eng

Dilbilim Terimleri Sözlüğü (13)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
13. Sayfa
kural :
Dilin aynı cinsten olaylarında görülen birlikten çıkarılmış hüküm ...
kurallı fiil :
Bakınız: Fiil
kuralsız fiil :
Bakınız: Fiil
Kuruluş :
Kelimelerin ve tümcelerin cümle içindeki sıralanma tarzı.
kutupluk :
Bir kelimenin birbirine karşıt iki anlamı olması hali: Bitme'nin ...
kuvvetli açınık :
Bakınız: İkinlik
kuvvetli aorist :
Bakınız: Aorist
kuvvetli çekim :
Belirtmesiz isim çekimi anlamdaşı.
kuvvetli girişim :
Bakınız: Girişim
kuvvetli harf :
Sami dillerde zayıf dedikleri sesler dışında kalan ve hiç bir değ ...
kuvvetli noktalama :
Bakınız: Noktalama
kuvvetli vurgu :
Yeğinliği çok olan vurgu.
küçük dilden :
Küçük dilin titreşimiyle meydana gelen (ses).
küçüklemeli :
Bir şeyin küçüğünü anlatmağa yarayan ek veya bu eki almış kelime.
küçükseme çoğulu :
Gönül alçaklığı duygusuyla kullanılan biz zamiri için söylenir.
kümelenme :
Bir dilde kullanıştan düşen şekillerdeki görevlerin başka bir şek ...
kümeli hal :
Bakınız: Geniş Hal
lâkırdı :
Genel ve soyut bir kavram halinde alınan dil kavramına karşı olar ...
leleşme :
Herhangi bir abanığın L sesine dönmesi : Yasdanmaktan yaslanmak g ...
madde örneksemesi :
Bakınız: Örnekseme
makaslama :
Yanyana söylenen iki kelimenin başındaki seslerin, hecelerin veya ...
malgamalı dil :
Bükünlü dil anlamdaşı.
mantık kuruluşu :
Bakınız: İç uyumlaşım
mantık tonlaması :
Bakınız: Anlatımlı tonlama
mantık veya anlık vurgusu :
İfade edilen şeyin düşünce tarafını belirten cümle vurgusu.
mantıkça çoğul :
Topluluk ismi olmadığı halde cinsinin topunu birden anlatmak üzer ...
mantıkça çözümleme :
Bakınız: Çözümleme
mantıkça özne :
Bu mektup benim tarafımdan yazıldı söyleminde gramatikal özne ( G ...
mantıkça uyrum ve uyrumlu :
Bakınız: Uyrum
mantıkça yüklem veya haber :
Gelen budur veya "İyi olan budur" sözlerinde GRAMATİKAL HABER (At ...
Mastar :
1. bk. Eylemlik. 2. Bazı dillerde mastar çatı göstermez, bazı dil ...
mastarlı uyumlu tümce :
bk. Tümce. MASTAR ŞEKİLLERİ bk. Eylemlik MECAZ ANLAM bk. Anlam
meinhof kanunu :
Bantu dülerine değgin bir ses kanunu.
melez :
Öğeleri başka başka dillerden olan kelime. Bisiklet kelimesinin b ...
melezleşme :
İki veya ikiden artık dilin karışmasından yeni bir dil meydana çı ...
meslek dili :
Bakınız: Dil
mırıltılı ses :
Burunculluk anlamdaşı.
mimlenme :
Arapçanın nunlanmasma kargı, bazı sâmi dillerde takıların sonuna ...
miş`lî geçmiş öncesi :
Gelmişti şeklindeki geçmiş zaman kipi.
miş`li -geçmiş zaman :
Bakınız: Geşmiş Zaman
muzari :
Sâmi dillerde henüz başlamamış veya başlayıp da tamamlanmamış eyl ...
müzik vurgusu :
Bakınız: Ton
nedensel :
Çünkü, Şundan ki gibi sebep anlatan bağlaçlara veya bu bağlaçları ...
nesne :
Bakınız: Fiil tümleci
nesnel ile hali :
( nesnel "ile" hali ) bk. İle hali.
nesnelik -in hali :
Bakınız: -İn Hali
nicelik :
Bir sesin sürdüğü zaman, ki buna göre sesler uzun ( long ) veya k ...
nicelik değişmesi :
Bir seste niceliğin kısadan uzuna veya uzundan kısaya geçmesi.
nicelik göçmesi :
Bakınız: Göçme
nicelik veya süre vurgusu :
Çıkışı epeyce uzun sürdüğü sezilen sesin vurgusu.
nicelik zarfı :
Az, çok, fazla, büsbütün, eksik gibi zarflar..
niteleme sıfatı :
Bakınız: Sıfat
Nitelik :
Seslerin çeşidi, ki açınıklarda sesin rengine, abanıklarda boğuml ...
nitelik -de hali :
Bakınız: -de hali
nitelik -in hali :
Türkçede nitelik anlatan -de haline karşılık, başka dillerde -in ...
nitelik zarfı :
İyi bilmek, fena kullanmak, güzel söylemek gibi zarflar.
nitelikli bileşik :
Bakınız: Bileşim
noktalama :
Bir cümlenin başlıca parçalarını ve tümcelerini birbirinden ayırm ...
nunlama :
Arapçanın isim çekiminde takıların sonuna n sesinin gelmesi.
obartıcı :
Bazı dillerde,, bizim küçüklemeli -cik ekimize karşı olarak "alış ...
obartma çoğulu :
Topraklarda yatmak, Güneşlerde gezmek sözlerindeki topraklar ve g ...
obartma derecesi :
Bakınız: Anlara Dereceleri
obruk l :
Dilin çukurlaşarak arkaya doğru dönmesiyle çıkarılan bir L sesine ...
okşamalık :
Sevgi ve okşama duygusu katmak için özel adların sokuldukları şek ...
okşar :
Bir kelimeye, dış şekli bakımından yakın olan başka kelime. Ellem ...
okunuşu değişik :
Bazı dillerde aynı harflerle yazıldığı halde başka başka okunan v ...
olağan sıra :
Bakınız: Düz sıra
olanaklı şart kipi :
Olanaksız şart kipi dışında olarak bütün şartkiplerinin ortak adı ...
olanaksız şart kipi :
Hikâye dilek-şart kipi, dilek anlatmadığı vakit olmamış veya olmı ...
oldukçalık derecesi :
Bakınız: Anlam dereceleri
oldurumlu :
Bakınız: Fiil
Olumlu :
Olumsuzluk anlatmıyan (kelime, söylem, cümle...).
Olumsuz :
Olumsuzluk anlatan (Kelime, söylem, cümle...)
olumsuz kelime :
Bakınız: Olumsuzluk
olumsuzluk :
Bir işeyin oluş alanına çıkmadığını, şu bu olmadığını anlatan (AS ...
oluş :
Bakınız: Süreç
oluş fiili :
Bakınız: Fiil
orantılı örnekseme :
Bakınız: Örnekseme
Orta :
Bazı dillerde, özel bir yapısı olup çatı bakımından etken ile edi ...
orta açınık :
Bakınız: Açınık
orta boğaklı :
Boğumlama noktası ses kanalının ortasında bulunan abanık.
orta dilim :
Bakınız: Dilim
orta seslik :
Boğumlama yeri ağız boşluğunun ortasında olan seslik: İ ve O ya g ...
orta tarazlı :
Bakınız: Soluklu abanık
orta ton :
Bakınız: Ton
ortacıl :
Bazı dillerde yalnız orta çatısı olan fiillere denir.
ortaç :
Fiil kökünden yapılan ve fiil gibi zaman bildirerek nesne alabild ...
ortaçli uyrumlu tümce :
Bakınız: Tümce
ortada koşku :
Bakınız: Koşku
ortada soluklama :
Bakınız: Soluklama
ortadamaksıl abanık :
bk. Doruksal abanık.Dilin orta damağa abanmasıyla çıkan abanık
ortak cins :
Bakınız: Cins
ortak dil veya ortak diyelek :
Türlü diyeleklerin kaynaşmasıyla meydana gelen kamu dili.
ortası ötümsüz :
Söylenişinin ortasında ötümsüzleşen ötümlü abanıklara denir.
ortası zayıf fiil :
Bakınız: Zayıf fiiller
orunlama :
Bir kelimenin başka bir kelime anlamını alarak onun yerine geçmes ...
orunlamalı değişme :
Bakınız: Ses Değişmesi
orunlamalı ikil :
Bakınız: İkil
oylaşımlı kip :
Gelişimli kiplerden, "Gideyim mi gitmiyeyim mi" gibi kendi nefsin ...
oylaşımlı soru :
Bakınız: Soru