eng

Gramer Terimleri Sözlüğü (11)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
11. Sayfa
türev :
Türetme yoluyla yapılmış kelime: az+lık, yol+luk, bula-n-ık, sev- ...
ulama :
Bakınız: Bağlama Ve Bağlama İşareti
unvan :
Şahıs adlarıyla bir arada kullanılarak nezakete yönelik bir hitap ...
unvan grubu :
Bir şahıs adı ile bir unvan ve akrabalık gösteren adın eksiz olar ...
uygulamalı ses bilimi :
Bakınız: deneyli ses bilimi
uygunluk :
Türkçede cümle içinde özneyle yüklemin şahıs ve sayı bakımından b ...
uzak başkalaşma :
Bakınız: uzak benzeşmezlik
uzak benzeşme :
Kelime içinde bir sesin uzakta bulunan başka bir sesi boğumlanma ...
uzak benzeşmezlik :
Bir kelimede yanyana bulunmayan ancak boğumlanma nitelikleri birb ...
uzak göçüşme :
Yanyana bulunmayan ünsüzlerin yer değiştirmesi ile oluşan göçüşme ...
uzak lehçe :
Bir dilin ana gövdesinden, metinlerle izlenemeyen çok eski devirl ...
uzatma :
Bir veya iki hecesinde uzun ünlü bulunan kelimelerde bu hecelerin ...
uzun hece :
Ünlüsü uzun olan hece: âlim (a-lim), inayet (ina-yet), mevcudiyet ...
uzun ünlü :
Boğumlanma süresi normal bir ünlünün süresinden daha uzun olan ya ...
üçleme :
Aynı kök veya gövdeden yapılan bir ikilemenin aynı kök veya gövde ...
üçüncü şahıs :
Çekimli fiillerde ve zamirlerde konuşan ve dinleyen dışındaki kiş ...
üçüz ünlü :
Tek bir hecede yanyana bulunan üç ünlü: Fr. beaucoup (çok), faute ...
üleştirme sayı sıfatları :
Asıl sayılar üzerine -Ar, -şAr eklerinin getirilmesiyle kurulan v ...
üleştirme sayıları :
Nesneleri sayıca paylaştırma ve dağıtma bakımlarından ifade etmek ...
üleştirme sıfatı :
Bakınız: üleştirme sayı sıfatları
ünlem :
Konuşanın korku, sevinç, acıma, şaşkınlık gibi her türlü duygu ve ...
ünlem cümlesi :
İçinde ünlem bulunan veya ünlem kavramı veren cümle: || - Ne görü ...
ünlem grubu :
Bir ünlem ile bir veya daha fazla ad ögesinin oluşturduğu kelime ...
ünlem vurgusu :
Cümlelerde aynı hece üzerinde, kuvveti önce yükselen sonra azalan ...
Ünlü :
Ciğerlerden gelen havanın ağız kanalında herhangi bir engele uğra ...
ünlü atlaması :
Eklerle genişletilen bir kelimedeki ünlülerin, ünlü uyumu kuralla ...
ünlü çarpışması :
Ünlü ile biten bir kelimenin son sesi ile ünlü ile başlayan bir k ...
ünlü çatışması :
Bakınız: ünlü çarpışması
ünlü daralması :
Yanlarında geniş ünlüleri daraltma etkisi yapan bazı ünsüzlerin e ...
ünlü değişimi :
Ünlülerin ünlülere veya ünsüzlerin ünlülere yaptığı etki sonucund ...
ünlü düşmesi :
Türlü ses etkileri altında kelimelerin iç ve son seslerinde bulun ...
ünlü düzleşmesi :
Çeşitli fonetik etkenlerle ve genellikle dilimize geçmiş yabancı ...
ünlü genişlemesi :
Kelime içindeki dar sıradan, ı, i, u, ü ünlülerinin çeşitli neden ...
ünlü ikizleşmesi :
Yalın ya da ekler ile genişletilmiş kelimelerin iç seslerinde ve ...
ünlü incelmesi :
Bazı ünsüzlerin etkisiyle kelimenin türlü hecelerinde kalın sırad ...
ünlü kalınlaşması :
İnce ünlülerin, belirli ünsüzlerin kalınlaştırma veya kalın ünlül ...
ünlü kaynaşması :
Birleşik kelime kuruluşlarında yanyana gelen iki ünlünün kaynaşar ...
ünlü kısalması :
Normal uzunluktaki ünlülerin boğumlanma sürelerinden daha kısa bi ...
ünlü olayları :
Ünlülerin ses değişmelerine bağlı çeşitli nedenlerle kelime içind ...
ünlü türemesi :
Ses özelliklerine veya birbirleri ile birleşme şartlarına bağlı b ...
ünlü uyumu :
Türkçe sözlerde kök hece ünlülerinin taşıdıkları kalınlık-incelik ...
ünlü uzaması :
Çeşitli ses değişmeleri sonunda bir ünlünün boğumlanma süresinin ...
ünlü yuvarlaklaşması :
Kelimede ön ve iç ses durumundaki düz ünlülerin çeşitli fonetik e ...
ünlüler :
Bakınız: ünlü
ünlüleşme :
Yalın veya ekler ile genişletilmiş kelimelerde iki ünlü arasında ...
ünlü-ünsüz uyumu :
k, g, k, g, ñ, ğ gibi ünsüzlerin yanlarındaki ince ünlüleri kalın ...
ünsüz :
Ağız kanalında ve diğer ses organlarında bir engelleme, daralma v ...
ünsüz benzeşmesi :
İç seste yanyana iki ünsüz bulunan yerlerde veya söyleniş bakımın ...
ünsüz değişmesi :
Bir ünsüzün yerini kendisine yakın başka bir ünzüse bırakması: k- ...
ünsüz düşmesi :
Kelime içinde (bir ünsüzden önce), kelime sonunda veya kaynaşma o ...
ünsüz göçüşmesi :
Bakınız: göçüşme
ünsüz ikizleşmesi :
İç seste iki ünlü arasında bulunan ve vurguyu üzerinde bulunduran ...
ünsüz nöbetleşmesi :
Bakınız: nöbetleşme
ünsüz tekleşmesi :
Yalnız şeddeli Arapça alıntı sözlerde, kelimelerin iç ses ünsüzle ...
ünsüz türemesi :
Kelime ön, iç ve son seslerinde, kelimenin aslında olmayan bir ün ...
ünsüz uyumu :
Kelimelerin eklerle genişletilmesi sırasında veya yan yana gelen ...
üslûp bilimi :
Şahısların, özellikle sanatçıların dili kullanış biçimlerini ince ...
üst çene :
Ağzın üst kısmını oluşturan ve konuşma sırasında ağzın rahatlıkla ...
üst dudak :
Bakınız: dudak
üstünlük derecesi :
Sıfatlardaki niteliğin bir şahıs veya nesnede en üst derecede bul ...
vasıf ismi :
Bakınız: nitelik sıfatı
vasıta durumu :
Adın belirttiği nesnenin vasıta olarak kullanıldığnı, fiile vasıt ...
vasıta durumu eki :
Adları vasıta durumuna sokan ek. Türkçenin asıl vasıta durumu eki ...
vasıta grubu :
"-la" vasıta eki almış bir ad ögesinin başka bir ad ögesi ile kur ...
verme durumu :
Bakınız: yönelme durumu
vurgu :
Konuşma sırasında kelimedeki bir heceyi diğerlerine göre daha yük ...
vurgu uzunluğu :
Söze kuvvet vermek veya kavramların anlamlarını daha etkili durum ...
vurgulu hece :
Kelimelerde vurguyu üzerinde bulunduran hece: okumuş'ıluk gitme! ...
vurgusuz hece :
Kelimelerde üzerinde vurgu bulunmayan, ötekilere oranla daha güçl ...
yabancı ek :
Bir dile yabancı bir dilden kelimesi ile birlikte geçmiş ve daha ...
yabancı kelime :
Bir dile yabancı bir dilden girmiş ancak, daha o dilde benimsenme ...
yakın anlamlı kelime :
Gösterdikleri kavram ve taşıdıkları anlam bakımından birbirine ya ...
yakın anlamlılık :
İki veya daha çok kelimenin birbirine yakın anlam taşıması, arala ...
yakın başkalaşma :
Bakınız: yakın benzeşmezlik
yakın benzeşme :
Kelimede iç seste yanyana duran iki ünsüzden birinin kendisine ya ...
yakın benzeşmezlik :
Bir kelimede yanyana bulunan ve birbirinin aynı veya yakın boğuml ...
yakın göçüşme :
Kelimede yanyana bulunan seslerin yer değiştirmesi olayı: bayram ...
yakın sesli kelime :
Sesleri hemen hemen birbirinin aynı veya birbirine çok yakın faka ...
yakıştırma :
Şekil veya anlam bakımından dildeki bazı kelimelerin örnek alınma ...
yakıştırma yolu ile yapılan. :
Bakınız: yakıştırma
yaklaşma fiili :
"-a'lı" zarf-fiil biçimindeki bir esas fiille bu esas fiildeki ol ...
yalancı ikiz ünlü :
Gerçek ikiz ünlü olmayıp yarı ünlü niteliğindeki y, v, ğ gibi baz ...
yalın ad :
Birleşik yapıda olmayan ve hiçbir yapım eki almamış olan ad: el, ...
yalın cümle :
Bakınız: basit cümle
yalın çatı :
Bakınız: etken çatı
yalın durum :
Adın herhangi bir ek almamış yalın durumu: bal, ev, gönül, işçili ...
yalın kelime :
Bakınız: basit kelime
yan anlam :
Kelimenin asıl anlamı yanında, kullanıma bağlı olarak kazandığı y ...
yan biçim :
Bakınız: değişken şekil
yan cümle :
Birleşik cümlede asıl cümleyle anlam bakımından ilgili olan, ana ...
yanak ünsüzü :
Bakınız: avurt ünsüzü
yansılama :
Doğadaki insan dışı canlı ve cansız varlıkların çıkardığı ses ve ...
yansız kelime :
Kelimeleri cinslere göre ayıran dillerde ne erkek ne de dişi cins ...
Yapı :
Belli bir dilin bölümlerini birbirine bağlayan ilişkiler bütünü. ...
yapı bilgisi :
Bakınız: şekil bilgisi
yapılıkçı, yapılıkçılık :
Bakınız: yapısalcı dil bilimi
yapım eki :
Kelime kök ve gövdelerine getirilerek yeni kavramların yansıtılma ...
yapısalcı dil bilimi :
Dünyadaki dillerin yapılarını belirlemeyi araştırma konusu edinen ...
yapma dil :
Günlük konuşmalarda kullanılan dilin özelliğinden yararlanılarak ...
yardımcı cümle :
Bakınız: yan cümle