Atasözleri Sözlüğü

ver yiyeyim, ört uyuyayım; gözle, canım çıkmasın oğlan yetir, kız yetir; ağır yükü sen götür kaz kazla, daz dazla, kel tavuk kel (topal) horozla köpek bile yal yediği kaba pislemez iti an, taşı eline al (çomağı hazırla) iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir kör Allah'a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi sinek küçüktür ama mide bulandırır el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır tırnağın varsa başını kaşı bok boku kenefte bulur dost başa, düşman ayağa bakar terzi kendi söküğünü dikemez karga ile gezen boka konar abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun ne verirsen elinle o gider seninle eski düşman dost olmaz damlaya damlaya göl olur baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan dinsizin hakkından imansız gelir keskin zekâ keramete kıç attırır taşıma su ile değirmen dönmez el sikiyle gerdeğe girilmez acemi katır kapı önünde yük indirir tekkeyi bekleyen çorbayı içer akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır eceli gelen fare kedi taşağı kaşır eğreti ata binen tez iner arpa eken buğday biçmez sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede adam olacak çocuk bokundan belli olur el kazanı ile aş kaynamaz kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır'a sultan ise niyet hayır, akıbet hayır (selamet) canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır göz görmeyince gönül katlanır el öpmekle ağız aşınmaz kel ölür, sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir çok söz (laf) yalansız, çok para (mal) haramsız olmaz aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez) eşeği düğüne çağırmışlar, 'ya odun eksik ya su demiş' arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim kırkından sonra azanı teneşir paklar it derisinden post olmaz çok koşan çabuk (çok, tez) yorulur keyif benim, köy Mehmet Ağa'nın kör satıcının kör alıcısı olur etme bulursun, inleme ölürsün yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz akıl akıl, gel çengele takıl el ermez, güç yetmez ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur gem almayan atın ölümü yakındır soydur çeker, boktur kokar hikmetinden sual olunmaz başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin) garip itin kuyruğu bacağı arasında (götünde, kıçına kısık) gerek (olur) dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı köpeğe gem vurma, kendini at sanır hesabı pak olanın, yüzü ak olur fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır iyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı öküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez) bey ardından çomak çalan çok olur koz gölgesi kız gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi, dut gölgesi it gölgesi şeytanın dostluğu darağacına kadardır el için ağlayan gözden olur eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz her dağın derdi kendine göre av köpeği avdan kalmaz parayla dost bulunmaz yol bilenle yürüyen, yorulmaz yüzü güzel olanın huyu (da) güzel olur akıllı, sözünü akılsıza söyletir ağır taş yerinden oynamaz herkes sakız çiğner ama, Çingene kızı tadını çıkarır eken biçer, konan göçer babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar beterin beteri var hangi rüzgâr attı? güvenme varlığa, düşersin darlığa herkes kendi ayıbını bilmez aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun her ağaç kökünden kurur (çürür) yiğidin sözü, demirin kertiği aş taşınca kepçeye paha olmaz aç ayı oynamaz