eng

Gramer Terimleri Sözlüğü (3)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
3. Sayfa
bitmemiş fiil :
Bakınız: çekimsiz fiil
bitmiş fiil :
Fiil kök ve gövdesinin kip ve şahıs ekleri alarak çekime girmek s ...
boğaz :
Konuşma cihazının gırtlak ile dil kökü ve geniz boşluğu arasında ...
boğaz boşluğu :
Bakınız: yutak
boğumlanma :
Konuşmayı sağlayan hareketlerin tümü ciğerlerden gelen havanın, s ...
boğumlanma bölgesi :
Ağız boşluğunda seslerin meydana gelişini sağlayan çeşitli bölgel ...
boğumlanma noktası :
Ağız boşluğunda seslerin oluştuğu çeşitli noktalar bir ünsüzün çı ...
boğumlanma tarzı :
Dildeki seslerin çıkarılış biçimi. Sesler, boğumlanma tarzlarına ...
bulanık ünlü :
Bir lehçe veya ağız özelliği olarak iki ünlünün boğumlanma noktal ...
bulunma durumu :
Fiilin gösterdiği oluş ve kılışın yerini ve zamanını bildiren ad ...
bulunma durumu eki :
Fiilin bildirdiği oluş ve kılışın yerini ve içinde bulunduğu duru ...
bulunma grubu :
Bulunma durumu eki almış bir adın başka bir ad ögesi ile kurduğu ...
büküm :
Yapım ve çekim sırasında kelime köklerinin farklı biçimlere girme ...
bükümlü dil, bükümlü diller :
Kelime köklerinin yapım ve çekim sırasında önde, içte ve sonda ba ...
büyük ünlü uyumu :
Yalın veya eklerle uzatılmış olan Türkçe veya Türkçeleşmiş bazı a ...
canlı dil :
Hâlen yaşamakta, çeşitli toplumlarda konuşma ve yazı dili olarak ...
canlı ek :
Dilde örnekleri çok olan, kullanılıştan düşmemiş ve köke kattığı ...
canlı kelime :
Hâlen kullanılan ve anlamı herkes tarafından bilinen, yaşayan kel ...
canlı kök :
Hâlen kullanılan ve anlamı herkes tarafından bilinen kökler, yaşa ...
cevap ünlemi :
Bir konuyu ve bununla ilgili bir soruyu uygun görme, onaylama vey ...
cevher fiili :
Bakınız: ek-fiil
Cins :
Bakınız: cinsiyet
cins adı :
Bakınız: tür adı
Cinsiyet :
Bazı dillerde kelimelerin gramer bakımından «erkeklik», «dişilik» ...
cinsiyetsiz :
Bazı dillerde dişi veya erkek cinsten sayılmayan ve tarafsızlık ö ...
Cümle :
Bir fikri, bir duygu ve düşünceyi, bir oluş ve kılışı tam olarak ...
cümle başı bağlaçları :
Başında bulundukları cümleyi kendisinden önce gelen veya kendisin ...
cümle bilgisi :
Bir dilde düşünce ve duyguların tam olarak anlatılabilmesi için g ...
cümle dışı ögeler :
Cümlenin kuruluşuna katılmayan ancak, dolaylı olarak cümlenin anl ...
cümle perdesi :
Bakınız: cümle tonu
cümle tonu :
Cümlenin anlamına ve türlerine göre ayarlanan ve ses tellerindeki ...
cümle vurgusu :
Konuşma sırasında, cümlenin anlamına bağlı olarak, kelimeler aras ...
cümlenin ögeleri :
Cümlede bir duyguyu, bir düşünceyi, bir hükmü tam olarak anlatabi ...
çağrışım :
Bir kelimenin anlam, şekil ve ses yakınlığı yoluyla başka kelimel ...
çağrışım alanı :
Kelimelerin yansıttıkları kavramları çevreleyen ve onlarla sürekl ...
çağrışım ilişkileri :
Kelimelerin ses ve şekil yapıları, çekimleri, aynı kökten gelen t ...
çatı :
Fiil kök veya gövdesinin, sözlük anlamında herhangi bir değişikli ...
çatı ekleri :
Fiil kök veya gövdelerinden dönüşlülük (reflexive, mütavaat), edi ...
çatışma :
Bakınız: ünlü çatışması
çekim :
Fiillerde kip, zaman tarz, şahıs, sayı ad soylu kelimelerde çoklu ...
çekim eki :
Ad veya fiil soylu kelimeler üzerine gelerek, bağlı oldukları kel ...
çekimli ad :
Kök ve gövde durumundaki adların, cümle içinde çekim ekleri alara ...
çekimli fiil :
Zaman ve şahsa bağlı olarak bir yargı, bir tasarlama bildiren fii ...
çekimli kelime: :
Bakınız: çekimli ad, çekimli fiil
çekimsiz fiil :
Fiil kök ve gövdelerinden belirli eklerle türetilen ancak, şahıs ...
çene :
Ağız boşluğunun alt ve üst kısmında diş ve dudaklarla çevrilmiş b ...
çevirme adlar :
Bazı kavramların adlandırılmasında başka dillerden çevirme yoluna ...
çevirme yazı :
Bir yazı sistemine göre yazılmış bir kelimenin veya bir metnin, o ...
çevriyazı :
(çeviri yazı), (fonetik yazı, ses yazısı, sesçil yazı) Bir kelime ...
çıkma durumu :
Kelime gruplarında ve cümlede, fiilin gösterdiği oluş ve kılışın ...
çıkma durumu eki :
Kelime gruplarında ve cümlede fiilin gösterdiği oluş ve kılışın k ...
çıkma grubu :
Çıkma durumu eki almış bir ad ögesi ile bir sıfat ya da ad soylu ...
çıkmalı tamlama :
Tamlayanı çıkma durumunda olan ve tamlananı iyelik eki almış bulu ...
çıkmalı tümleç :
Fiilin anlamını tamamlayan ve çıkma durumunda bulunan dolaylı tüm ...
çiçek dili :
Çiçeklerin tek başlarına veya demet hâlinde ele alınarak, belli b ...
çift dudak ünsüzü :
Her iki dudağın birbirine dokunması ile boğumlanan ünsüz: b / p / ...
çocuk dili :
Konuşmaya ve ana dilini öğrenmeye başlayan küçük yaştaki çocuklar ...
çoğul eki :
Bakınız: çokluk eki
çok anlamlı :
Bir kelimenin temel anlamı yanında, temel anlamı ile ilgili yeni ...
çok anlamlılık :
Bir kelimede temel anlamla bağlantılı birden çok anlamın bulunmas ...
çok harflilik :
Tek bir sesi karşılamak için birden çok harfin kullanılması.
çokluk eki :
Adlarda ve zamirlerde aynı türden birden çok varlıkları anlatmak ...
çözülme aşaması :
Ses organının, bir sesin boğumlanması sırasında, «hazırlık» ve «d ...
çözülme safhası :
Bakınız: çözülme aşaması
damak :
Ağız boşluğunun üst kısmını çevreleyen ve belirli seslerin oluşma ...
damak n`si :
Dil sırtının ön veya art damağa dokundurulması ile boğumlanan n ü ...
damak sesi :
Dil sırtının tümseklenip ön veya art damağa yaklaşması veya dokun ...
damak ünsüzü :
Dil sırtının tümseklenip ön veya art damağa yaklaşması veya dokun ...
damaksıl :
Bakınız: damak sesi
damaksıllaşma :
Bir sesin boğumlanma noktasını değiştirerek damak sesine dönüşmes ...
dar ünlü :
Alt çenenin az açılması ve ses yolunun daralması ile boğumlanan ı ...
daralma :
1. Bazı seslerin boğumlanması sırasında ses yolunda meydana gelen ...
değişimli ünsüzler :
Ünsüz uyumuna veya iki ünlü arasındaki ses değişmesi olaylarına b ...
değişken ses :
(Almanca Allophon Fr. allophoné İng. allophone || Fonem denilen b ...
değişken şekil :
Aynı anlam ve görevdeki bir şekil bilgisi biriminin ses yapısı ba ...
değişken şekillik :
Aynı anlam veya görevdeki bir şekil bilgisi biriminin ses yapısı ...
deneyli ses bilgisi :
Belirli bir dildeki seslerin oluşmasını, boğumlanma yer ve özelli ...
deneyli ses bilimi :
Seslerin oluşmasını, boğumlanma yer ve özellikleriyle algılanmala ...
deneysel ses bilgisi :
Bakınız: deneyli ses bilgisi
devrik cümle :
Anlamı güçlendirmek veya güzelleştirmek için Türkçenin normal söz ...
deyim :
Gerçek anlamından farklı bir anlam taşıyan ve çekici bir anlatım ...
deyim aktarımı :
Aralarında uzaktan veya yakından ilgi bulunan iki şey arasında bi ...
deyimler sözlüğü :
Bir dildeki deyimleri alfabe sırasına göre düzenleyen sözlük.
dışa dönük ünlemler :
İnsanın, dış dünyada kendi dışındaki kimselerle, hayvanlar ve nes ...
diksiyon :
Konuşmada ve okumada seslerin, kelimelerin, vurguların, anlam ve ...
Dil :
İnsanlar arasında karşılıklı haberleşme aracı olarak kullanılan d ...
dil ailesi :
Aynı ana dilden türeyen ve aralarında akrabalık ilişkileri buluna ...
dil akrabalığı :
Aynı ana dilden gelen diller arasndaki ses sistemi, şekil yapısı ...
dil atlası :
Dillerin, lehçelerin, ağızların ses ve şekil bilgisi özelliklerin ...
dil benzeşmesi :
Yalın veya eklerle genişletilmiş bir kelimenin ilk hecesinde kalı ...
dil bilgisi :
Çeşitli düzeydeki okullarda, Türkçenin ses, şekil ve cümle yapısı ...
dil bilimi :
Sosyal bir kurum olan dilin genel ve özel niteliklerini ve dil ol ...
dil haritası :
Bakınız: dil atlası
dilek-şart cümlesi :
Birleşik cümlelerde, temel cümledeki oluş ve kılışın gerçekleşmes ...
dilek-şart kipi :
Birleşik cümlelerde, temel cümledeki oluş ve kılışın gerçekleşmes ...
diş dudak ünsüzü :
Alt dudağın üst dişlere dokunması ile boğumlanan v, f ünsüzleri. ...
diş ünsüzü :
Dil ucunun veya dil tacının üst dişlere, diş etine veya diş eti-d ...
diş-damak ünsüzü :
Dil tacının diş yuvaları ile öndamak arasındaki bölgeye dokunması ...
diş-eti ünsüzü :
Dil tacının diş-eti-damak noktalarına dokunması ile boğumlanan pa ...
dişilik :
Cinsiyet kavramının söz konusu olduğu dillerde dişi cinsten sayıl ...