Atasözleri Sözlüğü

oğlan yetir, kız yetir; ağır yükü sen götür ver yiyeyim, ört uyuyayım; gözle, canım çıkmasın kaz kazla, daz dazla, kel tavuk kel (topal) horozla köpek bile yal yediği kaba pislemez iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır tırnağın varsa başını kaşı iti an, taşı eline al (çomağı hazırla) eski düşman dost olmaz yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir sinek küçüktür ama mide bulandırır bok boku kenefte bulur karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış kırkından sonra azanı teneşir paklar dost başa, düşman ayağa bakar karga ile gezen boka konar kör Allah'a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır kel ölür, sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur damlaya damlaya göl olur abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır terzi kendi söküğünü dikemez ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi güvenme varlığa, düşersin darlığa el sikiyle gerdeğe girilmez baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla ne verirsen elinle o gider seninle acemi katır kapı önünde yük indirir eğreti ata binen tez iner paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış keskin zekâ keramete kıç attırır akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır taşıma su ile değirmen dönmez çok söz (laf) yalansız, çok para (mal) haramsız olmaz eceli gelen fare kedi taşağı kaşır dinsizin hakkından imansız gelir kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan eşeği düğüne çağırmışlar, 'ya odun eksik ya su demiş' ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur tekkeyi bekleyen çorbayı içer adam olacak çocuk bokundan belli olur sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır'a sultan ise canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır arpa eken buğday biçmez garip itin kuyruğu bacağı arasında (götünde, kıçına kısık) gerek (olur) dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş göz görmeyince gönül katlanır el kazanı ile aş kaynamaz sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez) akıl akıl, gel çengele takıl hikmetinden sual olunmaz dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı keyif benim, köy Mehmet Ağa'nın kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı it derisinden post olmaz ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl etme bulursun, inleme ölürsün el ermez, güç yetmez el öpmekle ağız aşınmaz çok koşan çabuk (çok, tez) yorulur soydur çeker, boktur kokar köpeğe gem vurma, kendini at sanır aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz niyet hayır, akıbet hayır (selamet) iyiliğe 'nereye gidiyorsun' demişler, 'kötülüğe' demiş kör satıcının kör alıcısı olur başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin) eken biçer, konan göçer parayla dost bulunmaz yüzü güzel olanın huyu (da) güzel olur yol bilenle yürüyen, yorulmaz bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır hesabı pak olanın, yüzü ak olur eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz aç ayı oynamaz iyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz bey ardından çomak çalan çok olur her ağaç kökünden kurur (çürür) fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur öküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez) gem almayan atın ölümü yakındır bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar şeytanın dostluğu darağacına kadardır akıllı, sözünü akılsıza söyletir herkes kendi ayıbını bilmez hangi rüzgâr attı? her dağın derdi kendine göre el için ağlayan gözden olur herkes sakız çiğner ama, Çingene kızı tadını çıkarır yiğidin sözü, demirin kertiği mum dibine ışık vermez av köpeği avdan kalmaz iyilik et denize at, balık bilmezse Halik bilir aş taşınca kepçeye paha olmaz beterin beteri var koz gölgesi kız gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi, dut gölgesi it gölgesi