|
Gramer Terimleri Sözlüğü (11)
Gramer Terimleri Sözlüğü (11. Sayfa)
-
türev
:
-
Türetme yoluyla yapılmış kelime: az+lık, yol+luk, bula-n-ık, sev- ...
-
ulama
:
-
Bakınız: Bağlama Ve Bağlama İşareti
-
unvan
:
-
Şahıs adlarıyla bir arada kullanılarak nezakete yönelik bir hitap ...
-
unvan grubu
:
-
Bir şahıs adı ile bir unvan ve akrabalık gösteren adın eksiz olar ...
-
uygulamalı ses bilimi
:
-
Bakınız: deneyli ses bilimi
-
uygunluk
:
-
Türkçede cümle içinde özneyle yüklemin şahıs ve sayı bakımından b ...
-
uzak başkalaşma
:
-
Bakınız: uzak benzeşmezlik
-
uzak benzeşme
:
-
Kelime içinde bir sesin uzakta bulunan başka bir sesi boğumlanma ...
-
uzak benzeşmezlik
:
-
Bir kelimede yanyana bulunmayan ancak boğumlanma nitelikleri birb ...
-
uzak göçüşme
:
-
Yanyana bulunmayan ünsüzlerin yer değiştirmesi ile oluşan göçüşme ...
-
uzak lehçe
:
-
Bir dilin ana gövdesinden, metinlerle izlenemeyen çok eski devirl ...
-
uzatma
:
-
Bir veya iki hecesinde uzun ünlü bulunan kelimelerde bu hecelerin ...
-
uzun hece
:
-
Ünlüsü uzun olan hece: âlim (a-lim), inayet (ina-yet), mevcudiyet ...
-
uzun ünlü
:
-
Boğumlanma süresi normal bir ünlünün süresinden daha uzun olan ya ...
-
üçleme
:
-
Aynı kök veya gövdeden yapılan bir ikilemenin aynı kök veya gövde ...
-
üçüncü şahıs
:
-
Çekimli fiillerde ve zamirlerde konuşan ve dinleyen dışındaki kiş ...
-
üçüz ünlü
:
-
Tek bir hecede yanyana bulunan üç ünlü: Fr. beaucoup (çok), faute ...
-
üleştirme sayı sıfatları
:
-
Asıl sayılar üzerine -Ar, -şAr eklerinin getirilmesiyle kurulan v ...
-
üleştirme sayıları
:
-
Nesneleri sayıca paylaştırma ve dağıtma bakımlarından ifade etmek ...
-
üleştirme sıfatı
:
-
Bakınız: üleştirme sayı sıfatları
-
ünlem
:
-
Konuşanın korku, sevinç, acıma, şaşkınlık gibi her türlü duygu ve ...
-
ünlem cümlesi
:
-
İçinde ünlem bulunan veya ünlem kavramı veren cümle: || - Ne görü ...
-
ünlem grubu
:
-
Bir ünlem ile bir veya daha fazla ad ögesinin oluşturduğu kelime ...
-
ünlem vurgusu
:
-
Cümlelerde aynı hece üzerinde, kuvveti önce yükselen sonra azalan ...
-
Ünlü
:
-
Ciğerlerden gelen havanın ağız kanalında herhangi bir engele uğra ...
-
ünlü atlaması
:
-
Eklerle genişletilen bir kelimedeki ünlülerin, ünlü uyumu kuralla ...
-
-
ünlü çarpışması
:
-
Ünlü ile biten bir kelimenin son sesi ile ünlü ile başlayan bir k ...
-
ünlü çatışması
:
-
Bakınız: ünlü çarpışması
-
ünlü daralması
:
-
Yanlarında geniş ünlüleri daraltma etkisi yapan bazı ünsüzlerin e ...
-
ünlü değişimi
:
-
Ünlülerin ünlülere veya ünsüzlerin ünlülere yaptığı etki sonucund ...
-
ünlü düşmesi
:
-
Türlü ses etkileri altında kelimelerin iç ve son seslerinde bulun ...
-
ünlü düzleşmesi
:
-
Çeşitli fonetik etkenlerle ve genellikle dilimize geçmiş yabancı ...
-
ünlü genişlemesi
:
-
Kelime içindeki dar sıradan, ı, i, u, ü ünlülerinin çeşitli neden ...
-
ünlü ikizleşmesi
:
-
Yalın ya da ekler ile genişletilmiş kelimelerin iç seslerinde ve ...
-
ünlü incelmesi
:
-
Bazı ünsüzlerin etkisiyle kelimenin türlü hecelerinde kalın sırad ...
-
ünlü kalınlaşması
:
-
İnce ünlülerin, belirli ünsüzlerin kalınlaştırma veya kalın ünlül ...
-
ünlü kaynaşması
:
-
Birleşik kelime kuruluşlarında yanyana gelen iki ünlünün kaynaşar ...
-
ünlü kısalması
:
-
Normal uzunluktaki ünlülerin boğumlanma sürelerinden daha kısa bi ...
-
ünlü olayları
:
-
Ünlülerin ses değişmelerine bağlı çeşitli nedenlerle kelime içind ...
-
ünlü türemesi
:
-
Ses özelliklerine veya birbirleri ile birleşme şartlarına bağlı b ...
-
ünlü uyumu
:
-
Türkçe sözlerde kök hece ünlülerinin taşıdıkları kalınlık-incelik ...
-
ünlü uzaması
:
-
Çeşitli ses değişmeleri sonunda bir ünlünün boğumlanma süresinin ...
-
ünlü yuvarlaklaşması
:
-
Kelimede ön ve iç ses durumundaki düz ünlülerin çeşitli fonetik e ...
-
ünlüler
:
-
Bakınız: ünlü
-
ünlüleşme
:
-
Yalın veya ekler ile genişletilmiş kelimelerde iki ünlü arasında ...
-
ünlü-ünsüz uyumu
:
-
k, g, k, g, ñ, ğ gibi ünsüzlerin yanlarındaki ince ünlüleri kalın ...
-
ünsüz
:
-
Ağız kanalında ve diğer ses organlarında bir engelleme, daralma v ...
-
ünsüz benzeşmesi
:
-
İç seste yanyana iki ünsüz bulunan yerlerde veya söyleniş bakımın ...
-
ünsüz değişmesi
:
-
Bir ünsüzün yerini kendisine yakın başka bir ünzüse bırakması: k- ...
-
ünsüz düşmesi
:
-
Kelime içinde (bir ünsüzden önce), kelime sonunda veya kaynaşma o ...
-
ünsüz göçüşmesi
:
-
Bakınız: göçüşme
-
-
ünsüz ikizleşmesi
:
-
İç seste iki ünlü arasında bulunan ve vurguyu üzerinde bulunduran ...
-
ünsüz nöbetleşmesi
:
-
Bakınız: nöbetleşme
-
ünsüz tekleşmesi
:
-
Yalnız şeddeli Arapça alıntı sözlerde, kelimelerin iç ses ünsüzle ...
-
ünsüz türemesi
:
-
Kelime ön, iç ve son seslerinde, kelimenin aslında olmayan bir ün ...
-
ünsüz uyumu
:
-
Kelimelerin eklerle genişletilmesi sırasında veya yan yana gelen ...
-
üslûp bilimi
:
-
Şahısların, özellikle sanatçıların dili kullanış biçimlerini ince ...
-
üst çene
:
-
Ağzın üst kısmını oluşturan ve konuşma sırasında ağzın rahatlıkla ...
-
üst dudak
:
-
Bakınız: dudak
-
üstünlük derecesi
:
-
Sıfatlardaki niteliğin bir şahıs veya nesnede en üst derecede bul ...
-
vasıf ismi
:
-
Bakınız: nitelik sıfatı
-
vasıta durumu
:
-
Adın belirttiği nesnenin vasıta olarak kullanıldığnı, fiile vasıt ...
-
vasıta durumu eki
:
-
Adları vasıta durumuna sokan ek. Türkçenin asıl vasıta durumu eki ...
-
vasıta grubu
:
-
"-la" vasıta eki almış bir ad ögesinin başka bir ad ögesi ile kur ...
-
verme durumu
:
-
Bakınız: yönelme durumu
-
vurgu
:
-
Konuşma sırasında kelimedeki bir heceyi diğerlerine göre daha yük ...
-
vurgu uzunluğu
:
-
Söze kuvvet vermek veya kavramların anlamlarını daha etkili durum ...
-
vurgulu hece
:
-
Kelimelerde vurguyu üzerinde bulunduran hece: okumuş'ıluk gitme! ...
-
vurgusuz hece
:
-
Kelimelerde üzerinde vurgu bulunmayan, ötekilere oranla daha güçl ...
-
yabancı ek
:
-
Bir dile yabancı bir dilden kelimesi ile birlikte geçmiş ve daha ...
-
yabancı kelime
:
-
Bir dile yabancı bir dilden girmiş ancak, daha o dilde benimsenme ...
-
yakın anlamlı kelime
:
-
Gösterdikleri kavram ve taşıdıkları anlam bakımından birbirine ya ...
-
yakın anlamlılık
:
-
İki veya daha çok kelimenin birbirine yakın anlam taşıması, arala ...
-
yakın başkalaşma
:
-
Bakınız: yakın benzeşmezlik
-
yakın benzeşme
:
-
Kelimede iç seste yanyana duran iki ünsüzden birinin kendisine ya ...
-
yakın benzeşmezlik
:
-
Bir kelimede yanyana bulunan ve birbirinin aynı veya yakın boğuml ...
-
-
yakın göçüşme
:
-
Kelimede yanyana bulunan seslerin yer değiştirmesi olayı: bayram ...
-
yakın sesli kelime
:
-
Sesleri hemen hemen birbirinin aynı veya birbirine çok yakın faka ...
-
yakıştırma
:
-
Şekil veya anlam bakımından dildeki bazı kelimelerin örnek alınma ...
-
yakıştırma yolu ile yapılan.
:
-
Bakınız: yakıştırma
-
yaklaşma fiili
:
-
"-a'lı" zarf-fiil biçimindeki bir esas fiille bu esas fiildeki ol ...
-
yalancı ikiz ünlü
:
-
Gerçek ikiz ünlü olmayıp yarı ünlü niteliğindeki y, v, ğ gibi baz ...
-
yalın ad
:
-
Birleşik yapıda olmayan ve hiçbir yapım eki almamış olan ad: el, ...
-
yalın cümle
:
-
Bakınız: basit cümle
-
yalın çatı
:
-
Bakınız: etken çatı
-
yalın durum
:
-
Adın herhangi bir ek almamış yalın durumu: bal, ev, gönül, işçili ...
-
yalın kelime
:
-
Bakınız: basit kelime
-
yan anlam
:
-
Kelimenin asıl anlamı yanında, kullanıma bağlı olarak kazandığı y ...
-
yan biçim
:
-
Bakınız: değişken şekil
-
yan cümle
:
-
Birleşik cümlede asıl cümleyle anlam bakımından ilgili olan, ana ...
-
yanak ünsüzü
:
-
Bakınız: avurt ünsüzü
-
yansılama
:
-
Doğadaki insan dışı canlı ve cansız varlıkların çıkardığı ses ve ...
-
yansız kelime
:
-
Kelimeleri cinslere göre ayıran dillerde ne erkek ne de dişi cins ...
-
Yapı
:
-
Belli bir dilin bölümlerini birbirine bağlayan ilişkiler bütünü. ...
-
yapı bilgisi
:
-
Bakınız: şekil bilgisi
-
yapılıkçı, yapılıkçılık
:
-
Bakınız: yapısalcı dil bilimi
-
yapım eki
:
-
Kelime kök ve gövdelerine getirilerek yeni kavramların yansıtılma ...
-
yapısalcı dil bilimi
:
-
Dünyadaki dillerin yapılarını belirlemeyi araştırma konusu edinen ...
-
yapma dil
:
-
Günlük konuşmalarda kullanılan dilin özelliğinden yararlanılarak ...
-
yardımcı cümle
:
-
Bakınız: yan cümle
Gramer Terimleri Sözlüğü İçerisinde Arama
|