eng

Gramer Terimleri Sözlüğü (2)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
2. Sayfa
artlık-önlük uyumu :
Bakınız: büyük ünlü uyumu
asıl anlam :
Bir kelimenin karşıladığı ilk kavram, ana kavram: ayak kelimesini ...
asıl sayı sıfatı :
Somut ve soyut adların sayılarını gösteren sıfat. bir (çocuk) iki ...
asıl sayılar :
Sayı kavramını göstermek üzere kullanılan kelimeler: bir, iki, be ...
aslî ses :
Bakınız: birincil ses
aslî uzunluk :
Herhangi bir ses değişmesinin ortaya çıkarmadığı, Türkçe kelimele ...
aşırı küçülme :
Addan ad türeten + CIk/ + CUk küçültme ekinin küçüklük veya azlık ...
atasözü :
Anonim özellik taşıyan, atalardan kaldığı kabul edilen ve toplumu ...
avurt :
Yanakların elmacık kemiğinden çene kemiğine kadar olan ve ağız bo ...
avurt ünsüzü :
Dil ucunun dişlere veya diş etlerine dokunuşu sırasında, ciğerler ...
ayarlayıcı gramer :
Dili oluşturan ögeleri ses bilgisi, şekil bilgisi cümle bilgisi v ...
ayın :
Ciğerlerden gelen havanın gırtlağa çarpması ile oluşan ve Arapçad ...
ayırıcı işaret :
1. Bir sesin boğumlanma açısından özellik gösteren türlerini birb ...
ayırt edici özellik :
Nitelik bakımından bir dilbilimi birimini ötekinden, dilin bir ög ...
Aykırı :
Ses ve şekil bilgisi bakımından dilin genel kuralları dışında kal ...
aykırılık :
Kurala aykırı olma, kurala uymama durumu. elma, inanmak, şişman, ...
ayrılma durumu :
Bakınız: çıkma durumu
ayrımlı dil :
Bakınız: tek heceli diller
az işlek ek :
Sayılı bazı kelime kök ve gövdelerine getirilerek yeni kavramları ...
azlık-çokluk zarfları :
Bir sıfatta, bir zarfta, bir oluş veya kılışta azlık çokluk göste ...
bağımlı kelime :
Yalnız başına anlamı olmadığı için ad çekimine girmeyen ve cümle ...
bağımlı sıralı birleşik cümle :
En az iki cümleden oluşan yalnız başlarına kullanıldıklarında da ...
bağımsız cümle :
Yapısı bakımından, başka bir cümle ile aralarında bağlantı bulunm ...
bağımsız kelime :
Tek başına bir anlamı olan, cümle içinde anlam bakımından başka b ...
bağımsız sıralı birleşik cümle :
Birden fazla bağımsız cümleden oluşan, yalnız başlarına kullanıld ...
bağlaç :
Söz içinde birden çok kelimeyi kelime grubunu veya cümleyi birbir ...
bağlaçlı ikileme :
Anlamı güçlendirmek için, dA ve ha bağlaçları ile aynı kelimeden ...
bağlaçlı tamlama :
Tamlayanları arasında bağlaç olan ad veya sıfat tamlaması: cami v ...
bağlam :
Bir cümlede, bir konuşmada veya bir metin içinde yer alan herhang ...
bağlama :
Bir kelimenin son ses ünsüzü ile ondan sonra gelen kelimenin önse ...
bağlama cümlesi :
İki yargıyı aynı yöndeki oluş ve kılış beraberliği veya sırasıyla ...
bağlama grubu :
Bağlaçlar ile birbirine bağlanmış ad veya ad soylu kelimelerin ol ...
bağlama işareti :
Bir kelimenin son ses ünsüzü ile ondan sonra gelen kelimenin ön s ...
bağlama zamiri :
Kendisinden önce gelen bir kelime veya kelime grubunun yerini tut ...
bağlantı ünlüsü :
Bakınız: bağlayıcı ünlü
bağlantı ünsüzü :
Bakınız: bağlayıcı ünsüz, koruyucu ünsüz
bağlayıcı ses :
Belirli durumlarda kelime kök veya gövdelerine eklerin bağlanması ...
bağlayıcı ünlü :
Ünsüzle biten kelime kök ve gövdelerine ünsüz ile başlayan ekleri ...
bağlayıcı ünsüz :
Ünlü ile biten kelime kök ve gövdelerine ünlü ile başlayan bir ek ...
bağlı cümleler :
Ve, veya, ama, da, fakat, halbuki, lakin, meğer vb. bağlaçlardan ...
basit ad cümlesi :
Bir düşünceyi, bir duyguyu ve bir oluş ve kılışı ad soylu bir kel ...
basit cümle :
Bir düşünceyi bir duyguyu veya bir oluş ve kılışı tek bir yargı h ...
basit ek :
Bir tek ünlü veya ünsüzden yahut da ünsüz-ünlü, ünlü-ünsüz, ünsüz ...
basit fiil :
Yapı ve anlam bakımıdan daha basit ögelere ayrılamayan, tek veya ...
basit fiil cümlesi :
Bir düşünceyi, bir duyguyu veya bir oluş ve kılışı yargı hâlinde ...
basit kelime :
Türetilmiş veya birleşik olmayan ve yapısı daha küçük parçalara a ...
basit kip :
(basit zamanlı kip) Herhangi bir ek-fiil almadan yalnız esas fiil ...
basit sıfat :
Türemiş veya birleşik olmayan yapı bakımından daha küçük parçalar ...
basit siga :
Bakınız: bildirme kipleri
basit zamanlı kip :
Bakınız: basit kip
basit zarf :
Kök veya gövde durumunda olan ve tek kelimeden oluşan zarf. Bunla ...
başkalaşma :
Bakınız: benzeşmezlik
başta ünlü türemesi :
Bakınız: ön seste ünlü türemesi
başta ünsüz türemesi :
Bakınız: ön seste ünsüz türemesi
belgisiz zamir :
Bakınız: belirsizlik zamiri
belirli geçmiş zaman :
Bakınız: görülen geçmiş zaman
belirli nesne :
Cümlede fiili geçişli olan yüklemin belli bir kişiyi veya nesneyi ...
belirli nesne eki :
Bakınız: Yükleme Durumu Eki
belirsiz geçmiş zaman :
Bakınız: duyulan geçmiş zaman
belirsiz nesne :
Cümlede yüklemin belirtilmemiş bir kişi veya şeyi etkilediğini an ...
belirsiz özne :
Bazı cümlelerde öznelerin yok gibi görünmesi veya belli olmaması: ...
belirsiz sıfat :
Bakınız: belirsizlik sıfatı
belirsiz zamir :
Bakınız: belirsizlik zamiri
belirsizlik sıfatı :
Kişileri, nesneleri ve diğer kavramları karşılayan adları sayı, m ...
belirsizlik zamiri :
Kişileri veya nesneleri belirsiz olarak temsil eden zamir: bazısı ...
belirten :
Bakınız: tamlayan
belirtilen :
Bakınız: tamlanan
belirtili ad tamlaması :
Tamlayanı ilgi durumu eki almış bir ad veya zamir, tamlananı tekl ...
belirtisiz ad tamlaması :
Tamlayanı eksiz, yalın durumda bulunan, tamlananı teklik üçüncü ş ...
belirtisiz tamlama :
Bakınız: belirtisiz ad tamlaması
belirtme durumu :
Bakınız: yükleme durumu
belirtme grubu :
Bir kelimenin taşıdığı kavramı daha belirgin duruma getirmek için ...
belirtme sıfatı :
Adları işaret, soru, belirsizlik ve sayı bakımından belirten sıfa ...
benzeşme :
Kelime içindeki bir sesin, boğumlanma noktası veya niteliği bakım ...
benzeşmezlik :
Bir kelimede yan yana veya birbirine yakın duran ve boğumlanma ni ...
biçim bilgisi :
Bakınız: şekil bilgisi
biçim birimi :
Bakınız: şekil birimi
bildirme cümlesi :
Bir yargıyı, bir gerçeği bildirmek için yüklemi bildirme kiplerin ...
bildirme eki :
tur- yardımcı fiilinin geniş zaman çekiminden (tur-ur) çıkan, yük ...
bildirme ekleri :
i- ek-fiilinin şahıslara göre çekiminde kullanılan, ad cümlelerin ...
bildirme kipi :
Bakınız: bildirme kipleri
bildirme kipleri :
Fiilin olumlu veya olumsuz nitelikteki yapılışını geniş zaman, şi ...
bildirme tarzı :
Bakınız: bildirme kipleri
bilim dili :
Bir bilim dalına mensup kişiler tarafından kullanılan ve içinde o ...
birinci şahıs :
Söz içindeki oluş ve kılışı şahıslar hâlinde karşılayan şahıs zam ...
birinci şahıs iyelik ekleri :
Bir nesnenin ben ve biz zamirleri ile karşılanan şahıslara ait ol ...
birinci teklik şahıs :
Zamirlerde, konuşanı, işi yapanı gösteren ben zamiri: çekimli fii ...
birincil ses :
Bir kelimeyi oluşturan seslerden bir veya daha fazlasının zamanla ...
birincil uzunluk :
Bakınız: asli uzunluk
birleşen :
Birleştirme yoluyla kurulan birleşik kelimelerde, birleşmeye katı ...
birleşik ad :
En az iki kelimeden oluşan ve bu kelimelerin kendi kavramları dış ...
birleşik bağlaç :
İki veya daha çok kelimenin birleşip kaynaşması ile oluşan bağlaç ...
birleşik cümle :
İçinde esas yargının bulunduğu bir temel cümle ile, temel cümleyi ...
birleşik ek :
Birden fazla ekin birleşmesinden oluşan ek: -ımsa-(<-ım+sa-): a ...
birleşik fiil :
Ad soylu bir kelimeyle etmek, eylemek, olmak yardımcı fiillerinin ...
birleşik kelime :
Yeni bir kavramı karşılamak için iki veya daha çok kelimenin Türk ...
birleşik ses :
Çıkış yerleri aynı veya birbirine yakın birden fazla sesin birleş ...
birleşik sıfat :
Birden çok kelimenin kendi anlamlarını koruyarak veya değiştirere ...
birleşik zamanlı kip :
Bildirme ve tasarlama kiplerinin 3. şah. teklik çekimi üzerine i- ...
birleşik zarf :
İki veya daha çok kelimenin birleşip, kaynaşması ile oluşan zarf: ...