eng

Yazın Terimleri Sözlüğü (K)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
K - 1. Sayfa
kahraman :
Anlatı ya da oyunlarda önde gelen kişiler.
kahramanlık destanı :
Ortaçağda, kahramanlar için söylenmiş destan.
kahramanlık deyişi :
Bakınız: koçaklama
kakışma :
Kimi sözlerde, söz öbeklelerinde, çıkakları yakın seslerin art ar ...
kakişik :
Kakışan (ses ya da sözcük), bk. kakışma.
kalem kavgası :
Belirli bir konu üzerinde ve belirli kişiler arasında saldırı biç ...
kalem şuarası :
Oldukça okur yazar olup, hece ve aruz ölçüleriyle koşuk yazan ama ...
kalenderî :
1. Tekke ozanlarının, düşüncelerini, dünya görüşlerini, tarikat y ...
kamutanrıcılık :
Evrenle Tanrı'nın tek bir şey olduğunu evrenin Tanrı'dan, Tanrı'n ...
kantik :
Dinsel bir konuyu ele alan ve dinsel törenlerde okunan şarkı.
kapalı eğretileme :
Bakınız: eğretileme
kapalı hece :
Ünsüzle biten hece. Ör.: at, kuş, yaz.
kapalıca :
Düşünceyi açık ve seçik anlatamayan (tümce, söz).
kapalıcalığın sonradan yorumlanışı :
Bakınız: İpham
kapalıcalık :
Etkisini artırmak için anlamı bilerek, isteyerek kapalıca bırakış ...
kapanık ayak :
Saz ozanlarının, karşılaşma, deyişme ve tekerlemelerde başvurdukl ...
kapsam lay iş :
Aralarında cinsle tür, tümle parça, çoğulla tekil gibi nicelik ba ...
kara hekât :
Bakınız: kara öykü
kara öykü :
İçinde anlatımı süsleyici geleneksel öğeler, koşuk biçiminde parç ...
karacaoğlan :
Çukurova ve Güney Toroslarda halkın, "türkü söylelemek" yerine ku ...
karagöz :
1. Bilinen gölge oyunu. 2. Bu oyunun baş kişisi: Karagöz. Medrese ...
karagözcü :
Karagöz oyununda "suret" leri oynatan, konuşturan sanatçı.
karalama :
1. Birinci dörtlüğün birinci ve üçüncü dizeleri uyaksız olan koşm ...
karanlıkçılık :
XX. yüzyıl başlarında beliren, kapalı anlatımı öngörüp okuyucunun ...
karmaşık :
Anlaşılması güç (yazı).
Kars güzellemesi :
Sevinçli türkülerde uygulanan bir ezgi.
karşıberi :
1. Saz oazanlannın "sınavlaşma" eylemine ya da karşılıklı deyişme ...
karşılaşma :
Bakınız: karşıberi
karşılaştırmalı yazın :
Değişik yazınları, değişik akım, yapıt ya da yazarları karşılaştı ...
karşılık :
Divan yazınındaki "nazire" karşılığı kullanılan bir terim.
karşıt anlamlı :
Anlamları birbirine aykırı olan sözcüklerden her biri: Ak-kara, ç ...
karşıtlam :
Sanat yapıtında, yerleşmiş kanılara karşıt düşen, kimi zaman da ş ...
karşıtlama :
1. Bir sözcüğü, bir deyimi, bir tümceyi ters anlamında kullanma: ...
karşıtlamalı :
Karşıtlama sanatının yapıldığı (anlatım). bk. karşıtlama.
karşıtlar çağrışımı :
Biri anıldıkça, öbürünü akla getiren karşıt iki şey arasındaki il ...
karşıtların birleşmesi :
Karşıt olan kavramların bileşmesi, yan yana kullanılması sanatı: ...
karşıtlı sezinletiş :
Karşıt sözlerin bir kapalı ündeş biçiminde kullanılması. Ör: "Sen ...
karşıtlıca :
Bir sözün hem övgü, hem de yergi anlamına gelebilecek biçimde kul ...
karşıtlığımsı :
Kuruntudan doğan aykırı düşünce ve sözcüklerin her kavramda kulla ...
kaside :
1. Araplardan Farslara, sonra divan yazınımıza geçmiş bir övgü ko ...
Katar :
Bakınız: düzüm
katmerli övgü :
Bir kişi ya da bir nesneyi değişik yanlarıyla yücelten övgü. Ör. ...
kavratım :
Bir düşünceyi, bir duyguyu başka birine iyice anlatma, onun zihni ...
kavuştak :
1. Şarkı ve türkülerde yinelenen dize. 2. Halk yazınında türküler ...
kayabaşı :
1. Özel makamla söylenen bir halk türküsü, çoban türküsü. 2. Halk ...
kekemelik :
Sesleri tatlıca kaynaşmayan sözcüklerin kulağı tırmalaması, akıcı ...
kendi yazısı :
Yazarın, ozanın kendi eliyle yazdığı yapıtlar için kullanılan söz ...
kendisi için eğretilenen :
Bakınız: eğretileme
kendisinden eğretilenen :
Bakınız: eğretileme
kendisine benzetilen :
Bakınız: benzetme
kerem :
Özel bir ezgi ile söylenen bir halk koşuğu.
kerteleme :
Anlatımı daha etkili kılmak için sözcüklerin, kavramların, düşünc ...
kervankıran :
1. Türkülü bir halk öyküsünün adı. 2. Bu öykü ile ilgili, acıklı ...
kesek :
Bir halk ezgisi.
kesik :
Gazete ve dergilerden, bir yazının ya da belli bir konuyla ilgili ...
kesik mani :
İlk dizesi düşerek, yerini, yedi heceden az, anlamlı ya da anlams ...
kesikkerem :
Halk türkülerinde geçen ünlü bir ezgi.
kesiklik :
Osmanlı abecesinde, harfleri ayrı ayrı bitişmeyen harflerle yazıl ...
kesileme :
Dizelerin ölçülerini denetlemek için bunları ölçü kalıplarına gör ...
kesmelik :
bk. kaside, gazel
ketebehu :
Eski levhaların ya da aslından bakılarak kopye edilen yazının alt ...
kına havası :
Kına gecesi gelinin eline kına yakılırken söylenen özel ezgili bi ...
kır şiiri :
Özellikle ilkçağ yazınında kır yaşamını konu alan, konuşma ve bet ...
kırık hava :
1. Ezgileri canlı, oynak olan oyun havaları. 2. Türkü ezgilerinde ...
kırk vezir öyküsü :
Bir büyük öykü içinde, kırk küçük olaydan oluşmuş ünlü bir masal. ...
kırsal :
Kırları, köyleri, çoban yaşamını sevdirmek için doğanın güzel yan ...
kırsal şiir :
Kır ve çoban yaşayışını konu alan, bu yaşayışla ilgili özel terim ...
kısa benzetme :
Bakınız: benzetme
kısa hece :
Bakınız: açık hece
kısa öykü :
Bakınız: öykü
kısaltış :
Anlatımı anlama gölge düşürmeyecek oranda -süslerden, gereksizler ...
kısıntı :
Dize ölçüsünü uygun getirmek için kimi sözcüklerin a) uzun ünlüle ...
kısma :
Aruzda ölçüyü ayarlamak için:1. Bir sesin düşürülmesi. 2. Uzun ün ...
kıssahan :
Masal söyleyen, kitaptan öykü okuyan kimse. bk. meddah.
kıtık :
Gereksiz sözcükler kullanarak sözü uzatma. Bir düşünceyi, sözcükl ...
kıyafetname :
Divan çağında kişilerin dış yapılarından, görünüşlerinden, kılıkl ...
kızılbaş :
Şah İsmail'e uyanlar (Başlarına kırmızı külah giydiklerinden bu a ...
Kişi :
Bir yazın yapıtında başından olay geçen ya da olaya karışan kimse ...
kişileştirme :
Cansız varlıkları ya da hayvanları, imgesel yaratıkları kişiler g ...
koçaklama :
Biçimi ne olursa olsun, konusu yiğitlik, savaş ve kahramanlık ola ...
koçaklamalı öykü :
Konusu ve türküleri kahramanlık üzerine olan öyküler.
kollayış :
Dizedeki uyağın önceki sözcüklerden biriyle sezdirilmesi.
konu birliği :
Bakınız: üç birlik kuralı
konudışı :
Konuşma ya da yazıda asıl konunun dışında kullanılan sözler, yazı ...
konuşma :
Bilim savı taşıyan ve bir konuyu inceleyen söylev.
konuşmalı öykü :
Bir olayın, araya yazarın açıklama ve anlatımı girmeden, kahraman ...
kopuz :
Eskiden kullanılan ünlü halk sazı. (Osmanlı ordusunda, kopuzcular ...
koşa :
Her bakımdan birbiriyle ilgili iki dizeden kurulmuş divan koşuk b ...
koşma :
Saz ozanlarının, on birli (6+5 ya da 4+4+3)hece ölçüsüyle sevgi v ...
koşma ayaklı :
Bakınız: ayaklı koşma
koşma musammat :
Bakınız: musammat koşma
koşmak :
Bir koşuğa ezgi bağlamak.
koşma-şarkı :
Dördüncü dizeleri her dörtlüğün sonunda kavuştak olarak yinelenen ...
koşuğa çevirme :
Divan yazınında düzyazıyı koşuğa çevirme işi.
koşuk :
Hece ve durak bakımından denk ve kendi başına bir bütün olan uyak ...
koşuk biçimleri :
Koşukların, dize düzeni ve uyak yönünden aldıkları biçim.
koşukçu :
Koşuk biçiminde yazılan, imge ve şiirsellikten yoksun parçalara v ...
koşuklama :
Koşuk biçimine koyuş.
koşuklaşım :
Karşılıklı koşuk söyleme, bu yolda yarışma.
koşuklu :
Koşuk biçiminde yazılmış olan (yapıt), bk. koşuk.