eng

TDK Felsefe Terimleri Sözlüğü (İ)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
İ Harfi 1. Sayfa
içdaralması :
Belirli bir neden olmadan duyulan, belli bir nedene bağlanamayan, ...
içduyu :
1. Kişinin, kendi ruhsal durumlarının ve iç yaşantılarının dolays ...
içdünya :
Bilincin dışında olan şeylerin karşıtı olarak: bilincin içinde ol ...
içeriksel değerler ahlakı :
Kant'ın biçimsel ahlak felsefesine karşı M. Scheler ve N. Hartman ...
içerme :
Mantıksal bağıntı olarak, bir şeyin başka bir şeyi kendi kapsamı ...
içgüdü :
Bir hayvan türünün bütün bireylerinde kalıtım yoluyla belirlenmiş ...
içinde bulunma :
(Lat. includere = içinde bulunmak) : Belli bir nedenin belli bir ...
içkin :
(Lat. immenens = içinde kalarak, içinde olarak
içlem :
Kapsamın bağlılaşık kavramı. Kavramın ya da o kavramı dile getire ...
içrek :
(Yun. eso = içerde, içte) : 1. Belirli bir insan topluluğunun dış ...
içrekçiler :
(Yun. esoterikos dışrakçılar. // İçrekçi, dışrakçı kavramları, gi ...
içrekçilik :
Bilimin yaygınlaştıramayacağını, ancak seçkin yetişkinlere bildir ...
idea :
(Yun. idea anımsama yoluyla kavranabilen, duyularla yalnızca gör ...
İDEAL :
Bakınız: ülkü 2. düşüncel. 3. ülküsel
idéalité :
Bakınız: düşüncellik
idealizm :
I. (Genel anlamda) Ülkücülük: a. Bir ülküyle belirlenmiş olan ve ...
ideleştirme :
İdeaların, tasarımların, kavramların oluşumu. -> Görüngübilimde: ...
ideologlar :
1. Fransa'da, fizikötesini ortadan kaldırarak tinsel bilimleri in ...
ideoloji :
1. Terimin yaratıcısı Destutt de Tracy'ye göre ideoloji, "ideler ...
idola :
Put, imge, kuruntu. (Felsefede) F. Bacon'ın "Yeni Organum" unda k ...
ikicilik :
Birbirinden ayrı, birbirinden bağımsız, birbirine geri götürüleme ...
ikilem :
1. (Mantıkta) Karşıdakinin iki yandan kıstırılması: A olunca B ve ...
ileri sürme :
(Lat. assertio
İlerleme :
(Lat. progressus
ilinek :
(Lat. accidens = rastlantısal olan, çıka gelen) : 1. Bir nesneye ...
ilineksel :
1. Değişen, rastlantısal olan, ilinekle ilgili olan, özle ilgili ...
ilke :
Başlangıç ilk olan kendisinden başka bir şeyin çıktığı temel, kök ...
İlkel :
(Lat. primitivus
ilkörnek :
Her şeyin ona göre yapıldığı düşünülen temel ilke. Mundus archety ...
imbilim :
(Yun. sema, semeion = im) İmler bilimi. 1. Bildirişme amacıyla ku ...
imge :
Bir nesneyi doğrudan doğruya yeniden tanıtmaya yarayacak bir biçi ...
imgelem :
1. Bir nesneyi, o nesne (karşımızda) olmaksızın tasarımlama yetis ...
immoral :
Bakınız: ahlaksız 2. töretanımaz
immoralizm :
Bakınız: töretanımazlık
impératif :
Bakınız: buyruk
inan :
1. (Özellikle dinsel anlamda) Bir bağlanmadan doğan güven Tanrı'y ...
inanç :
Bir şeyi güvenle doğru sayma tutumu. Bu anlamda: 1. Yeterince ger ...
indeterminizm :
Bakınız: belirlenmezcilik
İndirgeme :
Geri götürme. 1. (Mantıkta) İkinci, üçüncü ya da dördüncü tasım f ...
individualizm :
Bakınız: bireycilik
insan :
(Genel olarak) Usu olan canlı varlık. Bir yandan canlı varlıklar, ...
insanbiçimcilik :
(Yun. anthropos = insan, morphe = biçim) : İnsanın niteliklerinin ...
insanbilim :
1. (Yun. anthropos = insan, logos = bilim) : I. Canlı varlık olar ...
insancılık :
(Lat. humonus = insanca, insana özgü, insana ilişkin): İnsanlığa, ...
insaniçincilik :
İnsanı dünyanın ve dünyadaki olayların özeği yapan ve her şeyi in ...
insanlık :
I. 1. Tüm insanları içine alan bütün. 2. İnsanı insan yapan, insa ...
instrumentalizm :
Bakınız: araççılık
intellekt :
Bakınız: anlık
intellektualizm :
Bakınız: anlıkçılık
intelligentia :
1. bk. Anlak. 2. Bir ulusun tinsel yönetici tabakası. 3. Orta çağ ...
intuisyon :
Bakınız: görü 2. sezgi
intuisyonizm :
Bakınız: sezgicilik
irade :
Bakınız: istenç
ironi :
Bakınız: alaysılama
irrasyonalizm :
Bakınız: usdışıcılık
irrasyonel :
Bakınız: usdışı
iskoçya okulu :
Felsefesini -> ortak duyunun verilerine dayandıran, insan sağduyu ...
istenç :
(Lat. voluntas
istenççilik :
(Lat. voluntas = irade) : Usa ve bilmeye değil de istence üstünlü ...
itki :
(Lat. impulsio
İyi :
1. (Geniş anlamında) a. İşe yarar, ereğine, özüne uygun, doğru ya ...
iyimserlik :
1. (Genellikle) Her şeyi en iyi yanından gören, her durumda iyi b ...
izlenim :
Dolaysız olarak alınan bilinç içeriği duyu organlarının bir uyarı ...
izlenimcilik :
1. (Felsefede) Yalnızca duyu izlenimlerini ve duyumları gerçek ol ...