Anasayfa Kodlamalar Dil Bilgisi Terimleri Bilim Terimleri Teknik Terimler Sanat Terimleri Spor Terimleri Hukuk Terimleri Ekonomi Terimleri Eğitim Terimleri Çevre Terimleri Sağlık Terimleri Sosyal Terimler Yabancı Terimler

belirlenmezcilik :

(Lat. in-de-terminare = sınırlanmama, belirlenmeme) : 1. (Genel o ...

belirsiz :

1. Sonu nereye varacağı bilinmeyen, böylece sonlu mu sonsuz mu ol ...

belirtik :

Açılmış, ortaya serilmiş açık, belli açıkça dile getirilmiş, bild ...

belit :

1. Başka bir önermeye geri götürülemeyen ve tanıtlanamayan, böyle ...

belitsel dizge :

Tümdengelimli dizgelerde, bütün dizgenin temelinde bulunan ve büt ...

belkili :

1. Çözümü belli olmayan. 2. Doğru olma olanağı olmakla birlikte k ...

belkili yargı :

Mantıksal olanağı bildiren yargı. (Formülü : S P olabilir.) Kant' ...

Bellek :

1. İzlenimleri, algıları vb. saklama ve yeniden bilinçte canlandı ...

Ben :

1. Bilinçli bireyin kendini başkalarından ayırmasını dile getiren ...

bencillik :

1. (Genel anlamı): Ben düşkünlüğü kendine düşkünlük, başkalarını ...

beniçincilik :

1. Ben'i karar ve eylemlerin özeğine yerleştirme. 2. Kendi dünyas ...

benzerlik :

1. Birbirinden ayrı olan şeylerin birçok belirtilerde uyuşması du ...

benzeşen :

(Yun. analogos = logosa uygun olan, karşılık olan) : 1. (Aristote ...

benzeşim :

1. (Eukleides'te) İki ya da daha çok çift terimleri ikişer ikişer ...

benzeşim yoluyle çıkarım :

İki şeyin belli noktalardaki benzerlik ya da uyuşmalarından, başk ...

betimleme :

Somut gerçekliği içinde bir nesnenin, kendine özgü belirtilerini ...

biçim :

Özdek ve -> içeriğin karşıtı. "Ne" olana karşıt olarak "nasıl" ol ...

biçimbilim :

(Yun. morphe = biçim logos = bilim) : Varlıkların, özellikle canl ...

biçimcilik :

Özü, içeriği yeterince önemsemeden salt biçim üzerinde duran, biç ...

biçimsel :

Biçime ilişkin.

biçimsel mantık :

Bakınız: mantık

bilgelik :

1. Geniş anlamıyle bilgi demektir. Bu bağlamda: Bilmenin ereği, b ...

bilgi :

I. (Genellikle) 1. Bilme edimi. 2-Bilinen şey bilme edimi sonunda ...

bilgi kuramı :

1. (Geniş Anlamda) Bilgi olayını betimleyerek, çözümIeyerek açıkl ...

bilgi nedeni :

Bir bilginin kendisine dayandığı, üzerinde temellendiği şey bir ş ...

bilgi öğretisi :

Mantığı, -> bilgi kuramını, bilgi eleştirisini, bilgi üzerine top ...

bilgi ruhbilimi :

Hem geniş anlamında -> bilgi öğretisinin, hem de ruhbilimin bir d ...

bilgi sorunu :

1. (Geniş anlamda) Bilmenin (bilginin) özü, oluşu ve olanağına il ...

bilgi teorisi :

Bakınız: bilgi kuramı

bilgi toplumbilimi :

Bilginin ve bilimin, toplumbilimsel koşullarını inceleyen toplumb ...

Bilim :

1. Bilimler topluluğu ve bilimsel bilgilerin tümü. 2. Tek tek bil ...

bilimcilik :

1. Bilime dayalı dünya görüşü. 2. Bilimsel düşüncenin tek yanlı o ...

Bilinç :

(Yun. syn-eidesis = birlikte bilme) : 1. İnsanın kendisi, yaşantı ...

bilinemezcilik :

(Yun. a-gnoein = bilmemek a gnostos = bilinemez] 1. (Geniş anlamd ...

bilisizlik :

Bilmeme, tanımama. 1. Duyu organlarında bir bozukluk olmamasına k ...

bilişi :

(Bilişim öğretisi ve güdümbilimde) Bilgisayara verilen ve ondan a ...

bilme :

1. (Geniş anlamda) Bir şeyin ne olduğunun bilincine varma. 2. Sor ...

bilmeme bilgisi :

(Lat. docta ignorantia = bilgince bilgisizlik) 1. Sokrates'in "Bi ...

bireşim :

1. Bir çokluğu birlik içinde toplama, birleştirme: a. Çeşitli öğe ...

bireşimsel yargı :

(Kant'ta) Yüklem kavramının konu kavramının dışında bulunduğu yar ...

bireşimsel yöntem :

Belli önermelerden kalkıp bunların zorunlu sonucu olarak başka ön ...

Birey :

(Lat. indiviuum, = bölünmeyen

birey üstü :

1. Tek bireyi aşan. 2. Genellikle bireylerin çevresini aşan, bire ...

bireyci :

1. Bireyin haklarını savunan. 2. Bireycilik'ten yana olan. bk. bi ...

bireycilik :

1. (Genel olarak) a. Bütüne, genele değil de, bireye, tek olana ü ...

bireyleşme :

1. Türsel bir örneğin bir bireyde gerçekleşmesi. (Ör. Mehmet'te i ...

bireysel :

Bireye ilişkin, bireye bağlı olan.

bireysel ahlak felsefesi :

Bireyin gelişmesini göz önünde bulunduran, kişiliği, sorumluluğu ...

bireyselleştirme :

1. Bireysel duruma getirme eylemi. 2. Ancak ortaklaşa ve genel ol ...

bireyselleştirmek :

Bir şeyi ayrı olarak, bireysel olarak göz önüne almak.

bireysellik :

1. Birey olma olgusu. 2. Bir bireyin biricik ve kendine özgü oluş ...

Birlik :

(Lat. unitas

bitiştirici yargı :

Bir öznesi ve bir çok yüklemi olan yargı. Evetleyici biçimi: S P1 ...

biyolojizm :

Bakınız: dirimbilimcilik

boşsözcülük :

(Lat. verbum = söz, sözlük) : Laf kalabalığı. Sözcüklerle oynama. ...

Bölme :

(Mantıkta) Cins kavramlarını tür, alttür vb. kavramlarına ayırma ...

bulgulama :

(Lat. ars inveniendi = bulma sanatı)(Yun. heuriskein = bulmak) : ...

bulgusal :

(Yun. heuriskein = bulmak) : Araştırmaya, araştırma yapmaya ilişk ...

bulgusal varsayım :

Olayların ve bilgilerin bulunmasına götüren, olayların ve yeni bi ...

bulgusal yöntem :

Öğretilmek istenen şeyi öğrencilerin kendilerinin bulmasını sağla ...

buridan`ın eşeği :

Skolastiklerden Johannes Buridan'ın olduğu sanılan, ancak onun ya ...

Buyruk :

(Kant'ta) -> (Kişisel) ilkelerin (maxim) karşısına konulan nesnel ...

büyük önerme :

(Klasik mantıkta) Tasımın öncüllerinden büyük olanı büyük terimi ...

büyük terim :

Tasımda: Kapsamı daha geniş olan, sonuç önermesinin yüklemi görev ...

canlı özdekçilik :

(Yun. hyle = özdek zoe = yaşam) : Evrenin temeli olarak düşünülen ...

canlıcılık :

(Lat. animismus-anima = ruh) : 1. Olup bitenin ruhlar alanının gi ...

Cins :

(Mantıkta) Yakın türlerin içinde toplandıkları birlik. // Kendi i ...

cisim :

1. Bilinçten bağımsız olarak uzayda yer kaplayan nesne. 2. (Fizik ...

cogito ergo sum :

bk. düşünüyorum öyleyse varım

coincidentia oppositorum :

Bakınız: örtüşme

conditio sine qua non :

Bakınız: zorunlu koşul

contradictio in adiecto :

Bakınız: nitelemede çelişki

coşku :

(Yun. en-theos = Tanrı'yla dolu olma) : 1. Bir düşünceyle, doğruy ...

çağrışım :

Ruhsal olayların istencin aracılığı olmadan, kimi kez de istencin ...

çağrışım ruhbilimi :

Çağrışım ve çağrışım yasalarını bütün ruhbilimin temeli yapmaya v ...

çatışkı :

Yasaların ya da önermelerin kendi aralarında çelişikliği. (Kant't ...

çelişik :

Aralarında çelişme bulunan (önermeler, yargılar, kavramlar, terim ...

çelişiklik ilkesi :

İki -> çelişik önermenin aynı zamanda doğru olamadığı gibi, aynı ...

çelişme :

İki kavramın ya da yargının birbirini dışarda bırakan -> karşıolu ...

çelişmezlik ilkesi :

1. (Varlıkbilimde) "Aynı şeyin aynı bağlantılar içinde aynı durum ...

çevre :

Yaşamın gelişmesinde etki yapan doğal, toplumsal, kültürel dış ko ...

çevre öğretisi :

Çevrenin insanlar üzerindeki önemi üzerine 19. yüzyılda Fransız f ...

çıkarım :

Verilmiş bir ya da daha çok önermeden sonuç çıkarma edimi. Doğrul ...

çıkmaz :

(Yun. Aporia: a = sız, poros = yol, köprü, çıkış) : Bir sorunda ç ...

çilecilik :

(Yun. askeinden) : 1. (Genel olarak) Töresel, dinsel ereklerle, d ...

Çirkin :

1. Estetikte güzelin karşıtı olan kavram : Hoşa gitmeme izlenimi ...

Çoğul :

Birden çok birimlerden kurulu olan (sözcükler, terimler, önermele ...

çokanlamlı :

Bakınız: eş sesli

çokçuluk :

Gerçekliğin açıklanmasında birden çok ilkenin temelde bulunduğunu ...

çoktanrıcılık :

Din ve felsefede birden çok Tanrı'nın varlığına inanma bu inanç ü ...

çözümleme :

(Yun. analysis bireşim

çözümsel yargı :

Bir kavramın salt çözümlenmesiyle varılan yargı. Yüklemi konusunu ...

çözümsel yöntem :

1. Bir birlikteki bağlamı iyice anlayabilmek için o birliği bölüm ...

daimon :

1. Yunanca'da kişileştirilmiş belli bir tanrıdan (theos) ayrı ola ...

daimonion :

Bakınız: uyarı ses

darvincilik :

Charles Darwin'in geliştirdiği, insan da içinde olmak üzere bütün ...

Davranış :

Dıştan gözlemlenebilecek tepkilerin toplamı.

dayanak :

Altta bulunan temel. Niteliklerin taşıyıcısı kendisine bir şey yü ...

dayantı :

1. Altta bulunan temel dayanak. 2. Lat. substantia ile eşanlamlı: ...

dedüktif :

Bakınız: tümdengelimli