Atasözleri Sözlüğü

oğlan yetir, kız yetir; ağır yükü sen götür ver yiyeyim, ört uyuyayım; gözle, canım çıkmasın kaz kazla, daz dazla, kel tavuk kel (topal) horozla köpek bile yal yediği kaba pislemez iti an, taşı eline al (çomağı hazırla) iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir kör Allah'a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış sinek küçüktür ama mide bulandırır ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi tırnağın varsa başını kaşı el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır bok boku kenefte bulur dost başa, düşman ayağa bakar karga ile gezen boka konar terzi kendi söküğünü dikemez abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır ne verirsen elinle o gider seninle paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun eski düşman dost olmaz damlaya damlaya göl olur baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan dinsizin hakkından imansız gelir el sikiyle gerdeğe girilmez keskin zekâ keramete kıç attırır acemi katır kapı önünde yük indirir akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır taşıma su ile değirmen dönmez eğreti ata binen tez iner tekkeyi bekleyen çorbayı içer eceli gelen fare kedi taşağı kaşır arpa eken buğday biçmez kel ölür, sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur el kazanı ile aş kaynamaz dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş adam olacak çocuk bokundan belli olur canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır'a sultan ise çok söz (laf) yalansız, çok para (mal) haramsız olmaz el öpmekle ağız aşınmaz niyet hayır, akıbet hayır (selamet) arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir göz görmeyince gönül katlanır eşeği düğüne çağırmışlar, 'ya odun eksik ya su demiş' kırkından sonra azanı teneşir paklar deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış it derisinden post olmaz çok koşan çabuk (çok, tez) yorulur sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez) aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz keyif benim, köy Mehmet Ağa'nın etme bulursun, inleme ölürsün kör satıcının kör alıcısı olur el ermez, güç yetmez ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur soydur çeker, boktur kokar yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz gem almayan atın ölümü yakındır akıl akıl, gel çengele takıl hikmetinden sual olunmaz başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin) dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı köpeğe gem vurma, kendini at sanır garip itin kuyruğu bacağı arasında (götünde, kıçına kısık) gerek (olur) güvenme varlığa, düşersin darlığa fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl hesabı pak olanın, yüzü ak olur parayla dost bulunmaz öküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez) iyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır bey ardından çomak çalan çok olur her dağın derdi kendine göre el için ağlayan gözden olur eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz yol bilenle yürüyen, yorulmaz av köpeği avdan kalmaz koz gölgesi kız gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi, dut gölgesi it gölgesi eken biçer, konan göçer yüzü güzel olanın huyu (da) güzel olur şeytanın dostluğu darağacına kadardır akıllı, sözünü akılsıza söyletir ağır taş yerinden oynamaz bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz herkes sakız çiğner ama, Çingene kızı tadını çıkarır beterin beteri var hangi rüzgâr attı? aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun her ağaç kökünden kurur (çürür) herkes kendi ayıbını bilmez aç ayı oynamaz yiğidin sözü, demirin kertiği aş taşınca kepçeye paha olmaz