Atasözleri Sözlüğü

oğlan yetir, kız yetir; ağır yükü sen götür ver yiyeyim, ört uyuyayım; gözle, canım çıkmasın kaz kazla, daz dazla, kel tavuk kel (topal) horozla köpek bile yal yediği kaba pislemez iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır iti an, taşı eline al (çomağı hazırla) tırnağın varsa başını kaşı yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış sinek küçüktür ama mide bulandırır bok boku kenefte bulur kör Allah'a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar karga ile gezen boka konar el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır eski düşman dost olmaz dost başa, düşman ayağa bakar ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi kırkından sonra azanı teneşir paklar abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır damlaya damlaya göl olur terzi kendi söküğünü dikemez el sikiyle gerdeğe girilmez baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla kel ölür, sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun ne verirsen elinle o gider seninle acemi katır kapı önünde yük indirir eğreti ata binen tez iner akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır taşıma su ile değirmen dönmez dinsizin hakkından imansız gelir keskin zekâ keramete kıç attırır kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan eceli gelen fare kedi taşağı kaşır adam olacak çocuk bokundan belli olur güvenme varlığa, düşersin darlığa deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış tekkeyi bekleyen çorbayı içer çok söz (laf) yalansız, çok para (mal) haramsız olmaz arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim göz görmeyince gönül katlanır arpa eken buğday biçmez el kazanı ile aş kaynamaz sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır'a sultan ise eşeği düğüne çağırmışlar, 'ya odun eksik ya su demiş' canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir keyif benim, köy Mehmet Ağa'nın dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı it derisinden post olmaz garip itin kuyruğu bacağı arasında (götünde, kıçına kısık) gerek (olur) çok koşan çabuk (çok, tez) yorulur sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez) etme bulursun, inleme ölürsün el öpmekle ağız aşınmaz aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz hikmetinden sual olunmaz niyet hayır, akıbet hayır (selamet) soydur çeker, boktur kokar ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl kör satıcının kör alıcısı olur akıl akıl, gel çengele takıl el ermez, güç yetmez başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin) köpeğe gem vurma, kendini at sanır gem almayan atın ölümü yakındır yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz yol bilenle yürüyen, yorulmaz parayla dost bulunmaz hesabı pak olanın, yüzü ak olur eken biçer, konan göçer fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır iyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz öküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez) yüzü güzel olanın huyu (da) güzel olur bey ardından çomak çalan çok olur el için ağlayan gözden olur her dağın derdi kendine göre bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar şeytanın dostluğu darağacına kadardır aç ayı oynamaz koz gölgesi kız gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi, dut gölgesi it gölgesi av köpeği avdan kalmaz hangi rüzgâr attı? akıllı, sözünü akılsıza söyletir herkes sakız çiğner ama, Çingene kızı tadını çıkarır yiğidin sözü, demirin kertiği ağır taş yerinden oynamaz beterin beteri var her ağaç kökünden kurur (çürür) babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz herkes kendi ayıbını bilmez aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun aş taşınca kepçeye paha olmaz