Anasayfa Kodlamalar Dil Bilgisi Terimleri Bilim Terimleri Teknik Terimler Sanat Terimleri Spor Terimleri Hukuk Terimleri Ekonomi Terimleri Eğitim Terimleri Çevre Terimleri Sağlık Terimleri Sosyal Terimler Yabancı Terimler

önerme :

(Klasik mantıkta).-5- Yargının sözlerle dile gelişi doğru ya da y ...

önsel :

(Lat. a priori = önden, önceden olan ): Deneyden bağımsız olan, a ...

önsezi :

Temellendirilemeyen duygu. Verilmemiş olanın, bilinmeyenin, özell ...

önyargı :

Bir şeyi yeterince bilmeden varılmış kanı önceden verilmiş yargı.

örtük :

Örtülü, kapalı olarak içerilmiş olan. bk. içerme

örtük tasım :

(Yun. enthymema = Düşüncede (en thymo) tutulan) : Öncüllerden bir ...

örtüşme :

İki şeyin birbiriyle tam olarak uyuşması iki olayın aynı zamana r ...

öykünme :

Örnek alınan şeyi yeniden yapma.

öykünme kuramı :

Sanat yaratmalarının ilkesinin öykünme (= mimesis) olduğunu öne s ...

Öz :

1. Varlığın aslını kuran şey temel özellik. Karşıtı bk. ilinek. 2 ...

özbilim :

(Husserl'de) Olgu biliminin karşıtı olarak düşünülen, öz görüsünd ...

özdek :

(Yalın anlamiyle) İnsanın çalışmasıyle bir erek uğruna biçim verd ...

özdekbiçimcilik :

(Yun. hyle = madde morphé = biçim) Özdek ve biçimin, gerçekliğin ...

özdekçilik :

1. Her türlü gerçekliğin -yalnızca nesnel değil, ruhsal ve tinsel ...

özdeksel :

Özdeğe ilişkin olan. bk. özdek. Karşıtı bk. tinsel

özdeksizcilik :

1. Özdeğin kendine özgü bir gerçekliği olmadığını kabul eden öğre ...

özdeş :

(Lat. Identieus = aynı olan) : Bir ve aynı olan bir ve aynı anlam ...

özdeşleyim :

İçten duyma. Kendi duygularını nesnelere aktarma kendini bir başk ...

özdeşleyim kuramı :

Başkasının duygularını özdeşleyim yoluyla açıklamaya, yaşantıları ...

özdeşlik :

Kendi kendisiyle aynı olma değişen durumlarda kendi kendisi kalma ...

özdeşlik felsefesi :

Varlık ve düşünce, doğa ve tin, nesne ve özne karşıtlıklarının en ...

özdeşlik ilkesi :

1. (Varlıkbilimde) "Her nesne kendi kendisiyle özdeştir." biçimin ...

öze yönelik :

(Husserl'de) İdelerle ilgili olan, nesnelerin özüne ilişkin olan, ...

Özel :

1. Genelden ayrı olan bir nesneler öbeğine ya da tek bir nesneye ...

özerklik :

(Yun. autos = kendi nomos = yasa) : (Genel olarak) Bir kişinin, b ...

özgecilik :

(Lat. alter = başkası, özge) : Başkalarının iyiliğini yaşama ve e ...

özgülük :

Bir nesneye özgü olan şey. Şu türleri vardır: a. Öze ilişkin olan ...

özgür istenç :

İstencin özgür oluşu insanın isteme ve karar verebilme özgürlüğü. ...

özgürlük :

1. Bağlı olmama dışardan etkilenmemiş olma engellenmemiş olma zor ...

özne :

(Yun. hypokeimenon = alta düşen, altta bulunan) : Hypokeimenon-su ...

öznel :

1. Özneye ilişkin olan. 2. Öznede temellendirilen, özneyle belirl ...

öznelcilik :

1. (Genel anlamda) Özneyi her şeyin ölçüsü yapma eğilimi bütün de ...

öznitelik :

1. Bir varolanın özle ilgili, kalıcı, zorunlu, yapıcı niteliği te ...

peripatetikler :

(Yun. peripatetikos = gezinenler) : Aristoteles'in yandaş ve öğre ...

pironculuk :

1. Yunan filozofu Pyrrhon'un kurduğu kuşkucu okul ve düşünce doğr ...

pitagorasçılık :

Pythagoras ve ona bağlı olanların felsefe, matematik, ahlak ve di ...

platonculuk :

Platon'un kurduğu, sonradan kendisine bağlı öğrencilerinin gelişt ...

postulat :

Bakınız: konut

pozitivizm :

Bakınız: olguculuk

pragmacılık :

(Yun. pragma - 1. eylem 2-yararlı) 1. Doğruluğu ve gerçekliği tek ...

problematik :

Bakınız: belkili

problematik yargı :

Bakınız: belkili yargı

psikanaliz :

Bakınız: ruhsal çözümleme

psikoloji :

Bakınız: ruhbilim

psikolojik mantık :

Bakınız: mantık

Rastlantı :

Açıklanamayan, beklenilmeyen, önceden kestirilemeyen bir olayın o ...

relatif :

Bakınız: göreli

relativizm :

Bakınız: görecilik

res :

(Lat. res - şey) : Res cogitans = düşünen varlık, düşünen öz, bil ...

rigveda :

(Sanskritçe): Hint din tarihinin en eski kaynakları.

ruh :

(Yun. Psykhe = soluk alma, soluma, üfleme) 1. Bedeni etkin kılan ...

ruhbilim :

(Yun. Psykhe = ruh logos = bilim, öğreti) : 1. Felsefenin bir böl ...

ruhbilimcilik :

1. Özellikle tinsel ve kültürel olayları (din, sanat, ahlak vb. ) ...

ruhsal çözümleme :

(Yun. psykhe = ruh, analysis = çözümleme) Freud'un geliştirdiği, ...

saçma :

Mantık kurallarını bozan, tersine çeviren. // Saçma bir düşünce, ...

sağduyu :

1. (Descartes'da) Doğru ile yanlışı birbirinden ayırma ve doğru y ...

sağın :

(Lat. exigere = bir şeyi tam olarak yapmak, bir ölçüye göre yapma ...

sağın bilimler :

Denetlenebilir ölçü ve hesaplara dayanan bilimler. Bunlar -> sağı ...

SALT :

1. İçine, kendisine yabancı başka hiç bir şey karışmamış olan ar ...

salt görü :

Kant'ın felsefeye yerleştirdiği bir kavram. Duyum içeriklerinden ...

salt us :

Önsel bilgi yetisi, deneyden bağımsız bilme yetisi için Kant'ın k ...

saltık :

(Lat. absolutus = çözük) : 1. Kendi başına var olan hiç bir şeyle ...

saltıkçılık :

1. İlkeleri, normları, kavramları dogmatik bir biçimde saltık ola ...

sanat :

(Yun. tekhne ile eşanlamlı Yunanca tekhne sözcüğü, ereği bir şey ...

sanat felsefesi :

Sanatın, sanat yaratmalarının ve sanat beğenilerinin özü ve anlam ...

saplantı :

(Lat. fixus - sabit, değişmez) : Bilincin takılıp kaldığı, kurtul ...

sarsılmazlık :

Özellikle stoa felsefesinde insanın davranışlarıyla ruhsal eğitim ...

sav :

(Yun. thesis = koyum, koyma eylemi) : 1. Koyum, konulmuş olan. (Y ...

saygı :

Bir kişiye, bir düşünüşe, bir eyleme, bir başarıya yüksek değer v ...

sayı :

Bir çokluğun bir birimle belirlenimi. // Sayma eylemi ile ortaya ...

seçenek :

(Lat. alter = ikiden biri) : 1. İki olanak arasında zorunlu bir s ...

seçmeci :

(Yun. eklektikos

seçmecilik :

Kurulmuş olan dizgelerden değişik düşünceleri seçip alma ve kendi ...

semantik :

Bakınız: anlambilim

sembol :

Bakınız: simge

sembolik :

Bakınız: simgesel

sembolizm :

Bakınız: simgecilik

semiotik :

Bakınız: imbilim

sensualizm :

Bakınız: duyumculuk

sentetik :

Bakınız: bireşimsel

sentez :

Bakınız: bireşim

septisizm :

Bakınız: kuşkuculuk

sevgi :

1. (Genel olarak) Hoşa giden bir şeye eğilim tutkuya dek varabile ...

sezgi :

(Lat. intuitio-intuitus Gidimli düşünmenin usavurmanın tersine, b ...

sezgicilik :

1. Sezgiye us, anlık, kavramsal düşünme karşısında üstünlük veren ...

sezgisel :

Bütünü bir anda yakalamaya, kavramaya yönelen (düşünme yolu).

sınıf :

1. (Mantıkta) Belli ortak belirtileri olan tek tek nesneler öbeği ...

sınıflandırma :

Konuları ve kavramları dizgesel olarak bölümleme ve sıraya koyma.

Sınır :

1. Bitim, bitme, sona erme bir şeyin sona erdiği nokta. 2. Varlık ...

sınır-durum :

Felsefeye Jaspers'in getirmiş olduğu bir kavram. İnsanın, varoluş ...

sınır-kavram :

Bilinmeyene karşı bilmeyi sınırlayan kavram ->aşkın olanı, deneyi ...

simge :

1. Belli bir insan öbeğinin uzlaşım yoluyla kendisine belli bir a ...

simgebilim :

1. Simgelerin kullanılması. 2. İmler dili. 3. Simgelerin anlamı ü ...

simgecilik :

1. Anlatım aracı olarak simgeleri kullanma. 2. (Sanat alanında) - ...

simgesel :

1. Bir simge ile dile getirilen. 2. Simgeler kullanan ya da simge ...

simgesel mantık :

Bakınız: mantık

sistem :

Bakınız: dizge

skolastik felsefe :

(Lat. scholasticus

sofistler :

(Yun. sophistes = bilgici) Yunanistan'da İ.Ö. 5. ve 4. yüzyıllard ...

solipsizm :

Bakınız: tekbencilik