori

(Yun. kategoria = öznitelik yüklem bir nesneye yüklenen nitelik) 1. (Aristoteles'te) Varolan üzerindeki deyiş biçimleri. // Kategoriler öğretisinin kurucusu olan Aristoteles 10 kategori ayırır: Bir önermede konu üzerinde ancak bu 10 kategoriye göre bir şey söylenebilir: töz, nicelik, nitelik, görelik (bağıntı), yer, zaman, durum, iyelik, etki, edilgi.
2. (Kant'ta) Her deneyin önsel koşulu olan salt anlık kavramları. // Anlığın, duyarlıkla alınan duyu gereçlerini bağlayıp birleştiren 12 kategorisi vardır: a. nicelik: birlik, çokluk, bütünlük b. nitelik: gerçeklik, hiçlik, sınırlama c. bağıntı: töz-ilinek, neden-etki, topluluk (karşılıklı etki) d. modalité: olanak-olanaksızlık, var olma-var olmama, zorunluluk-rastlantı. Aristoteles'te kategoriller hem varlığın hem düşüncenin özellikleri olduğu halde, Kant'ta yalnız düşüncenin özellikleridir.