Atasözleri Sözlüğü

ver yiyeyim, ört uyuyayım; gözle, canım çıkmasın oğlan yetir, kız yetir; ağır yükü sen götür kaz kazla, daz dazla, kel tavuk kel (topal) horozla köpek bile yal yediği kaba pislemez iti an, taşı eline al (çomağı hazırla) iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış kör Allah'a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi sinek küçüktür ama mide bulandırır bok boku kenefte bulur dost başa, düşman ayağa bakar el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır tırnağın varsa başını kaşı terzi kendi söküğünü dikemez karga ile gezen boka konar paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun ne verirsen elinle o gider seninle abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla dinsizin hakkından imansız gelir damlaya damlaya göl olur eski düşman dost olmaz kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan el sikiyle gerdeğe girilmez keskin zekâ keramete kıç attırır taşıma su ile değirmen dönmez tekkeyi bekleyen çorbayı içer eceli gelen fare kedi taşağı kaşır eğreti ata binen tez iner el kazanı ile aş kaynamaz sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede acemi katır kapı önünde yük indirir kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş arpa eken buğday biçmez canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır niyet hayır, akıbet hayır (selamet) adam olacak çocuk bokundan belli olur gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir göz görmeyince gönül katlanır el öpmekle ağız aşınmaz çok söz (laf) yalansız, çok para (mal) haramsız olmaz kel ölür, sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır'a sultan ise deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış kör satıcının kör alıcısı olur it derisinden post olmaz eşeği düğüne çağırmışlar, 'ya odun eksik ya su demiş' çok koşan çabuk (çok, tez) yorulur keyif benim, köy Mehmet Ağa'nın etme bulursun, inleme ölürsün yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz kırkından sonra azanı teneşir paklar el ermez, güç yetmez sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez) fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz akıl akıl, gel çengele takıl soydur çeker, boktur kokar hikmetinden sual olunmaz gem almayan atın ölümü yakındır hesabı pak olanın, yüzü ak olur ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin) bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı şeytanın dostluğu darağacına kadardır köpeğe gem vurma, kendini at sanır ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl her dağın derdi kendine göre koz gölgesi kız gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi, dut gölgesi it gölgesi iyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı yüzü güzel olanın huyu (da) güzel olur bey ardından çomak çalan çok olur el için ağlayan gözden olur garip itin kuyruğu bacağı arasında (götünde, kıçına kısık) gerek (olur) arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim parayla dost bulunmaz öküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez) akıllı, sözünü akılsıza söyletir ağır taş yerinden oynamaz av köpeği avdan kalmaz eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz herkes sakız çiğner ama, Çingene kızı tadını çıkarır babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar eken biçer, konan göçer beterin beteri var hangi rüzgâr attı? herkes kendi ayıbını bilmez yiğidin sözü, demirin kertiği her ağaç kökünden kurur (çürür) yol bilenle yürüyen, yorulmaz aş taşınca kepçeye paha olmaz koyun güden kurdu görür aç ayı oynamaz