eng

TDK Tarih Terimleri Sözlüğü (13)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
13. Sayfa
menzil taşı :
1. Önaşam okunun düştüğü yere dikilen taş. 2. Ok atma talimleri y ...
menzilci :
Menzil beygirleri ile giden posta tatarı.
merhaba siperi :
Kale kapısının tam karşısındaki mazgala verilen ad.
merhem akçesi :
Müslüman dinini kabul eden Hıristiyanlara verilen sünnet parası.
meşaleci :
Osmanlı sarayında kapıcıların bir takımı.
meşrutiyet dönemi :
Osmanlı tarihinde, 23 temmuz 1908 ile 29 ekim 1918 arasındaki koş ...
mevkufatçı :
Mevkufat adı altında toplanan kaçkın resmi, boşalmış timar ve vak ...
mevkufatçı kalemi :
Osmanlı maliyesinde, mevkufatçının buyruğu altındaki büro.
mevlit alayı :
Muhammed Peygamberin doğum gününde, önceleri Ayasofya, sonraları ...
meydan günü :
Ok meydanında, ok atma yarışları yapılan gün.
meydan kethüdası :
Bakınız: Meydan Başı
meydan savaşı :
Açık, düzlük yerde yapılan büyük savaş.
meydan şeyhi :
Güreş alanında, pehlivanları tanıtan ve hakemlik yapan kişi.
meydanbaşı :
Acemi ocağında, erlere verilen cezaların uygulanması işini yürütm ...
meze firkateyn :
Güverte topları olmayan savaş gemisi.
meze kapak :
Güvertesinde çok top bulunan savaş gemisi.
meze korvet :
Korvet büyüklüğünde, hafif ve hızlı bir savaş gemisi türü.
Mısır hazinesi :
Bakınız: cep harçlığı
Mısır kesesi :
Altı yüz kuruş değerinde bir para ölçeği.
Mısır zer-i mahbubu :
Mısır darphanesinde basılan Osmanlı altın paralarından biri.
Mısır zincirlisi :
Mısır'da basılan Osmanlı altın paralarından biri.
mızraklı alay :
Son zamanlarda, Osmanlı padişahının mızrakla silâhlandırılmış öze ...
mızraklı süvari alayı :
Bakınız: mızraklı alay
mikado :
Japon İmparatorlarına verilen san.
milâdî tarih :
İsa peygamberin doğumu ile başlayan ve bugün Batı'da kullanılan y ...
milletbaşı :
Osmanlı döneminde Hıristiyan mahalle ve köylerinin yönetim işleri ...
mimarbaşı :
Osmanlı sarayında, resmî binaların onarımı ve yapımı işleriyle uğ ...
mindere çıkmak :
Osmanlı yönetim örgütünde, yazı işleri dairesinde bir göreve atan ...
mirî avcılar :
Bakınız: defterli avcılar
mirî kaptan :
Kaptanpaşa eyaletine bağlı sancakbeyleri gemilerini kullanan kapt ...
mirî katibi :
Osmanlı devletinde maliye ile halk arasındaki davalara bakan yarg ...
mirî reis :
Bakınız: hassa kaptanı
mirîci :
Osmanlı maliyesinde, koyunları sayıp vergilerini toplayan görevli ...
mirîli :
1. Gerektiğinde toplanan aylıklı asker. 2. Devletin gelir kaynakl ...
mirîmiranlık :
Emirülümeralık ile Rumeli beylerbeyiliği arasında bir aşama.
misak-ı millî :
Bakınız: ulusal ant
miskinler tekkesi :
Osmanlılarda cüzzamlı hastaların barındıkları yerler.
mistika :
Yalnız yelkenle devinen bir tür savaş gemisi.
mit :
Bakınız: söylence
miyane :
1. Yeniçeri örgütünde cemaattan küçük ve bölükten büyük olan bir ...
modern tarih :
Bakınız: yeniçağ tarihi
molla :
1. Büyük kadı. 2. Medrese öğrencisi.
monopolye tutmak :
Köylünün ürettiği şarabın onda birini alan subaşı ve sipahinin, k ...
Moskof :
Eskiden Ruslara verilen ad.
muameleci :
1. Sarraflık işleriyle uğraşan kimse. 2. bk. tefeci.
mufassal defteri :
Toprak yazımı işleminin ayrıntılı olarak geçirildiği defter.
muhasebe kâtibi :
Bakınız: yevmiye katibi
muhasip :
Tatlı konuşmaları ile büyüklerin, özellikle padişahların güzel za ...
muhtesip :
Esnaf ve zanaatçıların narhlara uyup uymadıklarını, kullandıkları ...
muhzır :
Şer'î mahkemelerde, ilgililerin kadı önüne gelmelerini sağlayan g ...
muhzırağa :
Barış ve savaş zamanlarında kendi bölüğü ile birlikte doğrudan do ...
muhzırağa ortası :
Yeniçerilerin, muhzırağaya bağlı 27. ortasına verilen ad.
mukabele kalemi :
Kapıkulu atlı ve yaya askerlerinin ödenek ve künye işleriyle uğra ...
mukabele malı :
Osmanlılarda timarlardan toplanan gelir.
mukayese zahiresi :
İstanbul halkı için taşradan zorla satın alınan yiyecek maddeleri ...
mum alayı :
Ramazan'da teravih namazından sonra Muhammet Peygamberin türbesin ...
mumcu :
Yeniçeri ocağında çavuşlardan sonra gelen, yeniçeriağasına bağlı ...
mumya :
Özel ilâçlarla bozulmadan saklanan ölü.
musıla-yı sahn :
Bakınız: tetimme medreseleri
muştucu :
Hacı kafilesi ile sürrenin Hicaz'a vardığını ve oradan esenlikle ...
muştucubaşı :
Muştucuların başı.
Mutasarrıf :
Tanzimattan sonra, Osmanlı yönetim örgütünde sancakların yönetici ...
mübaşir :
1. Tanzimattan önce, devletçe gördürülmesi gereken bir iş için gö ...
mübaşirlik ödeneği :
Mübaşirlere gittiği yerler halkınca ödenen para.
Müderris :
Medreselerde ya da büyük camilerde ders okutan kimse.
Müfti :
Bakınız: şeyhülislam
mühimme defterleri :
Padişah divanından, 1649 tarihine dek çıkan bütün ferman ve berat ...
mühimme yazıcıları :
Padişah divanında tutulan mühimme defterlerini yazan kimseler.
mühürbilim :
Eski mühürlerin kullanılışını, biçimlerini, tüzel anlamlarını inc ...
mühürdar :
Devlet büyüklerinin mühürlerini taşımak ve gereken evrakı mühürle ...
mühürlü kâğıt :
Yeniçeri olacaklara, kütük kayıtlarına temel olmak üzere, yeniçer ...
mülk timar :
Bakınız: Malikane Timar
mülkiye :
Osmanlılarda, seyfiye ve ilmiye sınıflarından olmayan devlet göre ...
münavebe tımarı :
Birkaç kişiye ait olup, iyeleri nöbetleşe savaşa katılan bir tür ...
müneccimbaşı :
Osmanlılarda, önemli bir işe girişilirken gökbilim hesaplarına da ...
müstahfız :
1. Yeniçerilik zamanında kale, hisar ve yurdu koruyan timarlı ask ...
müsvedde defteri :
Bakınız: yevmiye defteri
müteferrika :
Padişah, vezir ve daha başka devlet büyüklerinin yanında türlü hi ...
müteferrikabaşı :
Saray müteferrikalarının başı.
mütemayiz :
Osmanlılarda, saniye ile ûlâ arasında ve askerlikteki albay aşama ...
mütesellim :
Tanzimattan önce beylerbeyi ve sancakbeylerinin, bölgelerindeki s ...
müze :
Eski sanat ve bilim yapıtlarının, sanat ve bilimi ilgilendiren ne ...
naipler kurulu :
Bir hükümdarın işlerini yürütmekle görevlendirilen kişilerden olu ...
nakıbüleşraf :
İslam Peygamberinin soyundan gelenler arasından seçilip, onların ...
name defteri :
Padişah divanından çıkan mektupların birer örneğinin yazılı bulun ...
nasyonal sosyalizm :
Almanya'da, I. dünya savaşından sonra Adolf Hitler'in kurduğu bas ...
nazizm :
Bakınız: nasyonal sosyalizm
necaşi :
Etiyopya (Habeşistan) imparatorlarının sanı.
nemce :
Osmanlıların Avusturyalılara, Almanlara verdikleri ad.
nevruz :
Eski bir İran takvimine göre, yılbaşı sayılan mart ayının 22. gün ...
nişan :
1. bk. ferman. 2. Osmanlılarda 1832'den sonra hizmet ve yararlık ...
nişanlı kâğıt :
Padişah, sadrazamla birlikte savaşa gittiğinde, sadrazamlık kayma ...
nizam-ı cedit :
1. Osmanlı ıslahat tarihinde 1789 ile 1839 tarihleri arasındaki z ...
nizamiye :
Asker örgütünde, dört yıl muvazzaflık ve iki yıl yedek askerlik ( ...
nizamlı gedik :
II. Mahmut zamanında kurulan gediklere verilen ad. bk. gedik.
nota :
Bir devletin başka bir devlete ya da onun elçisine yazılı ya da s ...
nöbet çalmak :
Bakınız: mehterhane
nöbet kalfası :
Haremağalığında bir aşama. bk. haremağası.
nöbetçi yeniçeriler :
Nöbetleşe üçer yıl süre ile kale gözetçiliğine çıkan yeniçeri ort ...
nöbetlik voynuk :
Görev yapmak üzere İstanbul'a getirilmiş olan voynuk.