eng

Gramer Terimleri Sözlüğü (9)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
9. Sayfa
pekiştirme hecesi :
Pekiştirilmiş kelime yapısında kurulmuş kelimelerde pekiştirmeyi ...
pekiştirme sıfatı :
Niteleme sıfatlarının ilk hecelerini m, p, s, r ünsüzlerinden bir ...
pekiştirme ünlüsü :
Ad, sıfat ve zarf türünden pekiştirilmiş kelimelerde anlamı daha ...
pekiştirme vurgusu :
Söz içinde çoğu zaman vurguyu üzerinde taşıyan hecenin daha şidde ...
pekiştirme zarfı :
Üzerine pekiştirme eklerinden birini alarak önüne geldiği sıfat v ...
peltek diş ünsüzü :
Dil ucunun ön dişlerin arasına girmesi ve üst dişlere dokunmasıyl ...
peltek ünsüz :
Ağızlarda: katı, yarı-sızıcı, tonsuz, diş-dişeti ünsüzü (peltek s ...
peltekleşme :
Diş-dişeti bölgesinde boğumlanan tonlu z ünsüzüyle tonsuz s ünsüz ...
perde :
Bakınız: ton
perdelenme :
Bakınız: tonlama
renk adı :
Renk gösteren kelime. al, yeşil, sarı, kara, kızıl, mavi vb.
renk dili :
Renklere belli değer ve anlamlar yükleyerek anlaşmanın sağlandığı ...
resim yazısı :
Bir dilin hece ve kelimelerini resimlerle veya resme benzeyen şek ...
resmi dîl :
Bir ülkede devletin kabul ettiği veya kanunla kabul edilen ve res ...
retorik :
Söz sanatı sözün veya yazının anlatım temizliğini, güzelliğini et ...
rivayet :
Bakınız: rivayet birleşik zamanı, rivayet tarzı
rivayet birleşik zamanı :
Bildirme ve tasarlama kiplerine, ek-fiilin duyulan geçmiş zamanın ...
rivayet tarzı :
Ek-fiilin duyulan geçmiş zamanını oluşturan ekin (-mış), bildirme ...
saygı çokluğu :
Aslında tek bir varlığı gösterdiği hâlde, anlatıma saygı, nezaket ...
sayı :
Bir kelimenin karşıladığı kavramın teklik-çokluk yani sayı bakımı ...
sayı adı :
Sayı kavramını gösteren ad. üç, beş, yedi, dokuz, on, yüz, bin, b ...
sayı grubu :
Basamak sistemine göre sıralanmış ve herhangi bir ek almadan yan ...
sayı sıfatı :
Varlıkları, miktar, sıra, üleştirme, topluluk vb. bakımlardan bel ...
sayılar :
Varlıkların miktarını, tane olarak hesabını bildiren kelimeler. S ...
seçenekli cümle :
Bağlaç görevi yüklenen bazı gramer ögelerinin yardımı ile iki yar ...
sert damak :
Bakınız: ön damak
sert ünsüz :
Bakınız: tonsuz ünsüz
sertleşme :
Bakınız: tonsuzlaşma
ses ayrışması :
(Almanca Archiphonem Fr. archiphonème, İng. archiphoneme)*. || Bi ...
ses bilgisi :
(görevsel ses bilgisi) Bir dilin seslerini oluşmaları, boğumlanma ...
ses bilimci :
Ses bilimi alanında çalışan, araştırma yapan kimse.
ses bilimi :
Çeşitli dillerdeki sesleri bir bütün olarak inceleyen, bu sesleri ...
ses birimi :
Konuşma organının belirli hareketleri ile oluşan ve belli bir biç ...
ses birleşmesi :
Boğumlanma noktaları birbirine yakın seslerin birleşerek birleşik ...
ses boşluğu :
Ünlü ile biten kelime kök ve gövdeleri ünlü ile başlayan bir ek a ...
ses cihazı :
Bir dilin seslerinin çıkarılmasını sağlayan ses organlarının bütü ...
ses değişmesi :
Bir dilde kendiliğinden veya o dilin ses eğilimlerine bağlı olara ...
ses dudakları :
Bakınız: ses telleri
ses düşmesi :
Yalın veya ekler ile genişletilmiş olan kelimelerin ön, iç ve son ...
ses gelişmesi :
Bir dilde, kelime veya eklerde bir sesin gelişme yolu ile yerini ...
ses karşılanması :
Bakınız: nöbetleşme
ses kayması :
Bakınız: ünsüz değişmesi
ses kaynaşması :
Bakınız: kaynaşma
ses kirişleri :
Bakınız: ses telleri
ses nöbetleşmesi :
Bir kelime kökündeki anlamı etkileyen veya etkilemeyen ses değişi ...
ses olayı :
Dil seslerinin oluşturdukları anlamlı ve görevli ses birliklerind ...
ses oluşumu :
Ciğerlerden gelen basınçlı havanın. ses tellerinde titreşmesi ve ...
ses organları :
Konuşma işleminin gerçekleşmesini sağlayan organlar: ciğerler, di ...
ses taklidi :
Bakınız: yansılama
ses telleri :
Önde halka ve kalkan kıkırdakların iç kenarlarına yerleşmiş olan, ...
ses türemesi :
(Almanca Einschubvokal, Sprossilbe, Vokalentfaltung, Anaptyxis, A ...
ses uyumsuzluğu :
Bazı kelime ve söz öbeklerinde, boğumlanma noktaları aynı veya bi ...
ses uyumu :
Bakınız: uyum
ses yansımalı ünlemler :
İnsanoğlunun tabiattaki canlı cansız bütün varlık ve nesnelere ai ...
ses yarığı :
(Almanca Glottis Fr. glotte İng. glottis Osm. mizmar). || Gırtlak ...
ses yazısı :
Bir dilin seslerini boğumlanma inceliklerine göre ve telaffuz değ ...
ses yolu :
Ciğerlerden gelen havanın, her sesin özelilliğine göre değişik iş ...
sesçil alfabe :
Konuşmadaki bütün ses özelliklerini yazıya aktarabilmek için kull ...
sesçil yazı :
Bakınız: çevriyazı
seslenme ünlemi :
Çağırmaya, haber vermeye ve cümledeki seslenmeyi güçlendirmeye ya ...
sıfat :
Somut ve soyut ad ve kavramları niteleme, belirtme, yer gösterme, ...
sıfat ekleri :
Adlardan ve fiillerden sıfat yapan ekler: + lI/+ lU, + sIz/+ sUz, ...
sıfat tamlaması :
Somut, soyut adları ve kavramları çeşitli yönleriyle nitelemek ve ...
sıfat-fiil :
Sayı ve şahsa bağlı fiil çekimine girmeyen, fakat aldığı eklerle ...
sıfat-fiil grubu :
Sıfat gibi kullanılan fiil şekilleri ile oluşturulan ve cümle içi ...
sıfatlarda derecelenme :
Bakınız: karşılaştırma derecesi
sıfatlarda karşılaştırma :
Bakınız: karşılaştırma sıfatı
sıfatlarda küçültme :
Bakınız: küçültmeli sıfat
sıfır ek :
Zaman, tarz, şahıs, sayı, ilgi vb. kavramların Türkçede özel ekle ...
sıklık :
Titreşen bir nesnenin bir saniyedeki titreşim sayısı bir konuşmad ...
sınıf :
Bakınız: kelime sınıfı
sınırlama durumu :
+ GA > + A yönelme durumu eki ile + ÇA eşitlik durumu ekinin birl ...
sınırlama eki :
İsimlere yönelme ekinden sonra gelerek mekânda ve zamanda sınırla ...
sıra sayı sıfatı :
Sayı adlarından + (I)ncI / +(U)ncU ekiyle kurulan ve sıra kavramı ...
sıra sayıları :
Varlıkların sırasını veya derecesini bildirmek üzere sayı adların ...
sıralı birleşik cümle :
Tek başına yargı bildiren ve bir anlam bütünlüğü içinde yan yana ...
sızıcı :
Ses yolunun daralmasıyla sızar gibi çıkan seslerin taşıdığı nitel ...
sızıcı ünsüz :
Ağız kanalının çeşitli yerlerinde oluşan bir daralma sonunda sürt ...
sızıcılaşma :
Patlayıcı ünsüzlerin çeşitli nedenlerle sızıcı ünsüzlere dönüşmes ...
soluklu ünsüz :
Boğumlanması sırasında kendisi ile birlikte bir h soluk sesi duyu ...
somut ad :
Gösterdikleri, belirttikleri nesneler duyular yoluyla algılanan v ...
somut anlatım :
Dilde, kavramların doğaya bağlı olarak ifade edilmesi. Türkçede ç ...
somut kavram :
Aynı dili konuşan kimselerde, somut kelimelerin zihinde uyandırdı ...
somutlaştırma :
Dildeki soyut kavramları somut kavramlardan yararlanarak anlatıma ...
son çekim edatı :
Bakınız: edat
son ek :
Kelime kök veya gövdesinin sonuna eklenen ek. Türkçenin ekleri so ...
son ses :
Kelime sonunda bulunan ses. Tü. ağaç'ta / ç/, barış'ta / ş /, var ...
son ses düşmesi :
Kelimede son ses durumunda olan sesin düşmesi olayı: serbest>serb ...
son ses türemesi :
Bakınız: son seste türeme
son seste türeme :
Kelime sonunda ünlü veya ünsüz türemesi olayı: kehruba / kehribar ...
son seste ünlü türemesi :
Kelime sonunda bir ünlünün türemesi. Türkçede yazı dilinde örnekl ...
son seste ünsüz türemesi :
Kelime sonunda bir ünsüzün türemesi: F. kehruba Tü. kehribar. Dah ...
sondan eklemeli diller :
Kelime çekimi ve türetiminin son eklerle yapıldığı dil. Türkçe so ...
sonorisation :
Bakınız: tonlulaşma
sorma ünlemleri, :
Bakınız: Ünlem
soru cümlesi :
Soru kavramı kazandıran hangi? ne? kim? kaç? nasıl? gibi soru kel ...
soru eki :
Soru kavramı veren mI/mU eki. İlgili olduğu kelimeden ayrı yazılı ...
soru sıfatı :
Adın yerini, sayısını, durumunu ve zamanını soru yoluyla belirten ...
soru şekli :
Adlarda ve fiillerde soru kavramı veren şekil. Adlar ve fiil kipl ...
soru zamiri :
Yerini tututuğu varlığı soru yoluyla temsil eden zamir, Kim? Ne? ...