eng

Yazın Terimleri Sözlüğü (2)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
2. Sayfa
aşuğ :
Türkçe koşuk söyleyen, yazan ve çoğu tarikata girmiş olan Ermeni ...
at kasidesi :
Bakınız: Kaside
atalarsözü :
Ataların uzun denemelerine dayanan yargılarını öğüt olarak kurall ...
atasözü :
Bakınız: atalarsözü
atasözü kullanma :
Anlatıma güç kazandırmak, düşünceyi belgelemek ereğiyle yazıya, s ...
atışma :
Saz ozanlarının koşukla tartışmaları.
atmaca :
Özel bir ezgi ile söylenen bir türkü.
av kasidesi :
Bakınız: kaside
ayak açmak :
Deyişme ve karşılaşma sırasında bir saz ozanının belli bir ayakla ...
ayak söyleme :
Bir ozanın, başka birinin koşuğunu, konu ve biçim bakımlarından y ...
ayaklı :
1. Aruzun "fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün" kalıbına "fâilâtün ...
ayaklı kalenderi :
Kalenderî ölçüsüyle yazılan bir koşuğun, her dizesinin sonuna "me ...
ayaklı koşma :
Koşmanın ilk dörtlüğünün birinci ve ikinci koşalarıyla, öteki dör ...
ayaklı mani :
İlk dizesinde yalnız ayağı söylenerek düzülen mani. Bunların kimi ...
ayaklı saya :
Halk yazınındaki uyaklı düzyazı, bk. seci.
ayaklı semai :
Halk ozanlarının, "mefâîlün" kalıbına "mefâîlün feûlün" = "mefâîl ...
ayırtsama :
Söze güzellik katmak için iki nesne arasındaki ayrılığı belirtme ...
ayıtmak :
Eyitmek, söylemek, demek. Saz ozanlarının adları yanında "....ayd ...
âyin :
Mevlevilerin ilâhiye verdikleri ad. bk. ilâhi.
aykırılık :
Konuya, düşünceye, yazışa uygun olmayan ya da ters düşen anlatım.
ayrık seci :
Bakınız: seci
ayrık ündeş :
Bakınız: ündeş
ayrımcalı benzetme :
Bakınız: benzetme
ayrımsama :
Bir ozanın, etkiyi güçlendirmek amacıyla yalnız bir varlığa sesle ...
ayrıncalık :
Bakınız: eğretileme
ayrınç :
Sesin söze, dizeye kattığı değişik duygu ve anlam değeri.
ayrıntı :
Yazın ve sanat yapıtlarında, bir bütünün ufak parçaları.
ayrıntılı benzetme :
Bakınız: benzetme
ayrışık :
Osmanlı abecesinde, kendisinden sonra gelen harfle bitişmeyen (ha ...
ayrışık çift uyaklı :
Uyakları arasına başka sözcük ya da sözcükler giren koşuk. bk. çi ...
ayrışık düzen :
Tümceleri ayrı ayrı ve kısaca olan yazı. Karşıtı bk. bağlaşık düz ...
ayta sorusu :
Topluluk önünde, sözü güçlendirmek amacıyla konuşma arasına sıkış ...
aytaç :
Bir topluluk karşısında güzel konuşarak bir düşünceyi anlatmada, ...
aytam :
Bir toplulukta bir düşünceyi, bir eğilimi benimsetmek amacıyla ya ...
aytamlik :
Bir düşünceyi, bir sorunu karşısındakilere dil uzluğu ile açıklam ...
azade :
Bakınız: bağımsız dize
bade :
Halk öykülerinde Hızır'ın, kahramanlara ve kimi saz ozanlarına dü ...
badeli âşık :
1. Düşünde, Hızır'ın içirdiği bade ile dili çözülen, yani şiir sö ...
bağdaşım :
Anlatışın konuya uygun düşmesi, bk. tutarlık.
bağımlı :
Herhangi bir siyasal akımı desteklemeyi amaç edinen (yazar ya da ...
bağımlı seci :
Bakınız: seci
bağımsız dize :
Herhangi bir koşuğa girmemiş tam anlamlı (dize). Ör. Mudhikât-ı d ...
bağırma :
Yurdun kimi yerlerinde türküye verilen ad.
bağlaçsızlık :
Tümcenin akışını hızlandırmak için bağlaçları atma sanatı, ör. "O ...
bağlama :
1. Saz ozanlarının, koşuklarını okurken çaldıkları, üç çiftli tel ...
bağlama koşası :
Bakınız: beşli
bağlanı :
Tümcelerin, bağlaçlarla birbirine bağlanması.
bağlaşık düzen :
Tümceleri birbirine bağlayarak gelişen yazı. Karşıtı: ayrışık düz ...
bahariye :
Bakınız: kaside
bahir :
Aruzda, belli kalıplarla örülmüş ana dize ölçülerinden her biri ( ...
balad :
1. (XII. ve XIII. yüzyıla kadar) Dans şarkısı. 2. Uyak örgüsü, uy ...
barok :
Batı yazınında dengeden çok devinime, düşünceden çok duyuma, biçi ...
basış :
Vurgu temeline dayanan koşuklarda, sesin yükselişiyle beliren ölç ...
basmakalıp :
Kullanıla kullanıla etkinliğini ve anlam özelliğini yitirmiş söz.
başıboşlar romanı :
Yeniçağın başlarında İspanyada doğan, dilenci ve başıboşların ren ...
başlama :
Bakınız: baş
başlangıç bölümü :
Bakınız: kaside
başolgu :
Bir yapıtın temel konusunu oluşturan başlıca olgu.
başuyak :
Bakınız: uyak
başyapıt :
Kusursuzluğa ulaşan bir sanatla gerçekleştirilmiş yapıt belli bir ...
başyazı :
Bir gazete ve derginin sorumlu kişisinin ya da iyesinin gazete ve ...
Bayağı :
Anlam özelliği ve sanat değeri olmayan söz, düşünce ve anlatış.
bayağı başlangıç :
Bakınız: başlangıç
bayağı biçem :
Sanatsal değerlere yer vermeyen biçem. bk. biçem.
bayağıl :
Kötü anlama gelebilecek ya da alçaltıcı anlamda kullanılabilecek ...
bayağılık :
Kullanıla kullanıla aşınmış, seçkin bir nitelik taşımıyan ortamal ...
bayatî :
1. Doğu Anadolu'da maniye verilen ad. 2. Türkülü öykülerde, türkü ...
bayramiye :
Bakınız: kaside
Bayronculuk :
İngiliz ozanı Lord Byron'dan sonra yayılmış, toplum düzenine ve e ...
beğence :
Bir yapıtın başına konmak üzere bir yetkilinin yazdığı övücü tanı ...
beğenilen benzetme :
Bakınız: benzetme
beğenilmeyen benzetme :
Bakınız: Benzetme
beğenişlilik :
Aytacın bilgili, üstün değerli, iyi huylu ve güzel konuşur olması ...
Bektaşî :
Hacı Bektaş Veli'nin (1242-1377) kurduğu tarikattan olan kimse. B ...
Bektaşî yazını :
Bektaşî tarikatı erlerinin, bu tarikat inanışlarıyla oluşturdukla ...
belge :
Bir olgunun, bir olayın, bir savın doğruluğunu gösteren tanık değ ...
belgecilik :
1. Yazılı belgeleri inceleme. 2. Bilim konularında kaynak gösterm ...
belgesel :
Belgelere, gerçek olaylara dayanan (yapıt).
belgesel roman :
Konularını toplumsal olaylardan ya da tarihsel belgelerden alan r ...
belgin :
Düşünceyi açıkça anlatan (tümce, söz).
belginlik :
Düşüncelerin tam bir açıklık ve kolaylıkla anlatılma niteliği, bk ...
belginsiz :
Bakınız: kapalıca
belginsizlik :
Bakınız: kapalıcalık
belirge :
Gerçek bir varlığı, bir mecaza kaynak olarak kullanma sanatı. Ör. ...
belirsiz :
Bakınız: bulanık
belirtke :
1. Bir yapıtı ve yazarını tanıtmak amacıyla yazılan önsöz. 2. Bir ...
bent :
Bakınız: bağlam
benzek :
Başka bir koşuk örnek tutularak aynı ölçü ve aynı uyakla yazılan ...
benzekleme :
Başka bir yapıtı örnek tutarak anlam ve biçim bakımından benzerin ...
benzeşim :
Bakınız: eşitleme
benzeşme :
Bakınız: benzetme
benzeticilik :
Yerinde ve doğru olmasa bile, düzyazıda yeni ve ilginç düşünceler ...
benzetilen :
Bakınız: benzetme
benzetme :
Bir nesneyi, bir kavramı imgede canlandırmak için nitelikçe daha ...
benzetme ilgeci :
Bakınız: Benzetme
benzetme yönü :
Bakınız: benzetme
benzetmelik :
Bakınız: benzetme
benzeyen :
Bakınız: benzetme
beş hececiler :
Ulusal ölçü olan heceye dönme ilkesini benimseyen beş ozana veril ...
beşerli :
Her bağlamı beşer dizeli olan bir divan koşuk biçimidir. Uyak düz ...