eng

TDK Tarih Terimleri Sözlüğü (21)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
21. Sayfa
yardımcılı :
Osmanlılarda, askere alındığında ailesine bakacak kimsesi olan ki ...
yardımcısız :
Osmanlılarda, ailesine bakacak kimsesi olmadığı için askerliği er ...
yarıtanrı :
1. Mitolojide Tanrı ya da Tanrıçaların insanlarla birleşmesinden ...
yarlığ :
Bakınız: yarlık
yarlık :
bk. ferman, berat, menşur
yasakçı :
1. bk. kullukçu. 2. bk. kavas. 3. bk. karakullukçu.
Yat :
Zırh ve kalkan gibi korunma aracı.
yatakçı :
Sancakbeyleri ya da beylerbeylerince geceleyin çarşıları beklemek ...
yavrukule :
Bakınız: gözcü kule
yaya akçesi :
Yeniçerilere giysi bedeli olarak verilen para.
yaya ortaları :
Yeniçeri ocağının üç bölümünden biri olan 1-101. ortalar, bk. sek ...
yayabaşı :
Yeniçeri ocağının yaya ortaları komutanlarına verilen san.
yayabeyi :
1. bk. yayabaşı. 2. Yayaların, timarları bölgesinde bağlı bulundu ...
yayabeyler :
Bakınız: yaya ortaları
yayalar :
Osmanlı devletinin kuruluş döneminde, barış zamanı tarımla uğraşa ...
yayla başgulamı :
Haremağalığında bir aşama. bk. haremağası.
yazılı mahmudiye :
II. Sultan Mahmut zamanında basılan paralar: atik rumî, cedid rum ...
yazılıkaya :
Boğazköy'de Hititler'in yapmış oldukları büyük anıtın adı.
yazıt :
Bir anıyı kuşaktan kuşağa geçirmek için üzerine yazı kazılan ağaç ...
yazıtbilim :
Yazıtların okunup değerlendirilmesini amaçlayan bilim.
yedekçi :
Sefer ve törenlerde padişahın yedek atlarını götüren otuz gedikli ...
yedi tansık :
İlkçağ uygarlığının olağanüstü yedi sanat anıtı: Mısır piramitler ...
Yedikule hazinesi :
İç hazinenin bir dalı olarak Yedikule'de açılan devlet hazinesi.
yelkenciler :
Tersane halkının, beylik kalyonlarda yelken kullanma görevini yap ...
Yemen geliri :
Yemen eyaletinden her yıl devlet hazinesine gönderilen vergi.
yeni altın :
II. Sultan Mustafa zamanında basılan altın paralardan biri.
yeni eşrefî :
I. Sultan Mustafa zamanında basılan bir para.
yeni İstanbul :
1715'te basılan Osmanlı altın paralarının adı.
yeni Osmanlı kuruşu :
Eski Osmanlı paralarından birinin adı.
yeni rumî :
II. Sultan Mahmut zamanında basılan bir paranın adı.
yeni zincirli :
II. Sultan Ahmet adına, Tebriz, Revan ve Tiflis'te basılan altın ...
yeni zolota :
Eski Osmanlı gümüş paralarından birinin adı.
yeniçağ :
Ortaçağın sonundan yakınçağın başlangıcına değin uzanan zaman kes ...
yeniçağ tarihi :
Ortaçağın sonundan yeniçağın başına değin uzanan tarih.
yeniçeri :
Yeniçeri ocağında sürekli görev yapan ücretli yaya askeri.
yeniçeri bayrakları :
Yeniçeri ocağında kullanılan bayraklar: imamazam bayrağı, hacıbek ...
yeniçeri düğünü :
Savaşta tutsak düşen yeniçerilerin kurtuluş parasını toplamak ama ...
yeniçeri efendisi :
Yeniçerilerin ulufe ve künye defterlerini tutan büronun başkanı.
yeniçeri kâtibi :
Bakınız: yeniçeri efendisi
yeniçeri ocağı :
Osmanlılarda, 1362-63'te kurulup 1826'da kaldırılan, 196 ortadan ...
yeniçeri odaları :
Yeniçeri kışlaları.
yeniçeri serdarı :
Eyaletlerdeki yeniçerilerin, yeniçeriağasınca atanan en yüksek ko ...
yeniçeriağası :
Yeniçeri ocağının en yüksek subayı ve komutanı.
yeniçeriağası divanı :
Bakınız: ağa divanı
yeniçerioğlu :
Yeniçeri ocağı ileri gelenlerinin ocağa yazdırdıkları oğul ve yak ...
yeniodalar :
İstanbul'da Aksaray'daki yeniçeri kışlaları.
Yeniosmanlılar :
Sultan Abdülaziz zamanında, Osmanlı devletini meşrutiyetçi bir yö ...
Yenisaray :
Bakınız: Topkapı Sarayı
yeraltı sinliği :
İlk Hıristiyanların, kayaları oyarak ya da yer altını kazarak yap ...
yerdeğişimi :
1. Vezir, beylerbeyi, sancakbeyi ve vilayet kadıları ile bütün ti ...
yeri çalındı :
Bakınız: çalık
yerinde bırakılma :
Belli bir süre için bir göreve atanmış olan devlet büyüklerinden ...
yerli yeniçeri :
Bakınız: gönüllü yeniçeri
yerliğ :
Bakınız: yarlık
Yerlikhan :
Hunlarda yeraltı Tanrısı.
yerlikulu :
Önemli kalelerde (Mısır, Bağdat, Musul, Diyarbakır, Kars, Erzurum ...
yeşilbayrak :
Padişah oğullarına özgü bayrak.
yeşilbayrak bölüğü :
Bakınız: Sağulufeciier
yeşildirek :
Topkapı sarayında hassa ağalarının toplanma yeri.
yevmiye defterî :
Tanzimattan sonra ruznamçe yerine kullanılan terim.
yevmiye kâtibi :
Tanzimattan sonra ruznamcesi yerine kullanılan terim
Yıllık :
Yılda bir çıkarılan ve yılın olaylarını göstermek üzere düzenlene ...
yıllıklı sancak :
Geliri bir yıl süre ile bir kimseye verilen sancak.
yiğitbaşı :
Esnaf loncalarında şeyhlerden sonra gelen yöneticinin sanı.
yirmilik altın :
II. Sultan Mehmet zamanında basılan altın paralardan biri.
yoğurtçu :
Padişahın yiyeceği yoğurdu sağlayan saray görevlisi.
yoklama akçesi :
Türk aileleri yanına verilen devşirme çocuklarının durumlarını in ...
yoklamacı :
1. Kalelerdeki savaş araçlarını bakımdan geçirmek için başkentten ...
yolhasekisi :
Sefere giden padişahın yanındaki haseki.
yontmataş çağı :
Tarihöncesi zamanların üç kesiminden ilki.
yukarıbölükler :
Kapıkulu süvarilerinden sipah ve silahtar bölüklerinin adı.
yurtluk :
Bir yerin gelirinin bir kimseye yalnız ölünceye dek kullanması ko ...
yurtluk ve ocaklık :
Bir yerin gelirinin bir kimseye, hem ölünceye dek kullanmak hem d ...
yuvacı :
Osmanlı sarayı için gerekli avcı kuş yavrularını yuvalarından yak ...
yuvarlak :
Taştan ya da demirden yapılmış top mermisi, gülle.
Yüce Mecîis :
Osmanlılarda, memurları yargılamak, halk ile hükümet arasındaki d ...
yünlük :
Börkün tüy takmaya özgü yeri.
yünlüklü keçe :
Yeniçeri subaylarının giydikleri börkün tüy takma yeri bulunan tü ...
yünlüksüz keçe :
Yeniçeri erlerinin giydikleri börkün tüy takma yeri bulunmayan tü ...
yürük :
1. Hayvancılıkla geçinen göçebe Türkmenlere verilen ad. 2. Osmanl ...
yürük bayrağı :
Savaşta düşmana saldırmak için ayrılan asker birliğinin bayrağı.
yürük defterleri :
Toprak yazımı yapılırken ilgili bölgede oturan yürüklerin yazıldı ...
yürükbeyi :
Yürük askerinin komutanı.
Yüzyıl :
Yüz yılı kapsayan zaman kesimi.
zağarcı ortası :
Yeniçeri ocağının, padişahın av köpeklerini yetiştirmekle görevli ...
zağarcıbaşı :
Zağarcı ortası komutanına verilen san.
zamanbilimi :
Olayların tarihini araştıran ve sıralayan bilim.
zamandizi :
Tarihsel olayların zaman açısından sırası.
zarbezen :
Küçük çaplı bir top türü.
zaviye :
1. Tekkenin küçüğü. 2. Kervansarayların seyrek bulunduğu yerlerle ...
zeamet :
Yıllık geliri 20.000-99.999 akçe olan toprak dirliği.
zeametli :
Bir zeameti elinde bulunduran kişi.
zekât :
Şeriat kuralları gereğince varlıklı Müslümanların her yıl yoksull ...
zemberek :
1. Çelik ya da pirinçten yapılmış ok. 2. Hayvan sırtında taşınabi ...
zemberekçi ortası :
Yeniçeri ocağının zemberek denilen bir tür ok ile silahlanmış 82. ...
zemberekçibaşı :
Zemberekçi ortası komutanına verilen san.
zemberekli musket :
Hayvan sırtında taşınan küçük top.
zenci ağası :
Bakınız: Haremağası
zerkula :
Bakınız: üsküf
zırh :
Düşman silahlarının etkisinden korunmak için giyilen çelik giysi.