eng

TDK Tarih Terimleri Sözlüğü (M)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
M Harfi 1. Sayfa
mabeyin :
1. Padişahın sarayı. 2. Padişah sarayının harem dairesi ile dış d ...
mabeyin başkâtibi :
II. Mahmut zamanından bu yana padişahların sadrazamlarla yazışmal ...
mabeyin çavuşu :
Padişahı koruma, davetlileri çağırma ve atla haber bildirme işler ...
mabeyin feriki :
Padişahı korumakla görevli askerlerin general aşamasındaki komuta ...
mabeyin müşiri :
Padişahı korumakla görevli askerlerin mareşal aşamasındaki komuta ...
maden çağı :
Tarih öncesi zamanların ayrıldığı üç çağdan sonuncusu olan ve mad ...
maden para :
Değeri, devletin resmî damgası ile garanti edilmiş maden para.
mağrip :
Kuzey Afrika kıyısında Mısır'ın batısında kalan ülkelerin topluca ...
mahmudiye :
II. Mahmut zamanında basılmış bir altın para.
mal defterdarı :
Bakınız: hazine defterdarı
mal kâğıdı :
Devlet toprakları gelirlerinin belli yöntemlere göre bir yere öde ...
malikâne divanı :
Osmanlı döneminde Anadolu'nun belli yerlerinde uygulanan ve görün ...
malikâne timarı :
Osmanlılarda yalnız Anadolu eyaletinde bulunan, savaşa kendisi gi ...
malisor :
Kuzey Arnavutluk halkının bir kısmı.
malkoç :
Osmanlılarda akıncılar ocağının komutanı.
mancınık :
Topun bulunmasından önce, kaleleri dövmek için taş gülle fırlatma ...
Manda :
Dünya Savaşından sonra, kimi az gelişmiş ülkeleri, kendi kendiler ...
mandacı :
1. Bir ülkeyi manda esasına göre yönetmesi için Uluslar Birliğinc ...
mandagözü :
Osmanlılarda, yirmibeş kuruş değerinde bir nikel paranın adı.
mangır :
Akçenin dörtte biri değerinde eski bir Osmanlı parası.
mansure askeri :
Yeniçerilerin kaldırılmasından (1826) sonra kurulan, Batı örneğin ...
mansure hazinesi :
Osmanlılarda 1826'da kurulan mansure askerinin gereksinmelerini k ...
mareşal :
Tanzimattan sonra Osmanlı devletinde ve 1932'den bu yana Türkiye ...
mariye :
Osmanlılarda yaşı geçkin olan kadın tutsaklara verilen ad.
marki :
İngiliz ve Fransızlarda kont ile dük arasında bir soyluluk sanı.
markiz :
Markinin karısı.
marsavan :
Sınır gözetçisi.
marten topu :
Osmanlılarda eskiden kullanılan ağır topların bir türü.
martolos :
1. Osmanlılarda genel olarak yerli Hıristiyanlardan kurulmuş, bir ...
matracı :
Savaşlarda ve törenlerde, padişahın ve devlet büyüklerinin matral ...
matracıbaşı :
Sadrazamın yanındaki matracıların başı.
matrakçı :
Türklerde matrak adı verilen, üzeri deri kaplı, başı yuvarlakça d ...
mavi sopa :
Osmanlılarda tersane ileri gelenlerinin tören sırasında taşıdıkla ...
mavili takım :
Mansure askerinin mavi giysi giyen birlikleri.
mavna :
Osmanlı donanmasında çektiri türünden bir gemi.
mecelle :
1. Fıkıh kitaplarının işlemler bölümünden derlenip özet olarak bi ...
mecidi, mecidi nişanı :
Sultan Abdülmecit zamanında çıkarılan Osmanlı nişanlarından biri.
mecidiye :
Bir Osmanlı altınının beşte biri değerindeki gümüş para.
mecusî :
Zerdüşt dininden olanlar, ateşe tapanlar.
medinî :
Osmanlı döneminde, Mısır'da kullanılan gümüş paraların adı.
medrese :
İslam ülkelerinde, görenekçi yöntemlerle yürütülen öğretim kurumu ...
megaron :
Ege bölgesinde, temeli taştan ve üstü kerpiç ile tahtadan yapılmı ...
mehter :
1. Mehterhane takımında görevli kimse. 2. Babıâli çavuşu ya da ka ...
mehterbaşı :
1. Mehterhanenin başı mehter takımının yetiştirilmesinden ve çalı ...
mehterhane :
1. Osmanlılarda davul, nakkare, zil, zurna ve borulardan kurulan ...
mektubî :
Bakınız: mektupçu
mektupçu :
Osmanlılarda, bir resmî dairenin yazı işlerini çevirmekle yükümlü ...
menhir :
(Keltçeden): Tarihöncesi zamanlardan kalma dikili tek parça sütun ...
menşur :
Genellikle serdarlık, Kırım hanlığı, vezirlik, kazaskerlik, Eflak ...
menzil atları :
Posta tatarlarının yorulmuş atlarının yerini almak üzere, menzill ...
menzil atmak :
Önaşamı kırmak amacıyla ok atma yarışı yapmak.
menzil bozmak :
Ok atma yarışında önaşamı kırmak.
menzil dikmek :
Ok atmada kırılan sonaşam dolayısıyle, önaşam okunun düştüğü yere ...
menzil emini :
Osmanlı devletinde, yollarda ve konak yerlerinde askerin yiyeceği ...
menzil taşı :
1. Önaşam okunun düştüğü yere dikilen taş. 2. Ok atma talimleri y ...
menzilci :
Menzil beygirleri ile giden posta tatarı.
merhaba siperi :
Kale kapısının tam karşısındaki mazgala verilen ad.
merhem akçesi :
Müslüman dinini kabul eden Hıristiyanlara verilen sünnet parası.
meşaleci :
Osmanlı sarayında kapıcıların bir takımı.
meşrutiyet dönemi :
Osmanlı tarihinde, 23 temmuz 1908 ile 29 ekim 1918 arasındaki koş ...
mevkufatçı :
Mevkufat adı altında toplanan kaçkın resmi, boşalmış timar ve vak ...
mevkufatçı kalemi :
Osmanlı maliyesinde, mevkufatçının buyruğu altındaki büro.
mevlit alayı :
Muhammed Peygamberin doğum gününde, önceleri Ayasofya, sonraları ...
meydan günü :
Ok meydanında, ok atma yarışları yapılan gün.
meydan kethüdası :
Bakınız: Meydan Başı
meydan savaşı :
Açık, düzlük yerde yapılan büyük savaş.
meydan şeyhi :
Güreş alanında, pehlivanları tanıtan ve hakemlik yapan kişi.
meydanbaşı :
Acemi ocağında, erlere verilen cezaların uygulanması işini yürütm ...
meze firkateyn :
Güverte topları olmayan savaş gemisi.
meze kapak :
Güvertesinde çok top bulunan savaş gemisi.
meze korvet :
Korvet büyüklüğünde, hafif ve hızlı bir savaş gemisi türü.
Mısır hazinesi :
Bakınız: cep harçlığı
Mısır kesesi :
Altı yüz kuruş değerinde bir para ölçeği.
Mısır zer-i mahbubu :
Mısır darphanesinde basılan Osmanlı altın paralarından biri.
Mısır zincirlisi :
Mısır'da basılan Osmanlı altın paralarından biri.
mızraklı alay :
Son zamanlarda, Osmanlı padişahının mızrakla silâhlandırılmış öze ...
mızraklı süvari alayı :
Bakınız: mızraklı alay
mikado :
Japon İmparatorlarına verilen san.
milâdî tarih :
İsa peygamberin doğumu ile başlayan ve bugün Batı'da kullanılan y ...
milletbaşı :
Osmanlı döneminde Hıristiyan mahalle ve köylerinin yönetim işleri ...
mimarbaşı :
Osmanlı sarayında, resmî binaların onarımı ve yapımı işleriyle uğ ...
mindere çıkmak :
Osmanlı yönetim örgütünde, yazı işleri dairesinde bir göreve atan ...
mirî avcılar :
Bakınız: defterli avcılar
mirî kaptan :
Kaptanpaşa eyaletine bağlı sancakbeyleri gemilerini kullanan kapt ...
mirî katibi :
Osmanlı devletinde maliye ile halk arasındaki davalara bakan yarg ...
mirî reis :
Bakınız: hassa kaptanı
mirîci :
Osmanlı maliyesinde, koyunları sayıp vergilerini toplayan görevli ...
mirîli :
1. Gerektiğinde toplanan aylıklı asker. 2. Devletin gelir kaynakl ...
mirîmiranlık :
Emirülümeralık ile Rumeli beylerbeyiliği arasında bir aşama.
misak-ı millî :
Bakınız: ulusal ant
miskinler tekkesi :
Osmanlılarda cüzzamlı hastaların barındıkları yerler.
mistika :
Yalnız yelkenle devinen bir tür savaş gemisi.
mit :
Bakınız: söylence
miyane :
1. Yeniçeri örgütünde cemaattan küçük ve bölükten büyük olan bir ...
modern tarih :
Bakınız: yeniçağ tarihi
molla :
1. Büyük kadı. 2. Medrese öğrencisi.
monopolye tutmak :
Köylünün ürettiği şarabın onda birini alan subaşı ve sipahinin, k ...
Moskof :
Eskiden Ruslara verilen ad.
muameleci :
1. Sarraflık işleriyle uğraşan kimse. 2. bk. tefeci.
mufassal defteri :
Toprak yazımı işleminin ayrıntılı olarak geçirildiği defter.