Anasayfa Kodlamalar Dil Bilgisi Terimleri Bilim Terimleri Teknik Terimler Sanat Terimleri Spor Terimleri Hukuk Terimleri Ekonomi Terimleri Eğitim Terimleri Çevre Terimleri Sağlık Terimleri Sosyal Terimler Yabancı Terimler

dadacı :

1. Dada okuluna bağlı. 2. Dada okulu türünde olan. Buna yalnızca ...

dadacılık :

XX. yüzyıl başlarında Tristan Tzara ve arkadaşları tarafından Fra ...

dağınıklık :

Düşünce ve amacı dağıtan, örgensel bütünlükten yoksunlaştıran anl ...

daire :

Aruz ölçüsünde birbirine yakın bahirlerin toplandığı ana bölümler ...

dalsayış :

Aşırı coşkunlukla kişinin kendini bilmeyecek kerteye gelişi engin ...

dana dili :

Bakınız: cönk

darayak :

Az bulunur, akla zor gelir uyak.

darkapı :

Bakınız: darayak

dedim-dedi :

Koşma ve semailerde, âşik ile sevgilisinin birer dize ile karşılı ...

değinen :

Bakınız: değinmece

değinilen :

Bakınız: değinmece

değinmece :

Sözün gelişiyle, gerçek anlamların dışında bir kavrama değinme sa ...

değişke :

Bir metnin, bir yapıtın az çok ayrılan değişik biçimlisi.

değişmece :

Bir anlam inceliği elde etmek için, sözcüğün gerçek anlamından sı ...

değişmeceli :

Gerçek anlamından sıyrılmış sözcüklerle olan (anlatım).

değişmeceli biçem :

Sözcükleri gerçek anlamlarından sıyrılmış, içe ve imgeye dönük bi ...

değişseme :

Bir ayrım yaratma isteğiyle, anlamdaşları birbiri yerine kullanma ...

dekadan :

XIX yüzyıl sonlarında Fransa'da doğalcılığa karşı çıkan ve simgec ...

deme :

1. Genel olarak şiir yerine kullanılan terim. 2. Daha çok Alevî - ...

demece :

Atasözleri gibi söylenen, ama atasözleri gibi kesin bir yargı ve ...

demeli :

Canlı, cansız karşıt varlıkları konuşturma yolu ile oluşturulan k ...

Deneme :

Bir bilim, bir sanat sorununu yeni ve kişisel görüşlerle bezenmiş ...

dengeli eğretileme :

Bakınız: eğretileme

denk seci :

Bakınız: seci

denkleşme :

Aralıkların uyaklı değil de ölçülü oluşları. / Her tarzı latif, h ...

derbeder :

Acıklı, yalvarıcı türkülere uygulanan bir ezgi.

dergâh :

Eskiden, tarikattan olanların toplandıkları yer. Dergâhta, tarika ...

Dergi :

Belli sürelerde çıkan düşünceleri, anlayışları birbirine yakın ay ...

dermece :

Ozanlardan, yazarlardan seçilerek derlenmiş koşuklar, düzyazılar ...

destan :

1. Söylenleri konu alan koşuklar: İlyada, Şehname, Kalevala bk. s ...

Devir :

Cansızlardan başlayarak Tanrı'ya doğru bütün varlıkların bir dair ...

devr-i meclis :

Toplantıda, kadehin şeyhten başlayıp müritleri dolaşması.

devrik tümce :

Çağdaş Türk yazarlarının hem anlatım inceliklerini daha iyi yansı ...

devriklik :

Bir tümcede özne ile yüklemin, fiil ile tümlecin yer değiştirmesi ...

Devriye :

1. Evrenin ve insanın Tanrı'dan çıkıp Tanrı'ya dönmesi felsefesin ...

deyiş :

Deyiş, türkü söyleme, koşuk söyleme çoğunlukla, halk türküsü, hal ...

deyişme :

Saz ozanlarının, yarışma niteliği taşımayan karşılıklı deyiş söyl ...

dışanlam :

Bir sözde, sözcüklerin alışılmış kullanılımıyla yetinilerek algıl ...

dışavurumculuk :

Sanat alanında genel olarak iç yaşantının ve iç gerçeğin dışa vur ...

dil çözülmesi :

Badeli âşığın koşuk söylemeye başlaması, bk. badeli âşık.

dilbilim :

Yeryüzündeki dilleri ses, biçim, anlam ve sözdizimi bakımından ge ...

dile dolama :

Bir yazın yapıtında, bir sözü sık sık söyleme.

dilekçe :

Bir işin yapılması, bir dileğin yerine getirilmesi için, kişileri ...

dileyiş :

Daha çok, Tanrı'dan bir şey dilemek için söz arasına sıkıştırılan ...

dillendirme :

Kişileştirilen varlıklara, imgesel yaratıklara söz söyletme sanat ...

Dipnot :

Bir yazıda ya da betikte sayfa altına konan açıklayıcı bilgiler.

diriltmece :

Unutulmuş, ölmüş sayılan eski bir sözcüğü yeniden kullanarak ona ...

ditiramp :

Eski Yunanlılarda, Tanrı Dionysos adına okunan tören şarkısı. Bug ...

Divan :

1. Divan çağı ozanlarının koşuklarını belli bir düzene göre sıral ...

divan nesri :

Divan çağı düzyazısı, bk. divan yazını.

divan şairi :

Divan çağı ozanı. bk. divan yazını.

divan şiiri :

Dili, konuları, işlenişi bakımından Arap-Fars etkisi altında geli ...

divan yazını :

Dili, konuları, işleniş bakımından Arap-Fars etkisi altında geliş ...

divançe :

Tamamlanmamış küçük divan.

diyem :

Bir dizeyi, bir koşayı, bir konuyu yazıldığı sözcükleriyle değil ...

Dize :

Koşukların her satırı.

dize kıtığı :

Dizede yapılan kıtık. bk. kıtık.

dizeleme :

Koşanın dizelerini uyaktaş kılma.

dizeli koşuk :

Belli ölçülerle yapılan hece vurgularıyla sözcüklerinde belli bir ...

dizem :

Hecelerdeki vurgu, uzunluk, yükseklik gibi ses özelliklerinin ve ...

dizem öbeği :

Vurgulu vurgusuz hecelere dayanan ve dizede bir uyumu oluşturan h ...

doğacılık :

Fransa'da 1897 yılında ortaya çıkan, bilim ile endüstriyi çağdaş ...

doğalcı :

Doğayı ve gerçeği, olduğu gibi anlatmayı ana görev sayan sanatçı.

doğalcılık :

Fransa'da, XIX. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan, deneye ön ...

doğallık :

Düşüncelerin, duyguların, imgelelerin yapmacıktan, bezekten uzak ...

doğruculuk :

Sanatta, yazında, çirkinin ve bayağının da gökçebilimsel bir değe ...

doğubilimci :

Doğu uluslarının dil, yazın, sanat ve halkbilgisi gibi değerleriy ...

doğunç :

Kavramın, koşanın, dizenin, düşünmeden birdenbire içe doğuşu, dil ...

doğunçluk :

Düşüncelerin zihne hemen doğuş yetisi.

doğunçtan :

Düşünüp hazırlanmadan, içten doğarak söyleniveren koşuk, koşa, di ...

doğuş :

Bakınız: kaside

doğuşu yineleyiş :

Gazelin ortakuşaklarından birinin de uyaklı oluşu.

dokunaklı :

Bir yapıtın, kişiyi güçlü bir ölçüde içlendiren etkileyen öğeleri ...

dokundurma :

Bir sözü söyleyip, dolayısıyla ya da tersine kastederek dokundurm ...

dokundurmaca :

1. Anlama, dolaşık yollardan varma sanatı. / İzar ü çeşmine sorsa ...

dolamlama :

1. Bir imge değeri katmak için anlatımı değişmecelerle, eğretilem ...

dolaylama :

Dolamlamanın bezekli ve sanatlı biçimi. Süslü ve sanatlı bir dola ...

dolaylı anlatım :

Roman, öykü gibi türlerde olayların yazar ağzından anlatılması.

doldurma :

Gerekli olmayan sözler ve benzetmelerle dolu anlatım.

doldurmalı kesik :

Birinci dizesi yedi heceli olan kesik mani. bk. koşuk mani. / Ada ...

donanmış :

Bakınız: düzyazı

dönderme :

Doğu Anadolu saz ozanları arasında kullanılan dörtlük sonlarındak ...

döndürmece :

Her koşanın son sözcüğünü, sonraki koşanın ilk sözcüğü yapma biçi ...

döndürü :

Bir sözün iki karşıt anlama gelebilecek yolda kullanılması. Ör. / ...

döner ayak :

Uyaklardan sonra yinelenen özdeş sözcükler ya da ekler.

döngüleme :

Bir dizedeki sözcüklerin yerleri değişmekle anlamının ve ölçüsünü ...

dönük kanatlı :

İki sesteş sözcükten birini koşanın başına, öbürünü sonuna getirm ...

dönüşük :

Bakınız: çiftleşik ündeş

dörderleme :

Bir gazelin her koşasının üzerine ikişer dize eklenerek dördere ç ...

dörderli :

Her bağlamı dört dizeli bir divan koşuk biçimi. İlk bağlamı uyakl ...

dördül :

Ahrep ve ahrem denilen aruz ölçüleriyle yazılan dört dizeli koşuk ...

dördüz :

Dört dizesi de birbiriyle uyaklı olan dördül. bk. dördül.

dörtleme :

1. Dört dizeli olmasından ötürü maniye verilen başka bir ad. 2. D ...

dörtlük :

Halk yazmında, dört dizeden oluşan en küçük koşuk birimi.

döşeme :

Halk öykülerinde, yerine göre:. 1. Giriş bölümü. 2. Türkünün olay ...

DUA :

Bakınız: Kaside

dudak değmez :

İçinde dudak ünsüzlerinden (b p f m v) hiçbiri bulunmayan, divan ...

durak :

1. Dizelerde, sesin ölçü birimlerine göre aralanabildiği yer. 2. ...

duraksama :

Bir konuşmada, seçilebilecek birçok sözcükler, alınabilecek birço ...

duraksatış :

Sözde, yazıda, beklenmedik bir sonuçla karşılaştırma sanatı. Ör. ...