Atasözleri Sözlüğü

oğlan yetir, kız yetir; ağır yükü sen götür ver yiyeyim, ört uyuyayım; gözle, canım çıkmasın kaz kazla, daz dazla, kel tavuk kel (topal) horozla köpek bile yal yediği kaba pislemez iti an, taşı eline al (çomağı hazırla) iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış tırnağın varsa başını kaşı sinek küçüktür ama mide bulandırır kör Allah'a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır bok boku kenefte bulur ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi dost başa, düşman ayağa bakar karga ile gezen boka konar eski düşman dost olmaz abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır damlaya damlaya göl olur terzi kendi söküğünü dikemez ne verirsen elinle o gider seninle paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun kırkından sonra azanı teneşir paklar el sikiyle gerdeğe girilmez baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla acemi katır kapı önünde yük indirir eğreti ata binen tez iner dinsizin hakkından imansız gelir kel ölür, sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan taşıma su ile değirmen dönmez akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır keskin zekâ keramete kıç attırır eceli gelen fare kedi taşağı kaşır tekkeyi bekleyen çorbayı içer adam olacak çocuk bokundan belli olur çok söz (laf) yalansız, çok para (mal) haramsız olmaz deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede arpa eken buğday biçmez sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır'a sultan ise arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim göz görmeyince gönül katlanır el kazanı ile aş kaynamaz dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş güvenme varlığa, düşersin darlığa kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır eşeği düğüne çağırmışlar, 'ya odun eksik ya su demiş' gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı it derisinden post olmaz el öpmekle ağız aşınmaz ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur çok koşan çabuk (çok, tez) yorulur aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz keyif benim, köy Mehmet Ağa'nın niyet hayır, akıbet hayır (selamet) sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez) etme bulursun, inleme ölürsün el ermez, güç yetmez akıl akıl, gel çengele takıl soydur çeker, boktur kokar kör satıcının kör alıcısı olur hikmetinden sual olunmaz başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin) garip itin kuyruğu bacağı arasında (götünde, kıçına kısık) gerek (olur) yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl köpeğe gem vurma, kendini at sanır gem almayan atın ölümü yakındır hesabı pak olanın, yüzü ak olur yol bilenle yürüyen, yorulmaz eken biçer, konan göçer fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır parayla dost bulunmaz iyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz öküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez) şeytanın dostluğu darağacına kadardır bey ardından çomak çalan çok olur el için ağlayan gözden olur her dağın derdi kendine göre av köpeği avdan kalmaz yüzü güzel olanın huyu (da) güzel olur koz gölgesi kız gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi, dut gölgesi it gölgesi bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar yiğidin sözü, demirin kertiği ağır taş yerinden oynamaz babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz akıllı, sözünü akılsıza söyletir hangi rüzgâr attı? herkes sakız çiğner ama, Çingene kızı tadını çıkarır beterin beteri var aç ayı oynamaz herkes kendi ayıbını bilmez aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun her ağaç kökünden kurur (çürür) aş taşınca kepçeye paha olmaz