eng

Yazın Terimleri Sözlüğü (6)

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
6. Sayfa
eyzan :
Üstteki gibi, yukarıdaki gibi... (Divan çağında bir ozanın aynı t ...
ezgi :
1. Belli bir kurala göre oluşturulan ve kulağa hoş gelen ses dizi ...
ezgi koşuğu :
İçsel koşuk, özellikle koro koşuğu. bk. melik koşuğu.
fasıl :
1. Öykülere başlamadan önce yapılan sazlı başlangıç. 2. Saz ozanl ...
fasi :
Eski yazında, seçili kısa tümcelerden oluşan anlatım.
Fecr-i Ati :
1908 devriminden sonra yeniden yayıma başlayan Servet'i Fünun der ...
Fert :
Bakınız: tekçe
Fıkra :
1. İnce anlamlı, sakalı öykücük Bektaşi fıkrası, Nasrettin Hoca'd ...
fırtına ve baskı :
1770'de Almanya'da usçu aydınlanmaya bir tepki olarak doğan, sana ...
folklor :
Bakınız: halkbilim
Garipçiler :
1941'de yayımlanan "Garip" adlı betikte, koşukları toplanan Orhan ...
gazel :
1. Divan yazınında en yaygın koşuk biçimi. (5-15 koşalı olur. Bir ...
gelecekçilik :
İtalyan ozanı Marinetti'nin 1909'da yayınladığı bildiriyle ortaya ...
gelenekçilik :
Sanatta geçmişin değerlerine ve geleneğine bağlı olma durumu.
genel uyum :
Yapıtın, yalnızca birkaç bölümünü değil, tümünü kapsayan uyum.
genelleşmiş eğretileme :
Bakınız: Eğretileme
genellik :
Bir sözcüğün gerçek ve değişmeceli anlamlarından birisinin daha g ...
genişletme :
Bir konuyu, ayrıntılarını da katarak, geliştirme.
gerçek biçem :
Bilimsel yapıtlarda görülen, süsten uzak biçem. bk. biçem.
gerçek duraksatış :
Bakınız: duraksatış
gerçek özgüleyiş :
Bakınız: özgüleyiş
gerçek tümsetiş :
Bakınız: tümsetiş
gerçekçi :
Gerçekçilik akımına bağlı yazar ya da yapıt.
gerçekçilik :
Doğayı ve gerçeği olduğu gibi ya da görünüşte sanıldığı gibi, çir ...
gerçeküstücülük :
1924 yılında, Fransa'da Andre Breton ve arkadaşlarınca başlatılan ...
gerekleyiş :
Uyak harfinden önce bir uyak harfi daha getiriş. Keremle kalem ta ...
geriye dönüş :
Romanlarda, oyunlarda ya da filimlerde konunun düzgün akışını boz ...
gevheri :
Aşık Gevheri tarafından bulunan özel bir ezgi.
gezi türü :
Bir yazarın gezdiği, gördüğü yerlerden edindiği bilgileri, görgül ...
girişlik :
Bakınız: kaside
gizemcilik :
Ereği, insanın Tanrı'ya kavuşması olan dinsel öğreti.
gökçebilim :
Sanat kollarında, sanat yapıtlarında güzelliği oluşturan özellikl ...
gökçebilimci :
Güzeli temel bir değer olarak gören ve güzel sanatlardan anlıyan ...
gönül eri :
Dış evrene değil, içe dönük (derviş, ozan).
göreli özgüleyiş :
Bakınız: özgüleyiş
görkemli başlangıç :
Bakınız: başlangıç
görkemlilik :
Yücelikle parlaklığın ve üstün söyleyişin birleşmesiyle oluşan an ...
Görüşme :
Tanınmış biriyle buluşup konuşmayı anlatan yazı.
göstermelik :
Karagöz oyununda, asıl oyuna girmeden önce perdeye konulan ve oyn ...
göz uyağı :
Yalnız yazılışları benzer olan uyak. Divan koşuklarında uyak göz ...
güç kolay :
Çok kolay yaratılmış gibi görünen ama eşi yaratılamayan üstün koş ...
gülbank :
Bir toplulukça, bir ağızdan ve ezgi ile söylenen dua, tekbir, tür ...
Güldürü :
İnsanların ve olayların gülünç yanlarını ortaya koyan sahne yapıt ...
güldürü romanı :
Güldürücü olaylar üzerine kurulmuş roman.
gülmece :
Eğlendirmek, güldürmek ve birine, bir davranışa incitmeden dokunm ...
gülmeceli :
Eğlendirmek, güldürmek ve birine, bir davranışa incitmeden takılm ...
gülmeceli roman :
Aslında coşku verecek nitelikte olmayan, olgular içinde gülünçlü ...
gülünçleme :
Bir yapıtın gülünç bir eşini yazma.
günce :
Günü gününe tutulan anı defteri. Bu biçimde düzenlenmiş yazılı ya ...
Güzel :
Biçimindeki uyum ve ölçülerindeki dengeyle hayranlık dugusu uyand ...
güzel başlangıç :
Bir yapıtın önsözünde, konusunu, savını, amacını sanatlıca sezdir ...
güzel doğuş :
bk. doğuş, gazel
güzel kesiş :
Bakınız: gazel
güzel kıtık :
Bakınız: Kıtık
güzel nedenleme :
Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakıp onu tatlı, güzel bir ...
güzel nedenlemece :
İçinde benzetme öğesi bulunan güzel nedenleme. bk. güzel nedenlem ...
güzel sanatlar :
Yazın, müzik, resim, heykel, mimarlık gibi, insanda coşku ve hayr ...
güzel uzatım :
Anlatımı güzelleştiren uzatım. bk. uzatım.
güzelleme :
1. Sevilen bir varlığı öven koşuk türü. Çoğu sevi üzerine olur da ...
güzellendirme sanı :
Anlama bir değer katmak için değil süslemek için kullanılan san, ...
güzellik :
Görme ve işitme duyuları aracılığıyla, hoşumuza giden ve bizde ha ...
habname :
Olayları düşte görülmüş gibi anlatan yapıt. Ör.: Habname-i Veysi.
hak âşığı :
Pir elinden bade içmiş, gerçek âşık ve ozan bk. badeli âşık.
halk edebiyatı :
Bakınız: halk yazını
halk ozanı :
Halk içinde yetişen, deyişlerini sazla söyleyen, sözlü koşuk gele ...
halk öyküsü :
Âşıkların anlattıkları, şiir-düzdeyiş karışımı sevi ve kahramanlı ...
halk yazını :
Adı belli olan ve olmayan kişilerin, halk ozanlarının yarattıklar ...
halkbilim :
Bir toplulukta yaşayan kişileri, onların gelenek ve göreneklerini ...
halkçılık :
1929 yılında, Fransa'da Leon Lemonnier'nin öncülüğünde ortaya çık ...
hamamiye :
Bakınız: kaside
hamse :
Bakınız: beşlik
hana :
Âşıklarca "bağlam" yerine kullanılan bir terim. bk. bağlam.
harf bilmecesi :
bk. evirmece, ündeşli evirmece
harfçilik :
Şiirde sözlerin anlamlarından çok, ses yönünden özelliğine ve değ ...
hatayi :
Takma ad. (Şah Hatayi'nin adı ve ününden dolayı, Anadolu Kızılbaş ...
hava :
1. Türkü ezgisi. 2. Bölgelerin özel ezgisi ile söylenen türkü (Eğ ...
hayfa :
Eski abece ile bir sözcüğü noktalı, bir sözcüğü noktasız olmak üz ...
haykırı :
Öfke, acıma, sevgi, saygı şaşma. ... gibi sert coşkuların etkisiy ...
hazif :
Eski yazında noktasız harflerle dize ve tümce kurma.
hece koşuğu :
Hece ölçüsüyle söylenen koşuk.
hece ölçüsü :
1. Dizelerin denkliği, hecelerinin sayısına dayanan koşuk ölçüsü. ...
hece yanıltmacı :
Hecelerinin yalnıltıcı kullanışıyla bir sözcüğün bulunması temeli ...
hecenin beş şairi :
Bakınız: beş hececiler
hekât :
Hikâye sözünün halk ağzında söylenişi.
hekât düzen :
Halk arasında söylenmekte olan türküsüz, yalınç bir öyküyü ele al ...
hiççilik :
Bütün gerçek ve kutsallıkların karşısında olan öğreti. XIX. yüzyı ...
hikayeci âşık :
Halk öyküleri de anlatan saz ozanlarına verilen ad.
hikmet :
XII. yüzyılda Türkistan'da büyük bir tarikat kuran Ahmet Yesevi'n ...
hoyrat :
Güneydoğu Anadolu ile Irak Türk bölgesinde ezgi ile söylenen mani ...
ılımlı söz :
Bakınız: söz
ılımlılık :
Benzetmede aşırılıktan, yadırgıdan kaçınma. bk. benzetme.
ırmak roman :
Bakınız: akışımlı roman
ışk :
XVI. yüzyıldan önce âşık ve başıboş derviş yerine kullanılan bir ...
iç güçler :
Yaratmayı sağlayan duygu, imge, beğeni, bellek.
iç konuşma :
XX. yüzyıl başlarında, İngiliz romancısı James Joyce ve onun yara ...
iç uyak :
Bakınız: uyak
iç uyum :
Tümcelerin, dizelerin örülüsünden doğan kulaktan çok içe süzülen, ...
içerik :
Yapıtın kapsadığı duygular, imgeler ve düşünler.
içsel :
1. Eski Yunan edebiyatında lir denen bir sazın eşliğinde söylenen ...
içsel şiir :
1. (Eski Yunanlılarda) lir çalarak okunan koşuk. 2. Kişinin kendi ...