Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü (A)
A Harfi 1. Sayfa
-
açık hece
:
-
Uzun olmayan ünlü ile biten hece : Ana (a-na) , araba (a-ra-ba) , ...
-
açıklayıcı
:
-
Kendinden önce gelen sözcüğü belirten, açıklayan sözcük veya sözc ...
-
açıklayıcıdan özne
:
-
Bazı tümcelerde özne görevini üzerine alan açıklayıcı: Şanlı Türk ...
-
açıklayıcıdan tümleç
:
-
Esas tümleci açıklayan ve aynı ad durumuna girmiş bulunan tümleç ...
-
açıklık
:
-
(Derleme. aralık) Ünlü veya ünsüzün meydana gelişinde boğumlanma ...
-
Ad
:
-
Varlıkları bildiren sözcük: Ev, kedi, Ali, Ayşe, hayal, ordu, ver ...
-
ad çekimi
:
-
Adlara iyelik eklerinin getirilmesi: Evim (ev-im) , evin (ev-in) ...
-
ad durumu
:
-
(Derleme.. isim çekimi, ad çekimi, düşüm belirtme) Başka bir sözc ...
-
ad durumu eki
:
-
Adın başka bir sözcükle ilgi kurmak üzere aldığı ek. Türkçede kul ...
-
ad gövdesi
:
-
(Derleme, isim gövdesi) Ad veya eylem kökünden yapım ekleriyle tü ...
-
ad kökü
:
-
(Derleme. isim kökü, isim soyundan kök, kök isim) Bir sözcüğün ad ...
-
ad soylu sözcük
:
-
Ad durumlarından birine girebilen ve tümcede ad gibi görev alan s ...
-
ad tamlaması
:
-
(Derleme. ad tümlemesi, isim tamlaması, isim takımı, izafet ilgis ...
-
ad tümcesi
:
-
(Derleme. isim cümlesi, isimcil cümle) Yüklemi ekeylemle kurulan ...
-
addan türeme ad
:
-
(Derleme. isimden isim, addan türemiş ad, isim soyundan isim) Ad ...
-
addan türeme eylem
:
-
(Derleme., isimden fiil, isim soyundan fiil, isimden türemiş fiil ...
-
Adıl
:
-
(Derleme., adsı, içlem, adınsı, adcıl) Kişi, özlük, gösterme, sor ...
-
adıl n si
:
-
[adıl "n" si] (Derleme. zamir "n" si, zamir ünsüzü) Çok defa 3. k ...
-
adıl tamlaması
:
-
Tamlayanı adıl olan tamlama: Benim evim, senin evin, onun evi ken ...
-
adlık
:
-
Ad özelliği gösteren ve eylem soylu olmayan sözcükler: Ad, sıfat, ...
-
ağır eylemlik
:
-
(Derleme. ağır mastar, asıl mastar) -mak (-mek) ekiyle kurulan ey ...
-
ağızsıl ünlü
:
-
(Derleme. ağızsı ünlü, ağız ünlüsü, ağız vokali) Geniz yoluna kay ...
-
ahenk durağı
:
-
Anlatımı etkili kılmak için, söz arasında, anlamın gerektirdiği d ...
-
akıcı ünsüz
:
-
(Derleme. titreşimli akıcı, titrek konson, akıcı konson, akıcı fo ...
-
akraba diller
:
-
Aynı anadilden gelen diller: Türkçe ile Moğolca Fransızca ile İn ...
-
alçalan titrem
:
-
Anlatımda, duygu ve düşüncelere göre azalan titrem: "Ağır ağır çı ...
-
-
alfabe
:
-
Dillerin başlıca seslerini yazıda karşılayan işaretlerin tümü: Tü ...
-
alfabe dışı
:
-
(Derleme.. alfabe dışı harf) Bir ulusun alfabesinde bulunmayan ha ...
-
anadil
:
-
Aynı kökten gelen çeşitli dillerin varsayılan kaynağı. Bugünkü Tü ...
-
anadili
:
-
Kişinin evinden, çevresinden öğrendiği dil.
-
Anlam
:
-
Sözcüklerin veya davranışların zihinde uyandırdığı izlenim.
-
anlam bayağılaşması
:
-
(Derleme. mana bayağılanması) Bazı sözcüklerin gerçek anlamlarını ...
-
anlam çokluğu
:
-
(Derleme.. çokanlamlılık) Sözcüğün birden çok anlam vermesi: Yüz, ...
-
anlam daralması
:
-
Geniş kavramları olan bir sözcüğün, bu kavramlar içinden tek bir ...
-
anlam değişmesi
:
-
Anlamın daralması, genişlemesi, kayması, iyileşmesi veya bayağıla ...
-
anlam genişlemesi
:
-
Dar bir anlamda kullanılan bazı sözcüklerdeki anlamın zamanla, il ...
-
anlam kayması
:
-
(Derleme. başka manaya geçiş, anlam yer değiştirmesi) Yeni bir an ...
-
anlambilim
:
-
(Derleme. anlambilgisi, anlambilimi) Sözcüklerin anlam bakımından ...
-
Anlatım
:
-
Bir düşünce veya duyguyu bildirmek üzere kullanılan yargılı veya ...
-
anlatım titremi
:
-
(Derleme. mantık titremi, mantık tonlanması) Anlatımda mantık ve ...
-
araç durumu
:
-
Sözcüğün araç gibi kullanıldığını ya da zaman bildiren sözcüğün b ...
-
araç durumuyla ikileme
:
-
Sözcüklerinin ikisi de araç durumuna girmiş ikileme: İçin için ya ...
-
aratümce
:
-
(Derleme., ara cümle,,ara söz, aradeyi) Birleşik veya yalın tümce ...
-
argo
:
-
Kullanılan ortak dilden ayrı olarak, belirli toplulukların, sesbi ...
-
artavurt ünsüzü
:
-
(Derleme.. arka avurt konsonu, art avurt konsonu, artavurtsu kons ...
-
artdamak ünsüzü
:
-
(Derleme., artdamak konsonu, artdamaksı konson, artdamak fonemler ...
-
asıl vurgu
:
-
(Derleme., başlıca vurgu, anadili vurgusu, gelenek vurgusu) Sözcü ...
-
atasözü
:
-
Eski kuşakların denemelerinden kalma yol gösterici, akıl verici y ...
-
avurt ünsüzü
:
-
(Derleme.. avurt konsonu, avurtsu konson, yanak ünsüzü) Dil ucunu ...
-
aykırılık
:
-
Bazı sözcüklerin kurallara aykırı düşmesi, (bk. kural dışı) .