eng

Gramer Terimleri Sözlüğü (10)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
10. Sayfa
soru zarfı :
Fiillerin yer, yön, zaman, neden, nitelik ve derecelerini soru yo ...
soyut ad :
Varlığı düşünce yoluyla kabul edilen ve söylendiğinde, zihinde be ...
soyut kavram :
Zihinde belli bir görüntü veya tasavvura sahip olmayan, varlığı k ...
soyutlama :
İnsan zihninin dış dünyadaki canlı ve cansız varlıkları, duygu, d ...
söyleyiş ses bilgisi :
Bir dildeki kelimeleri ses yapıları, boğumlama noktaları ve boğum ...
söyleyiş ses bilimi :
Dildeki sesleri bir bütün olarak ele alan, insan dilinin seslerin ...
söz :
Bir maksadı anlatmak üzere söylenen kelime veya kelimelerden oluş ...
söz dağarcığı :
Bakınız: kelime hazinesi
söz dizimi :
Bakınız: cümle bilgisi
söz sanatları :
Anlatıma güç kazandırmak, etkili olmak amacıyla kelimelerin sanat ...
söz varlığı :
Bakınız: Kelime Hazinesikelime Hazinesi
sözde özne :
Bakınız: gramerce özne, görünür özne
Sözlük :
Bir dildeki kelimeleri esas alarak, onların temel anlamlarını, ka ...
sözlük anlamı :
Bir kelimenin herkes tarafından bilinen, sözlüklerin yansıttığı i ...
sözlük bilimi :
Bir dilin veya karşılaştırmalı olarak çeşitli dillerin söz varlığ ...
standart dil :
Bakınız: ölçünlü dil
standart türkçe :
Bakınız: ölçünlü Türkçe
sürekli ünsüz :
Bakınız: tonlu ünsüz
süreklileşme :
Bakınız: tonlulaşma
süreklilik fiili :
Bir fiilin -A zarf fiili şekli üzerine dur-, gör-, kal, gel-, koy ...
süreksiz ünsüz :
Bakınız: tonsuz ünsüz
süreksizleşme :
Bakınız: tonsuzlaşma
Şahıs :
Fiilin gösterdiği işin hangi şahıs tarafından yapıldığını belirte ...
şahıs ağzı :
Sosyal bir kurum olan dilin belli bir birey tarafından kendine öz ...
şahıs eki :
Fiil çekiminde şahıs belirten ek. Türkçede dört grup şahıs eki va ...
şahıs ekleri :
Bakınız: şahıs eki
şahıs zamîri :
Dilbilgisinde söz söyleyen, kendisine söz söylenen ve kendisinden ...
şart cümlesi :
Temel cümleyi yargı bildirmeden zaman, şart, sebep ve benzetme iş ...
şart eki :
Tasarlama kiplerinden şart şeklini ifade eden -sA eki. Örnekler i ...
şart kipi :
Bir oluş ve kılışın şart biçiminde düşünüldüğünü anlatan, dolayıs ...
şartlı birleşik cümle :
Bakınız: şart cümlesi
şekil bilgisi :
Bir dildeki kök ve ekleri, bunların birleşme yollarını, eklerin a ...
şekil birimi :
Dilde tek başına kullanılabilen ve daha küçük parçalara ayrılamay ...
şimdiki zaman :
Fiilin gösterdiği oluş ve kılışın içinde bulunulan zamanda yapıld ...
şimdiki zaman kipi :
Şimdiki zaman kipinin hikâye, rivayet ve şart birleşik türleri iç ...
şimdiki zaman kipinin hikâyesi :
"-ıyor ve -makta" ekleri ile karşılanan ve içinde bulunulan zaman ...
şimdiki zaman kipinin rivayeti :
Hâlen sürmekte olan bir oluş ve kılışı, duyuma veya sonradan fark ...
şimdiki zaman kipinin şartı :
İçinde bulunulan zamanda gerçekleşmekte olan bir oluş ve kılışı ş ...
taban :
Kelime kök ve gövdelerinin çekim eki almamış yalın durumu: taş, i ...
tali uzunluk :
Bakınız: ikincil uzunluk
tam benzeşme :
Bir kelimede yanyana veya aralıklı olarak bulunan seslerden birin ...
tamamlayıcı :
Bakınız: tamlayan
tamlama :
Bir adın anlamının tam olarak belirlenebilmesi için, o adın tamla ...
tamlanan :
Ad ve sıfat tamlamalarında tamlamanın ikinci ögesini oluşturan ve ...
tamlayan :
Ad ve sıfat tamlamalarında tamlamanın birinci ögesini oluşturan a ...
tarihî dil bilimi :
Bakınız: art zamanlı dil bilimi
tarihî gramer :
Bir lehçenin, bir dilin veya bir dil ailesinin gramer yapısını ta ...
tarz :
Yüklemin bildirdiği zamanı görülen geçmişe, duyulan geçmişe ve di ...
tarz zarfı :
Bakınız: nitelik zarfı
tasarlama kipleri :
Fiilin olumlu veya olumsuz yöndeki gerçekleşmesini, tasarlanan di ...
tasvir fiili :
Zarf-fiil biçimindeki bir esas fiille, bu esas fiildeki oluş ve k ...
tasvirci gramer :
Bir dilin veya bir lehçenin belli bir zaman kesimindeki yapı ve i ...
tasvirci yardımcı fiil :
Zarf-fiil biçimindeki esas fiilin bildirdiği oluş ve kılışı tasvi ...
tasvirî fiil :
Bakınız: tasvir fiili
taşra ağzı :
Ölçünlü Türkçenin ve yazı dilinin dayandığı konuşma ölçüleri dışı ...
tayin grubu :
Bakınız: belirtme grubu
tecrübî fonetik :
Bakınız: deneyli ses bilgisi
tek anlamlı :
Tek bir kavramı, tek bir anlamı yansıtan kelime. Araç-gereç adlar ...
tek anlamlılık :
Bir kelimenin tek bir kavram, tek bir anlamı yansıtması: ağaç, ta ...
tek doruklu hece :
Duyulma gücü en yüksek olan sesin bir veya iki yanında açıklık de ...
tek heceli diller :
Kelimeleri, ek almadan ve çekime girmeden cümle içindeki yerlerin ...
tekerrür fiilleri :
Bakınız: tekrarlama fiilleri
tekleşme :
Dilimize Arapça, Farsça gibi yabancı dilerden geçmiş bazı sözleri ...
teklik :
Adlarda ve çekimli fiillerde nesne veya şahsın sayıca tek olması ...
teklik birinci şahıs eki :
Çekimli fiilde fiili karşılayan oluş veya kılışın teklik birinci ...
teklik ikinci şahıs eki :
Çekimli fiilde, fiili karşılayan oluş ve kılışın teklik ikinci şa ...
teklik üçüncü şahıs eki :
Çekimli fiilde, fiili karşılayan oluş ve kılışın teklik üçüncü şa ...
tekrar grubu :
Bir nesneyi, bir oluş ve kılışı karşılamak üzere aynı, yakın ya d ...
tekrarlama fiilleri :
"-ala-, -akla-, -ıkla" gibi eklerle kurulan ve fiildeki oluş ve k ...
tekrarlı bağlaç :
Sıra sözleri ve cümleleri birleştiren bağlaç. || ne...ne, de...de ...
tekrarlı yüklem :
Anlama güç kazandırmak ve okuyanı etkilemek amacıyla tekrarlanmış ...
telâffuz :
Dil seslerinin çıkarılışları sırasında ses organlarının yaptığı h ...
temel anlam :
Bakınız: asıl anlam, sözlük anlamı
temel cümle :
Birleşik bir cümlede ana fikri taşıyan ve esas yargıyı üzerinde b ...
temel kelime :
Bir dilde çok eski devirlerden beri kullanılagelen, o dilin çeşit ...
terim :
Bilim, teknik, sanat, spor, zanaat gibi çeşitli uzmanlık alanları ...
tezlik fiili :
(Almanca hast Verbum, Zeitwort von Eile Fr. verbe hatif, İng. ver ...
titrek ünsüz :
Dil sırtını geriye doğru kabarıp, kenarlarının diş- ön damak sını ...
Ton :
Konuşma sırasında seslerin titreşimlerindeki yükselip alçalma far ...
tonlama :
Konuşma sırasında, konuşmaya hâkim olan esas tonda çeşitli anlam ...
tonlama uzunluğu :
Konuşma sırasında tonlamaya bağlı olarak meydana gelen geçici uzu ...
tonlu ünsüz :
Ciğerlerden gelen havaya ses tellerinin titreşip ton vermesi ile ...
tonlulaşma :
1. Ünsüzlerin boğumlanması sırasında, ciğerlerden gelen havaya se ...
tonsuz ünsüz :
Ciğerlerden gelen havanın ses tellerinde titreşime uğramadan ve t ...
tonsuzlaşma :
Ses tellerinin ciğerlerden gelen havayı titreştirmemesi ve ton ve ...
topluluk adı :
Şekil bakımından teklik durumunda olduğu hâlde, anlamca topluluk ...
topluluk eki :
İsimlerde sayı bakımından topluluk ve bir aradalık gösteren ek. T ...
topluluk ismi :
Bakınız: topluluk adı
topluluk sayı sıfatları :
Asıl sayı sıfatlarına gelerek belirttikleri nesneler arasında yak ...
tümleç :
Cümle içinde yalın ya da yükleme, yönelme, çıkma, vasıta durumu g ...
tür adı :
Aynı türden olan varlıklara soyut kavramlara verilen genel ad: ağ ...
türeme :
Bakınız: ünlü türemesi
türeme ünlü :
Asıl kelimede olmadığı hâlde çeşitli nedenlerle kelime başında ve ...
türeme ünsüz :
Asıl kelimede olmadığı hâlde, çeşitli nedenlerle kelime başında v ...
türemiş ad :
Ad veya fiil köklerinden yapım ekleriyle kurulmuş ad: göz+lük, iş ...
türemiş fiil :
Ad veya fiil kök ve gövdelerinden yapım ekleriyle kurulmuş fiil: ...
türemiş kelime :
Ad ve fiil soylu kelime köklerinden yapım ekleriyle genişletilere ...
türemiş sıfat :
Ad ve fiil köklerinden sıfat yapım ekleriyle kurulmuş sıfat: ak s ...
türemiş zarf :
(Almanca abgeleitetes Adverb abgeleitetes Umstandswort Fr. adverb ...
türetme :
Ad veya fiil kök ve gövdelerine yapım ekleri getirmek suretiyle e ...