eng

Halkbilim Terimleri Sözlüğü (6)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
6. Sayfa
söylenyazım :
Konusu söylenleri saptamak olan bilim dalı. bk. söylenyazımcı. kr ...
söylenyazımcı :
Araştırma alanı söylenyazım olan bilim adamı. bk. söylen, krş. sö ...
sözlü boşinanç :
Konuşma yoluyla çağdan çağa, kuşaktan kuşağa aktarılan boşinanç. ...
sözlü gelenek :
Konuşma yoluyla çağdan çağa, kuşaktan kuşağa aktarılan halk kültü ...
sözlü görenek :
Konuşma yoluyla çağdan çağa, kuşaktan kuşağa aktarılan görenek, b ...
sözlü gözdeğmesinden korunma :
Canlı ya da cansız nesneleri, özel yöntemlerle söylenen dinsel ve ...
sözlü halk geleneği :
Halk kültürünün sözlü ürünlerden oluşan kesimi, bk. halk kültürü, ...
sözlü halkbilim :
Gelenek, görenek ve inançların dışında kalan halkbilim ürünlerini ...
sürem töreni :
Sinirsel, dinsel ya da geleneksel nedenlerle yılın belirli günler ...
şaman dinî :
Uygulamaları, doğaüstü, yetenekleri olan kişilerce gerçekleştiril ...
şarap tanrısı :
Eski Romalılarla Greklerde saptanan bir inanca göre, vücudunun ya ...
şeytan oyunu :
Şeytanın dokuncalarından korunmak amacıyla yüzlükle oynanan halk ...
tabu :
Bakınız: kutyasak
tanrı sagası :
Hristiyanlık öncesi çağla ilgili bir Tanrı için anlatılan saga. b ...
tanrı yeme :
İlkellerin, güç kazanmak ve kutsallaşmak amacıyla, yılın belirli ...
tanrıdoğum :
Tanrı ya da Tanrıların kaynak, gelişim, değişim ve diğer sorunlar ...
tanrısal görüntü :
Tanrının, insan biçiminde görünebileceğine ilişkin halk inancının ...
tanrısal savaş :
Tanrıların Tanrılarla ya da Tanrıların insanlarla yaptıkları sava ...
tanrısal tutku :
Tanrı düşününün yarattığı yüce tutku.
tanrıtanımazlık :
Kimi toplum ve bireylerde görülen Tanrı ya da Tanrıların varlığın ...
tanrıya tapma :
İlkellerin Tanrı olarak nitelendirdiği gözle görülme olasılıkları ...
tansık örge :
Masallardaki gerçekdışı olayları oluşturan örgelerden her biri. b ...
tarihsel balad :
Tam anlamıyla tarihsel nitelik gösteren, özellikle ulusal olaylar ...
tarihsel boyut :
Halkbilim olay ve ürünlerinin oluşumunda görev alan tarihsel etke ...
tarihsel çizge yöntemi :
Bakınız: çağçizge yöntemi
tarihsel halkbilim :
Halk kültürünün yalnız tarihsel yönüyle ilgilenen bilim, bk. tari ...
tarihsel halkbilimci :
İncelemelerini tarihsel yönteme göre yapan halkbilimci, bk. tarih ...
tarihsel okul :
Olayların kaynak ve diğer bütün sorunlarının, ancak ilgili tarihs ...
tarihsel saga :
Tarihsel bir kişi ya da olayla ilgili saga. bk. saga.
tarihsel sıralama yöntemi :
Birbirlerini izleyen tarihsel halk kültürlerini görevsel özellikl ...
tarihsel söylenbilim :
Söylenlere ilişkin sorunları karşılaştırma yöntemiyle çözmeye çal ...
tarihsel söylence :
Bir tarihsel olay ya da kişiyle ilgili olan yerel söylence. bk. s ...
tarihsel yöntem :
Halkbilim olay ve ürünlerinin kaynaklarını bulmak amacıyla, bu ol ...
tarihsel-coğrafyasal yöntem :
Masal ile kimi halkbilim ürünlerinin tarihsel ve coğrafyasal deği ...
tekheceli dil :
Takısız ve çekimsiz tekheceli sözcüklerden oluşan dil. bk. soyut ...
tekyanlı akrabalık :
Toplumlarda, baba ve ana soylarından yalnız birine göre işleyen a ...
temel dil :
Bakınız: dil
temel düşünce :
Değişik halkların özdeksel ve tinsel kültür ürünlerinde görülen b ...
temel kurbanı :
Yeni yapılan konutun temel atımında kurban kesme, krş. konut kurb ...
temel örnek :
Bakınız: ilkörnek
temel yayılım :
Halk kütlelerinin yer değişimiyle ilgili olarak oluşan büyük ölçü ...
tılsımlı balad :
Konusunu tılsımlı olaylardan alan balad türü. bk. balad, krş. büy ...
tinçözümsel kuram :
Halkbilim ürün ve olaylarını, cinsel organlarla, cinsel birleşmel ...
tinçözümsel okul :
Halk kültürünü oluşturan her tür halkbilim ürününü birer cinsel o ...
tinsel halkbilim :
Halkbilimin temelini oluşturan iki ana kültürden biri olan ve özd ...
tinsel kuram :
Halkbilim ürünlerinin kaynağını, insanın düş, imge ve dalgı (hüly ...
toplama yasası :
Anlatılarda, olayların bir yiğit ya da başlıca bir nitelik çevres ...
Topluluk :
Birbirleriyle çok sıkı işbirliği kurarak ortak bir yaşam savaşı s ...
toplumsal boyut :
Halkbilim olay ve ürünlerinin oluşumunu sağlayan etkenlerden topl ...
toplumsal çevre :
Bir toplumu oluşturan birey, aile ve öteki birimler arasında kuru ...
toplumsal değer :
Halkın, yaratıcısı olduğu ya da benimsediği ürün ve olaylara verd ...
toplumsal din :
Uygulama ve törenleri din adamları dışındaki kişilerce yönetilen ...
toplumsal gelenek :
Toplumlar arası yatay düzeyde oluşan gelenek, bk. halk geleneği.
toplumsal halkbilim :
Halk kültürünün toplumsal yönlerini inceleyen bilim dalı. bk. hal ...
toplumsal inceleme :
Kent ve halk kültürlerinin olgusal yönden incelenmesi, bk. karşıl ...
toplumsal insanbilim :
Halk kültürüyle ilkellerin, toplumsal kurumlarını tarihsel ve işl ...
toplumsal örge :
Toplumsal yaşam sonunda, başka bir söyleyişle, insanın insanla, i ...
toplumsal ruhbilim :
Bir toplumu oluşturan bireylerin ruhbilimsel durumlarını inceleye ...
toplumsal söylen :
Aile, akraba, komşu, savaş, barış, Tanrı, melek, şeytan, öteki dü ...
töre :
Aktöresel niteliği belirgin geleneksel halk davranışlarının her b ...
törensel değer :
Halkın törensel yönde yaratmış ya da benimsemiş olduğu ürün ve ol ...
törensel dil :
Halk törenleri sırasında kullanılan ve içlerinde birçok eskil öğe ...
tuz bakısı :
Ateşe atılan tuzun oluşturduğu alevlere bakılarak yapılan bakı tü ...
tümbireşimli dil :
İçinde, birçok sözcükten oluşan tek sözcüklü tümceler bulunan dil ...
tümlenimsel boşinanç boyutu :
Boşinançların bağlı bulundukları toplum ve çağlara uygun olarak d ...
tüze :
Gerektiğinde yetkili kişilerce zor kullanılarak yürütülen toplums ...
tüzel halkbilim :
Halkbilimin tüzel alanını konu alan bilim dalı. bk. halk tüzesi.
uğraş oyunu :
Pirinç dikme, tarla sürme, ekin biçme, halı dokuma, demir döğme, ...
uğraşman halkbilimci :
Halkbilim alanında yüksek öğretim yapmış, gücünün büyük bir bölüm ...
uğurluk :
İçinde bulunduğuna inanılan tansıksal gücü, kendisini taşıyan bir ...
ulus :
Belli bir sınır içinde yaşayan ve halk kültürüyle seçkin kültürün ...
ulusal kültür :
Bir toplumda, halk kültürüyle seçkin kültürünün birlikte oluşturd ...
un bakısı :
İçine, salkı (haber) yazılı kâğıt konan hamur parçaları yardımıyl ...
Uygar :
Uygarlık düzeyine ulaşmış olan. bk. uygarlık, uygar toplum, krş. ...
uygar din :
Uygar toplumlarda, kutsal kitapların ilkeleri uyarınca uygulanan ...
uygar toplum :
Halkla aydın kesiminin birbirlerine yaptıkları olumlu etkilerin s ...
uygarlık :
Gelişmiş teknik kaynaklarla bilim ve sanatın yarattığı düşünsel b ...
UYGULAMA :
Halkın, geleneksel yollarla edindiği ya da dış ülkelerden ödünç a ...
uygulamalı budunbilim :
Budunbilim konu ve kuramlarını düşünsel düzeyden uygulama alanına ...
uygulamalı halkbilim :
Halkbilimin konu ve kuramlarını düşünsel düzeyden uygulama alanın ...
uygulamalı halkbilimci :
Araştırmalarını halkbilimin uygulama alanında yoğunlaştırmış olan ...
uygulamalı insanbilim :
İnsanbilim konularıyla kuramlarını düşünce düzeyinden uygulama al ...
uzak açıklama :
Ayrı kara parçaları arasında saptanan benzer halkbilim ürün ve ol ...
uzak yayılım :
Bir topluma ilişkin halk ürünlerinin aralarında tarihsel, coğrafy ...
üç yasası :
Halkbilim olay ve ürünlerinin aşağı yukarı bütün türlerinde sapta ...
üretimsel büyü :
Doğadan yeterinden çok almak ve canlıların büyük ölçüde üremeleri ...
ürünlerin anında doğuş kuramı :
İskoç bilgini Andrew Lang'ın ileri sürdüğü kimi halkbilim ürünler ...
üstkatman :
Toplumlarda, kültürlerin yaratıcısı olarak sayılan aydınlar bölüm ...
yağmur yakarısı :
Kurak ülke topluluklarının yağmur yağdırmak amacıyla başvurduklar ...
yakınlaşım :
İki ayrı halk kültürü, olay ya da ürününün zamanla birbirine benz ...
yakınsak boşinanç boyutu :
Değişik boşinançların benzer görünüm kazanabilmelerini sağlayan ö ...
yalınç balad :
İnsanın evrensel yaşantısını, gerekli bilgileri vermeden çok yalı ...
yanıltmacalı masal :
Yalan ve abartmalar üzerine kurulmuş masal türü. bk. yanıltmacalı ...
yanıltmacalı masalcık :
Tarihsel olmayan olayları tarihsel bir görüntü içinde açıklayan, ...
yapay bilmece :
Bir bilmecenin diğer bir bilmeceyle karıştırılması sonucunda gele ...
yapıcılık :
Konutlarla ilgili tüm sorunları ve konuları içeren bilim ve sanat ...
yapımsal gözdeğmelik :
Kurbağa, kaplumbağa, yılan, kertenkele, yengeç gibi hayvanların h ...
yapıntı :
Gerçekdışı kişi ve oluşumları konu alan anlatı türü. bk. kutyasak ...
yaprak bakısı :
Ateşte yakılan yaprağın çıkardığı seslere ya da havaya atılan yap ...
yaratı :
İnsanoğlunun, yaratıcısı olduğu kültür ürün ve olaylarına dayanar ...