eng

Dilbilim Terimleri Sözlüğü (5)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
5. Sayfa
cümle kelime :
Tek başına bir cümle değerinde olan kelime, ki ilkel dillerin esa ...
cümle olumsuzluğu :
Bakınız: Olumsuzluk
cümle sesbilimî :
Bakınız: Sesbilim
cümle üyesi :
Sözdizimi bakımından birbirine bağlı olup bir cümlede yer alan ke ...
cümle vurgusu :
Cümlenin anlamına türlü düşünce veya duygu özellikleri katan vurg ...
cümlede akışma :
Bakınız: Akışma
çabalı :
Bir işin çaba ile yapıldığını anlatmak üzere fiilin sokulduğu gek ...
çağrı hali :
Bazı dillerde bir şeye, bir kimseye seslenilirken veya hitabedili ...
çağrışım grameri :
Bakınız: Gramer
çağrışım ilişkisi :
Bakınız: İm dizisi ilişkisi
çalım :
Yazı yazmada kalem çalma tarzı.
çarpma ton veya çarpma vurgu :
Bir açınığı söylemeğe başlarken yapılan vurgu.
çatallı bağlaç :
Bakınız: Bağlaç
çatallı edat :
Bakınız: Edat
çatallı soru :
Bakınız: Soru
çatı :
Özne ve nesne bakımından bir fiilin niteliği. Öznesiz kullanılan ...
çekerlik :
Bir kelimenin veya sesin ilgili bulunduğu başka bir kelimeyi veya ...
çekim :
Bakınız: İsim Ve Fiil Çekimi
çekîm almaşımı :
Bakınız: Gövde almaşımı
çekim değişkenliği :
Çekimi başka başka gövdelerle olan bir kelimenin çekim şekli. Lat ...
çekim orunlaması :
Bir kelimenin çekim şekillerinden birinde veya bir kaçında başka ...
çekim örnekliği :
Örnek olarak alınan bir kelimenin çekim şekillerini gösteren tabl ...
çekimin isimsel şekilleri :
Fiilin çekiminde kişi göstermiyen gitmek, gitme, gidiş, giden, gi ...
çekimlemek :
Bir fiilin veya bir ismin çekim örnekliğini yolunca sıralamak.
çekimsiz :
Bazı dillerde çekimi olmıyan zarf, bağlaç gibi kelimeler için söy ...
Çekmek :
Bir fiilin veya bir ismin çekim örnekliğini yolunca sıralamak.
çetin abanık :
Damak ile dilin sırtı arasından havanın dağılmadan geçmesiyle mey ...
çetin açınık :
İslavcada, kendinden önce gelen abanığı çetin hale sokan a ve o g ...
çetinleşme :
Imışma olayının tersi olup, bir abanığın ımışık halden çetin hale ...
çetinlik işareti :
Rusçanın bir yazı işaret olup, sonuna konduğu abanığın çetin okun ...
çevriyazı :
Bir metni, yazılmış olduğu yazıdan, okunuşunu belirtmek şartıyla, ...
çift abanık :
Bakınız: İkiz abanık
çift doruklu :
Bakınız: Doruk
çift dudaksıl :
Asıl dudaksıl ses, ki her iki dudağın işbirliğiyle çıkar.
çift dudaksıl dişsel :
Alt dudağın üst dudağa ve üst dişlere yanaşmasıyla çıkan ses.
çifte -i hali :
Latincede bazı fiiller iki tane -i'li nesne alabilirler. Bu dilde ...
çifte ton :
Bakınız: Karmaşık Ton
çitişme :
Bir kelime sonu ile arkadan gelen kelimenin başında bulunan iki a ...
çivi yazısı :
Bir ucu çivi gibi. başlı öbür ucu sivri bir takım çizgilerden iba ...
çocuk dili :
Küçük çocukların konuşmağa başlamadan önce kullandıkları tek tük ...
çocuk kelimesi :
Küçük çocukların veya küçük çocuklarla konuşanların kullandığı ma ...
Çoğul :
Bazı dillerde, aynı türden olmak üzere birden, bazılarında ise ik ...
çoğulcul :
Hep çoğul şekliyle kullanılan kelimelere denir. Erenler, Fran. mo ...
çok bireşimli dil :
Bakınız: Toptan anlatımlı dil
çokanlamlılık :
Birçok anlama gelen bir kelimenin hali.
çokdilbilir :
Birçok dil bilen kimse (Ç0KDİLBİLİRLİK, Polyglossie).
çokheceli :
Birçok hecesi olan ( kök, taban, kelime ).
çoksesli :
Birden artık ses temsil edebilen harf veya yazı işareti. Fran. lo ...
çözümleme :
Bir söylemi meydana getiren kelimelerin çeşidini ve cümledeki rol ...
çözümlü dil :
Bakınız: Dil
dahl kanunu :
Misyoner Dahi tarafından Bantu dillerinde kaydedilen bir ses kanu ...
dalgalı vurgu :
Yüksekliği aynı hece üzerinde önce çoğalıp sonra azalan vurgu ve ...
damak yelkeni :
Damağın arkada bulunan yumuşak kısmı.
damaksıl abanık :
Bakınız: Ön Damaksıl Abanık
damaksıl açınık :
Bakınız: Açınık
damaksıllaşma :
Boğazdan veya art damaktan çıkan bir sesin ön damakla dilin orta ...
dar açınık :
Bakınız: Açınık
dar hal :
Tek bir görevi olan isim hali.
dar şimdikilik :
Bakınız: Şimdikilik
daraltılı abanık :
Ses borusu sadece daraltılarak çıkarılan abanıklar ki soluğun yet ...
davranma kılınışı :
Bakınız: Kılınış
dayanak açınığı :
Söylemeyi kolaylaştırmak için bir kelimedeki bazı abanık öbekleri ...
-de hali :
Bir işin, bir halin olduğu veya bir şeyin bulunduğu yeri yahut za ...
değersizleştirici :
Kemleyici kelimesinin anlamdaşı.
değişik adlı :
Bakınız: Ad değişikliği
değişik okunuşlu :
Bazı dillerde aynı harflerle yazıldığı halde çok türlü okunan (ke ...
değişiksiz ton :
Bakınız: Eşit Ton
değişir sıralı diller :
Bakınız: Dil
değişken cinsli :
Bazı dillerde tekili başka, çoğulu başka cinsten olan kelime.
değişken çekimli :
Bakınız: Çekim değişkenliği
değişmez sıralı diller :
Bakınız: Dil
değşilim :
Evrimin karşıtı olup ortalama evrelerden geçmeksizin meydana gele ...
den aşağı hali :
Bazı dillerde bir şeyden "aşağı" fikrini veren isim hali.
den hali :
Dilimizde -den hali şu gibi ilgi konuları meydana getirir: Çıkış ...
deneyli sesbilim :
Bakınız: Sesbilim
deponens :
Latincede edilgenlerin çekimine uyduğu halde anlamca etken olan f ...
derece zarfı :
En, daha, kadar, dek gibi zarflar.
derilme :
Yanyana bulunan açınıkların birleşip tek bir ses halinde çıkması. ...
derleşik aorıst :
Bakınız: Aorist
derli açınık :
Bir derilme sonucu olan açmık. bk. Derilme.
derli çekim :
Yunancada, gövde sonundaki açınıkla takı başındaki açınığın kayna ...
derli şekil :
Derilmiye uğramış şekil.
destekleme açınığı :
Girişim açınığının başka bir adı.
destekli abanık :
Bir hecede yanyana gelen iki abanıktan ikincisi. Alt kelimesindek ...
destekli kelime :
Başa veya sona sığınık kelimelere denir.
deyilik :
Bir söylemi meydana getiren birimlerden her biri. Ben geldim iki ...
deyim :
Belli bir anlama gelmek üzere iki veya ikiden artık kelimeden mey ...
deyimce :
Eski, yabancı veya diyelek malı olduğu için herkes tarafından bil ...
dış akışma :
Bakınız: Akışma
dış nesne :
Bakınız: İç nesne
dış örnekseme :
Bakınız: Örnekseme
dış sandhi :
Bakınız: Sandhi
dış sözdizimi :
Bakınız: Kapalı Sözdizimi
dış yönetik :
Dış nesne anlamdaşı.
dışa patlama :
İçe patlamadan ve kapantıdan sonra ses yolunun birdenbire açılmas ...
dışa patlamalı :
Bakınız: Kapantılı abanık
dışa patlamalı abanık :
Ses borusu kapatılıp hemen bir patlama sesiyle birdenbire açılara ...
dışa verimli seslik :
Bakınız: İçe çekimli seslik
dışındalı :
Bazı dillerde çoğul birinci kişi iki türlü olur Konuşan kimse ken ...
dışındalık hali :
Bazı dillerde bir şeyin "dışında" olanları anlatmak için kullanıl ...