Protein Denatürasyonu

Proteinlerin çok düzenli ve karmaşık üç boyutlu düzenini değiştiren herhangi bir etken denatürasyona (üç boyutlu yapının bozulmasına ) neden olur. Denatürasyonun en belirgin göstergesi, proteinin sudaki çözünürlüğünün azalması ve belirli biyolojik aktivitelerini yitirmesidir (enzimatik ve serolojik aktivite, hormonal etki vb). Denatürasyon, proteinlerin tersiyer ve sekonder yapısındaki bağların parçalanması anlamını taşımaktadır. Denatürasyonda primer yapı korunmakta ve genel olarak kovalent bağlar (disülfit bağları hariç) kırılmamaktadır. Protein denatürasyonu primer yapıda yer alan peptid bağlarına zarar vermeksizin sekonder, tersiyer ve kuaterner yapıda ortaya çıkan değişmedir. Denatürasyona yol açan en önemli etkenler; yüksek sıcaklık, iyonize ışnlar (?,ß,?), kuvvetli asit ve bazlar, disülfit bağlarını etkileyen indirgenme ve yükseltgenme reaksiyonları, geniş yüzey alanları yaratma (köpük içinde yüzey denatürasyonu), guanidin, aromatik asitler, bazı deterjanlar (Sodyum dodesil sülfat vb), guanidin hidroklorit (Gu HCl) ve üredir. Denatürasyon genelllikle tersinmezdir. Ancak bazen denatürasyona yol açan etken ortadan kaldırıldığında, örneğin üre ortamdan alındığında, protein yeniden üç boyutlu yapısına dönüşebilmektedir. Kaynatılan yumurta akında oluşan beyaz ve çözünmeyen pıhtı, proteinlerin tersinmez denatürasyonuna örnektir.