eng

Yazın Terimleri Sözlüğü (11)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
11. Sayfa
selis :
Saz ozanlarınca aruzun "feilâtün feilâtün feilâtün feilün" ölçüsü ...
semai :
1. Sekizer hece ölçüsüyle söylenen, biçimce koşmanın aynı olan ha ...
semai kahvesi :
Halk ozanlarının geceleri toplandıkları, sazlı, sözlü eğlencenin ...
serbest şiir :
Ölçü, uyak gibi bağlardan sıyrılmış şiir.
sergileme :
Olgular ya da düşünceler üzerinde, sözlü ya da yazılı olarak yapı ...
serküşte :
Kısa halk öykülerine verilen ad. bk. kaside II.
sert roman :
Birinci Dünya Savaşından sonra dünyanın gidişi hakkında uğranılan ...
serüven roman :
Daha çok, ilgi çekici, şaşırtıcı olayları, yolculukları konu alan ...
Servet-i Fünun yazını :
1889'dan beri fen dergisi olarak yayın alanında bulunan ve 1895 y ...
Servet-i Fünuncular :
Bakınız: Servet-i Fünun yazını
ses benzeşimi :
Yakın sesli sözcüklerin sıralanışından doğan anlatış sanatı. Ör. ...
ses kakışması :
Bakınız: kakışma
ses yinelemesi :
Bir uyum etkisi sağlamak için aynı sesleri, aynı harfleri ya da a ...
sevince :
Daha çok Fransız ve İtalyan yazınlarında görülen kısa ve coşumlu ...
seyahatname :
Görülen yeni yerlerle, değişik uluslarla ilgili izlenimlerin yazı ...
sezdiriş :
Bir yazının, bir yapıtın başlangıç bölümünde konusunu belirtmeye ...
sezinletme :
İki anlama gelen bir sözü, bir anlamda kullanırken öbürüne de uyg ...
sır olma :
1. Halk öykülerinde kahramanın herhangi bir nedenle ortadan kaybo ...
Sıralama :
Ancak topu birden tam bir düşün vermek üzere, birkaç tümceden olu ...
sıralayış :
Sıra ile anlatılacak nesneleri, ya yukarıdan aşağıya ya da aşağıd ...
simgecilik :
Sanat yapıtının değerini, gerçeğin olduğu gibi aktarılmasında değ ...
sindiriş :
Bir söze ikinci bir anlamın sindirilmesi Ör. "Her işi yolunda yür ...
sinyazıtı :
Bir sine (mezar taşı) kazılan kısa koşuk ya da düz yazı.
siyasal söylev :
İç ya da dış siyasayı konu edinen söylev, bk. söylev.
son yineleme :
Tümcenin ya da bir dizenin son sözcüklerini, sonradan gelenin baş ...
sondeyiş :
Kimi yazın yapıtının son bağlama bölümü.
sone :
Klasik Avrupa yazınında bir koşuk biçimi. (Bize de geçen soneleri ...
sonlam :
Osmanlı yazınında, bir yapıtın sona erdiğini bildiren ek sözler.
sonsöz :
Bir yapıtın sonuna konan açıklama. Karşıtı: önsöz.
Sonuç :
Yazının ya da sözün bitim bölümü.
sorulama :
Düzyazı ya da şiirde, yanıt beklemeden soruya başvurma sanatı. Sa ...
soylama :
Dede Korkut'ta soyu yüceltme amacıyla söylenen sözler. (Daha çok, ...
soyluluk :
Anlatımın bayağı ve aşağılık sözlerden, deyimlerden, çirkin düşün ...
soyut sanat :
Elle tutulup gözle görülür gerçeği değil, kavramsal gerçeği göste ...
soyyapıt :
1. Eski Yunan ve Latin yazarlarınca ya da XVII. yüzyılda bunları ...
soyyapıtçılık :
1. XVII. yüzyıl Fransız yazınında eski Yunan ve Latin yazınını ör ...
söyleme :
Kimi bölgelerde soylama karşılığı kullanılan sözcük. bk. soylama.
söylen :
Tarih öncesi Tanrı, tanrıça, yarı Tanrı ve kahramanlara değgin se ...
söylenbilim :
1. Söylenleri inceleyen bilim. 2. Bir budunun söylenlerinin tümü. ...
söylence :
Eski çağlardan beri söylenegelen, olağanüstü varlıkları ve olayla ...
söylenge :
1. Bir kişi tarafından oynanan küçük güldürü. 2. Dinleyiciler önü ...
söylenti :
Belgeye dayanmayan söz, sözler.
söyleşi :
Bir bilim ya da sanat konusunu, konuşmayı andırır biçimde inceley ...
söyleşim :
Konuşmalar ya da konuşma biçiminde yapıt: Eflatun'un söyleşimleri ...
söyleştirme :
Düşünce ve duyguları, kişileri konuşturarak belirtme sanatı.
Söylev :
Bir topluluğa düşünceler, duygular aşılamak amacıyla söylenen coş ...
söylev başlangıcı :
Söyleve başlarken uygun bir girişten sonra, konu ve konuyu gerekt ...
söyleyiş :
Söylev verirken, koşuk okurken, sahnede rol yaparken seslerin, sö ...
söysel sanatlar :
Sözcüklerle yapılan dış bezekler: ündeş, seci, evirme, evirmece, ...
söz :
Eksiksiz ve kesin anlamlı tümce: "Çiçek açmıştır" tümcesinde biri ...
söz düğümlenmesi :
Bakınız: düğümlenme
söz kalabalığı :
Konu ile ilgili olsun olmasın, anlatımı, yerli yersiz sözlerle şi ...
söz kuntluğu :
Anlatımın yapmacıktan, zorlamadan, akıcılığı bozan kakışıklardan, ...
söz oyunları :
Anlamla ilgisi olmayan sözcük hünerleri.
söz sıralanımı :
Bir yazıda, bir bölümün önceki ve sonraki bölümlerle ilgisi. (Bun ...
söz töresi :
Yadırganacak çirkin, kaba sözler kullanmaktan sakınmak ince, seçk ...
söz ustası :
Toplantılarda tatlı ve iyi konuşmalarıyla ün salan söz eri,
söz yaratma :
1. Yeni bir varlığı, bir kavramı anlatmaya yeter sözcük yoksa, di ...
sözaçmazlık :
Bir konuyu açmak istemezmiş gibi davranıp ondan söz etme, söyledi ...
sözbilgisi :
Düşünceleri, duyguları, esinleri yakışır derinlikte ve düzgün biç ...
sözbilim :
Sözün üstün değere erişme yollarını gösteren ya da söz sanatların ...
Sözcük :
Ses dilinde belli anlamı ya da tümce kuruluşunda görevi bulunan a ...
sözcük kakışması :
Bakınız: kakışma
sözcük oyunu :
Sözcüklerin çok anlamlılığından, sesteş oluşlarından yayarlanılar ...
sözdeki tat :
Bakınız: tatlı söz
sözlü yazın :
1. Çağında yazıya geçirilememiş olan, tarih öncesinin değerli ver ...
su kasidesi :
Bakınız: kaside
sunu :
Yazarın, yapıtını birine armağan etmesi.
sunut :
Birine sunulan yapıtın üzerine yazılan armağan yazısı, bk. sunu.
suret :
Karagöz oyunundaki kişi, hayvan ve dekor resimlerine Karagözcüler ...
suriye :
Bakınız: kaside
surname :
Sultan düğünlerini, büyük şölenleri konu edinen divan koşuk türü.
süredeşçilik :
Aynı süre içinde değişik yerlerde geçen olayları, bu olaylara bağ ...
süresel düzen :
Roman, öykü, oyun ve öbür türelerde, olayların oluş sırasına göre ...
süslü biçem :
Türlü yazın sanatlarıyla süslenmiş biçem. bk. biçem.
şah beyit :
1. Koşuğun en güzel koşası. 2. bk. karalama 2.
Şah Maran :
Çok ünlü bir halk masalı. (Baş kahramanı, yılanlar ülkesi hükümda ...
Şaka :
Güldürmek amacıyla, birilerini kırmaksızın şaşırtmak ya da aldatm ...
şakalaşma :
Divan ozanlarının koşuktu takılmaları. XVII. yüzyılda Şeyhülislam ...
şarkı :
1. Kavuştaklı bir divan koşuk biçimi. 2. Bestelenerek ırlanan bir ...
şathiyat :
Tekke edebiyatı koşuk türü. Tanrı ile senli benli, sakalı, takılm ...
şathiyat-ı sofiyane :
Sakalı, alaylı sözlerle Tanrı'ya takılmayı konu edinen koşuk.
Şavşat güzellemesi :
Sevinçli sevi türkülerinde uygulanan bir ezgi.
şehname :
1. Divan çağında, mesnevî biçiminde yazılmış kahramanlık deyişi. ...
şehnameci :
Eskiden savaşları yazmak, betimlemekle görevlendirilmiş ozan ya d ...
şişirme :
Bir konunun gereksiz ayrıntılarla, aşırı ölçüde genişletilmesi.
şişirmece :
Bakınız: abartma
şitaiye :
Bakınız: Kaside
şive :
Bir dilin kültür düzeyine göre gösterdiği değişiklik.
şiveye aykırılık :
Konuşmada, yazıda dil kurallarına, daha çok da, güzel kullanış ge ...
t kasidesi :
Bakınız: kaside
taç beyit :
Bakınız: Kaside
takılma :
Amacı alçaltma ve aşağılama olmayan şaka, alay, güldürücü fıkra. ...
takma ad :
Kimi ozanların, koşuklarında öz adlarının yerine kullandıkları de ...
takma ad koşası :
1. Divan yazınında, ozanın adı ya da takma adı bulunan koşa. bk. ...
takma ad kullanış :
Kimi ozanların, koşuklarında öz adlarının yerine değişik ad kulla ...
takma adlık :
Bir ozana takma ad vermek için söylenmiş dize ya da koşuk: Mahlas ...
tam benzetme :
Bakınız: benzetme
tam mani :
Bakınız: düz mani
tam ündeş :
Bakınız: ündeş