eng

TDK Felsefe Terimleri Sözlüğü (T)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
T Harfi 1. Sayfa
tabu :
(Polinezya dilinden): Dokunulmaz olan, kendi içinde belli bir güç ...
tabula rasa :
[Lat.= Boş, üzerine hiç bir şey yazılmamış kâğıt]: Deneyci ve duy ...
takımerki :
(Yun. oligarkhia
tamalgı :
1. Bir tasarım ya da algı içeriğinin bilinçli olarak kavranması. ...
Tanım :
Bir kavramın ya da bir nesnenin sınırlanması, belirlenmesi kavram ...
tanıt :
(Lat. probare = sınamak, göstermek, tanıtlamak) : 1. Öne sürülen ...
tanıtlama :
1. Öne sürülen bir savın doğruluğunu mantıksal yöntemle gösterme ...
tanrı :
Dinsel inançta: Doğüstü ve olağanüstü nitelikleri, güçleri olan y ...
tanrıbilim :
1. (Genellikle) Tanrı ve Tanrılar üzerine, Tanrısal olan üzerine ...
tanrıcılık :
Bir Tanrıya inanma.
tanrıtanımazlık :
Tanrı'nın varoluşunu yadsıyan öğreti. // Bu öğretiye felsefe açıs ...
tapıncakçılık :
1. Kendilerinde doğaüstü güçlerin bulunduğuna inanılan nesnelere ...
tarih :
(Yun. historia
tarih bilinci :
1. (Genel olarak) İnsan düşüncesinin kendi tarihine olan ilişkisi ...
tarih felsefesi :
Konusu tarih ve tarihsel bilgi olan bir felsefe dalı. // Deyim ol ...
tarihsel bilinç :
İnsanın kendisinin tarihsel bir varlık olduğunu bilmesi kendi üze ...
tarihsel okul :
1. (Dar anlamda) 19. yüzyılın başlarında kurulan (Savignhy, Eichh ...
tarihsel özdekçilik :
Marksçılığın tarih anlayışına verilen ad (Engels'in koyduğu terim ...
tarihselcilik :
19. yüzyılın ortalarında, özellikle Almanya'da tarih bilimlerinin ...
tarihsellik :
1. Tarihsel olanın varlık biçimi. 2. Zamana bağlılık, gelip geçic ...
tasarım :
1. (Geniş anlamda) Bilinç içeriği, algı. 2. Daha önce algılanmış ...
tasım :
İki öncüllü çıkarım (dolaylı çıkarım): Ortak bir -> orta terimle ...
tek anlamlı :
1. Yalnızca bir anlamı olan (sözcük ya da kavram). Karşıtı bk. eş ...
tek anlamlılık :
1. Bir sözcüğün ya da bir kavramın tek, belirli bir anlamı olması ...
tekbencilik :
(Lat. solus = yalnız, tek ipse = ben) : 1. "Yalnız ben varım, ben ...
tekçilik :
(Yun. monos = tek) : 1. Gerçekliğin temeli olarak yalnızca tek bi ...
tekelci önerme :
Bir özneye, bütün öteki özneleri dışta bırakarak bir yüklem bağla ...
tekerklik :
(Yun. Monarkhia
Tekil :
Tek olma durumu gösteren (sözcük, terim, önerme). Karşıtı bk. çoğ ...
teknik :
(Yun. tekhne - kılgısal yapabilme gücü) 1. İnsanın, doğal güç ve ...
tektanrıcılık :
(Yun. monos = tek, theos = tanrı) : Tek bir Tanrı'nın varlığını k ...
teleoloji :
Bakınız: erekbilim
Temel :
1. (Genel anlamda) Bir şeyin üzerinde temellendiği, kurulduğu şey ...
temel bilim :
1. Bütün öbür bilimler için temel koyucu nitelikte olan bilim. 2. ...
temel kavramlar :
1. Bir bilimin temel koyucu ilk kavramları. 2. Düşünmenin temel b ...
temel önerme :
Kendisinden başka önermelerin çıkarıldığı, kendisi daha fazla ger ...
temellendirim :
1. İleri sürülen bir sav için temel, dayanak, gerekçe verme. 2. T ...
temellendirmek :
Sağlam bir dayanak koymak, temel koymak bir önermeyi, bir kuralı, ...
tersevirme :
(Lat. contrapositio = karşısına koyma) : (Mantıkta) Yüklemin çeli ...
tikel :
(Mantıkta) Bir türün bütün bireylerine değil de bir ya da birkaç ...
tikel kavram :
Kapsamına aldığı nesnelerin tümünü değil de bazılarını gösteren k ...
tikel önerme :
Konunun kapsamına giren bütün bireyler için değil de bazıları içi ...
tin :
(Yun. pneuma, nous = soluk, nefes) : 1. Evren ilkesi. Özellikle s ...
tinsel bilimler :
Kültür bilimleri ya da insan bilimleri. Karşıt kavramı: doğa bili ...
tinselcilik :
(Lat. Spiritus = tin) : 1. Bütün gerçekliğin özünün tin olduğunu, ...
tomasçılık :
Aquinolu Thomas ve ona bağlı olanların: a. Aristoteles felsefesi ...
Toplum :
1. Bilinçli bireylerden ve özellikle aralarında örgütleşme bağlar ...
toplum felsefesi :
1. Toplumun ve toplumsal olayların özü ve anlamı üzerinde felsefe ...
toplum sözleşmesi :
Bakınız: sözleşme
toplumbilim :
Toplumsal oluşumun ve toplumsal yaşamın özü, biçimleri, ilkeleri ...
toplumculuk :
1. (En geniş anlamda) İnsanların birlikte yaşayışlarında toplumsa ...
totemcilik :
1. İlkel budunlarda, özellikle Amerika ve Avusturalya yerlilerind ...
totoloji :
Bakınız: eşsöz
töre :
1. Bir toplulukça benimsenmiş, yerleşmiş eyleme ve yaşama biçimle ...
törel bilinç :
Ahlaksal bilinç, iyi ve kötü üzerine bilinç, iyi ile kötü, doğru ...
törel bilinç özgürlüğü :
Bakınız: özgürlük
töretanımaz :
Daha üstün saydığı bir töre adına geçerli töreyi tanımayan.
töretanımazlık :
1. Ahlaksal değerlere, törelere ve ilkelere karşı kayıtsızlık, al ...
töz :
(Yun. hypostasis, hypokeimenon = altta bulunan) : (Yunanca'da ous ...
tözcülük :
1. Bir ya da çok tözün varlığını kabul eden öğretiler. 2. Ruhun b ...
transsendental :
(Lat. tran-cendere = aşmak, öteye geçmek) : (Kant'ta) Usu eleştir ...
transsendental mantık :
Bakınız: mantık
tutarlı :
Mantık kurallarına uygun olan usavurma.
tutarsız :
1. Düşünmede mantık eksikliği. 2. Davranışlarında kendi kendisiyl ...
tutku :
1. Bir insanın isteme, duyma ve düşünmesine egemen olan güçlü eği ...
tümdengelim :
1. Varılan sonucun zorunlu ve kesin olarak geçerli olduğu (kesin ...
tümdengelimli :
1. Varılan sonucun zorunlu olduğu ve kesin olarak geçerli olan çı ...
tümel :
(Mantıkta) Belli bir sınıfa bağlı bireylerin tümünü içine alan. B ...
tümel kavram :
Kapsamına aldığı bütün nesneleri gösteren kavram (bütün insanlar, ...
tümel önerme :
Konunun kapsamına giren bütün bireyler için belli bir şey bildire ...
tümevarım :
Tekil olandan, özel olandan genel olana giden, tek tek olgulardan ...
tümtanrıcılık :
(Yun. pan = her şey, hep, tüm theos = Tanrı) : Tanrı ile evreni b ...
Tür :
1. Birbirinden üreyen ve dirimbilimsel açıdan akraba olan canlı v ...
türeyimsel :
(Yun. genesis = oluş) Oluşa ilişkin olan. bk. oluş
türeyimsel tanım :
Bir şeyi türeyişine, oluşuna göre belirleyen tanım. (Ör. Çember, ...
türüm :
Aşağı olanın daha yukarı olandan çıkması çok olanın (her şeyin) " ...
tüze :
Doğrunun, hakkın korunması doğru olmanın özbelirtisi. 1. Platon v ...