eng

TDK Tarih Terimleri Sözlüğü (20)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
20. Sayfa
tuğralı kuruş :
Bakınız: yeni Osmanlı kuruşu
tulumbacı ocağı :
Yeniçeri ocağına bağlı olan, yangın söndürme işiyle görevli örgüt ...
Tuna beylikleri :
Osmanlı yönetim döneminde Eflak ve Buğdan ülkelerinin ikisine bir ...
turancılık :
Bütün Türklerin tek yurtta ve tek buyruk altında birleşmelerini ö ...
turnacıbaşı :
Turnacılar ortası komutanına verilen san.
turnacılar ortası :
Yeniçeri ocağının, padişahla ava giden, av köpekleri ve tazılara ...
tutucubaşı :
Sarayda kiler odasının, padişahın sofra donatımı işlerine bakan 1 ...
tutuk akçe :
Osmanlı maliyesinde belli bir gider için ayrılmışken harcanmadan ...
tüfekçi :
1. Padişahı ve sarayı korumakla görevli olanlara verilen ad. 2. S ...
tüfekçi yamağı :
Padişaha özgü silahları koruyan, bakım işleriyle uğraşan görevli.
tüfekçibaşı :
Tüfekçi yamaklarının buyurucusu.
tüfekhane :
Osmanlı ordusunun tüfek gereksinimini karşılayan yer.
tüfekliler :
1. Piyade eri. 2. Savaş gemilerinde, gemici olmayan, sadece savaş ...
tülbent ağası :
Padişahın sarık ve çamaşırlarını korumak, temizlemek, gereğinde p ...
tülbent gulamı :
Bakınız: Tülbet Ağası
tümçağrı :
Savaş bölgesinde olan bütün halkın topyekûn savaşa çağrılması.
tümdanış :
Siyasal yetkece alınan önemli bir kararın, yönetilenlerce onanıp ...
türbe :
İçinde, çoğu kez ünlü kişilerin gömülü bulunduğu yapı, anıtsal si ...
Uç :
Türk devletlerinde genel olarak sınır ya da sınır boylarındaki ey ...
uçbeyi :
Uçların sivil ve askerî yönetiminden sorumlu olan görevli.
uçbeyliği :
1. Uçbeyinin görevi ya da orunu. 2. Uçbeyinin yönetimi altındaki ...
uçurma :
Osmanlılarda, ince donanmanın en küçük gemilerine verilen ad.
uğrunkapı :
Kuşatmakta olan düşmanı ansızın baskına uğratmak için kalelere ya ...
ûlâ :
Osmanlılarda, protokolda Rumeli ve Anadolu kazaskerlerinden sonra ...
Ulah :
Eflak ülkesi halkına Osmanlıların verdikleri ad.
ulak :
Resmî kâğıtları ve haberleri ivedilikle götürüp getiren görevli.
ulufe :
Osmanlılarda kapıkulu askerine, saray ve devlet örgütlerindeki ki ...
ulufe artırımı :
Yeniçeri ulufelerinde yapılan artırım.
ulufe defteri :
Yeniçeri ocağından olanların ödeneklerinin yazılı bulunan defter.
ulufe dîvanı :
Bakınız: galebe divanı
ulufeciler :
Bakınız: Orta Bölükler
ulufesiz acemi :
Türk töre ve geleneklerini öğrenmek üzere bir süre için Türk aile ...
ulusal ant :
Son Osmanlı parlamentosunun, 28 Ocak 1920 tarihinde açıkladığı te ...
ulusal güçler :
Türk bağımsızlık savaşı boyunca iç ve dış düşmanlara karşı çalışa ...
ulusçuluk :
Her ulusun kendine özgü kültür ve geleneklere bağlı kalıp kendi v ...
ulutaş :
Tarih öncesi zamanlarda iri kayalardan yapılmış anıtsal yapı.
umum çıkması :
Bakınız: büyük çıkma
Ungürüs, Engürus :
Osmanlıların Macarlara verdikleri ad.
ur :
Eskiden toprak tabya, berkitilmiş yüksek yer.
ur kazmak :
Düşmandan korunmak için hendek açmak.
urbeyi :
Kale gözetçisi.
uryarar :
Yeniçerilerin lağımcı ocağına bağlı, görevi kalelere ve gerekli y ...
Usta :
1. Hassa bostancılarının başı. 2. Saray karavaşlarının kıdemliler ...
uyanış :
Avrupa'da ortaçağın sonlarında oluşan ve klasik ilkçağ kültürüne ...
uydu :
Görünüşte bağımsız, gerçekte başka bir devlete bağımlı olan (devl ...
uygarlık :
İnsanların daha iyi bir yaşayışa kavuşmaları ve doğaya egemen ola ...
uyruk :
Bir devletin bağımı altında bulunan kimse.
Uzakdoğu :
Doğu Asya ülkeleri.
üçanbarlı :
Kalyon sınıfından yelkenli savaş gemilerinin en büyüğü.
üçaylık :
Kapıkulu askeri ulufelerinin üç aylık tutarı.
üçaylık ödenek :
Bakınız: ulufe
Üçkent :
Eyüp, Galata ve Üsküdar'ın topluca adı.
üçlem :
Hıristiyanlıkta Tanrı'nın birleşmiş üç ayrı varlık (baba, oğul, k ...
üçler erki :
Siyasal erkin üç kişi elinde bulunduğu yönetim biçimi.
üçlü anlaşma :
Birinci Dünya Savaşından önce Almanya, Avusturya-Macaristan ve İt ...
üçlü bağdaşma :
Birinci Dünya Savaşından önce İngiltere, Fransa ve Rusya devletle ...
Üçsancak :
Eskiden Kars, Ardahan ve Batum sancaklarına topluca verilen ad.
üçtuğlu :
Üç tuğ taşıyan, vezir aşamasına erişmiş kişi.
üçüncü mehter :
Ağa gediklilerinden görevi ağakapısındaki işevlerine bakmak olan ...
üçüncü üçaylık :
Kapıkulu askerine verilen üçüncü ulufe.
üsküf :
Yayabaşı ve daha yüksek aşamalardaki yeniçeri subaylarının giydik ...
üstüaçık :
Tuna ve Don ırmaklarında işleyen bir su taşıtının adı.
üstünlük :
Bir devletin, başkaları üzerinde kurduğu siyasal, kültürel ya da ...
üzengi ağaları :
Padişahın atı yanında yürümeğe izinli olan ağalar: Yeniçeriağası, ...
vakanüvis :
Osmanlılarda zamanın olaylarını yazmakla görevlendirilen resmî ta ...
vakanüvislik :
Osmanlılarda XVII. yüzyıl sonlarından beri bir devlet memurluğu o ...
vaka-yı hayriye :
Osmanlı tarihinde yeniçerilerin kaldırılması olayına (1826) veril ...
vakıf :
Bir hizmetin sürekli olarak yapılabilmesi amacıyla, bir kimsece b ...
valide alayı :
Ölen padişahın anne ve eşlerinin Topkapı sarayından eskisaraya ye ...
valide dairesi :
Topkapı sarayında valide sultanın oturduğu özel bölüme verilen ad ...
valide sultan :
Padişahın annesine verilen san.
vapurhane :
Su buharıyle işleyen işyeri ve fabrika.
varda topu :
Uyarmak için atılan kurusıkı top.
Vardakosta :
Kıyıları koruyan gemilere verilen ad.
Vardiyan :
Tersanelerde tutuklular için yapılan yer, zindan.
vardiyanbaşı :
Gemi süvarisi olan, azap askerinin komutanı.
var-durum :
Yürürlükteki anlaşmalara göre olması gereken ya da öteden beri sü ...
Varna beşçiftelisi :
İnce donanma gemilerinin bir türü.
varoş :
Kent ve kasabaların kale dışında kalan bölümleri.
veladuka :
Karadağ prensinin sanı.
Venedik dukası :
1691'de basılan ve Venedik altınına benzeyen bir Osmanlı altın pa ...
vezir :
Osmanlılarda sivil ve askerî yetkileri olan ve paşa sanına erişmi ...
vikont :
Batı ülkelerinde baron ile kont arasında bir soyluluk sanı.
vilâyet kadısı :
Bakınız: eyalet kadısı
vira ile teslim :
Bir kale ya da berkitilmiş yerin anlaşma yoluyla alınması ya da v ...
voynuk :
Savaş zamanı ordunun ve yüksek komutanların atlarına bakan, barış ...
voynuk seraskeri :
Voynukların bağlı bulundukları çeribaşı.
voynukbeyi :
Saray ahırlarında çalışan voynukların başı .
voyvoda :
1. Osmanlıların Eflak ve Buğdan Beylerine verdikleri san. 2. Kesi ...
yağma :
Bakınız: çapul
yahni kapan :
Ocak dışında, devlet büyüklerinin konaklarında görev yapan yeniçe ...
yakalı baltacılar :
Bakınız: zülüflü baltacılar
yakınçağ :
Fransız devriminden (1789) günümüze dek süregelen zaman kesimi.
yakınçağ tarihi :
Fransız devriminden günümüze değin uzanan tarih.
Yakındoğu :
Doğu Akdeniz çevresindeki ülkelerin topluca adı.
yaldız altını :
Osmanlı altın paralarından birinin adı.
yalıağası :
Kıyıları gözetleyen görevli komutan.
yamak :
1. Yeniçeri ocağında topçu ve humbaracı gibi askerî kuruluşlarda ...
yancık :
Atların sırtına geçirilen zırhlı örtü.
yararcı tarihçilik :
Geçmiş olayların gelecek olaylar için örnek alınması amacını güde ...