Atasözleri Sözlüğü

oğlan yetir, kız yetir; ağır yükü sen götür ver yiyeyim, ört uyuyayım; gözle, canım çıkmasın kaz kazla, daz dazla, kel tavuk kel (topal) horozla köpek bile yal yediği kaba pislemez iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır iti an, taşı eline al (çomağı hazırla) tırnağın varsa başını kaşı yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış sinek küçüktür ama mide bulandırır bok boku kenefte bulur kör Allah'a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar karga ile gezen boka konar el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır eski düşman dost olmaz dost başa, düşman ayağa bakar ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi kırkından sonra azanı teneşir paklar abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır damlaya damlaya göl olur terzi kendi söküğünü dikemez el sikiyle gerdeğe girilmez baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla kel ölür, sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun ne verirsen elinle o gider seninle acemi katır kapı önünde yük indirir eğreti ata binen tez iner akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır dinsizin hakkından imansız gelir taşıma su ile değirmen dönmez kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan keskin zekâ keramete kıç attırır eceli gelen fare kedi taşağı kaşır adam olacak çocuk bokundan belli olur deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış güvenme varlığa, düşersin darlığa tekkeyi bekleyen çorbayı içer çok söz (laf) yalansız, çok para (mal) haramsız olmaz arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim göz görmeyince gönül katlanır arpa eken buğday biçmez el kazanı ile aş kaynamaz sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır'a sultan ise eşeği düğüne çağırmışlar, 'ya odun eksik ya su demiş' canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir keyif benim, köy Mehmet Ağa'nın it derisinden post olmaz dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı garip itin kuyruğu bacağı arasında (götünde, kıçına kısık) gerek (olur) sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez) etme bulursun, inleme ölürsün çok koşan çabuk (çok, tez) yorulur el öpmekle ağız aşınmaz hikmetinden sual olunmaz aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz niyet hayır, akıbet hayır (selamet) kör satıcının kör alıcısı olur soydur çeker, boktur kokar ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl el ermez, güç yetmez akıl akıl, gel çengele takıl başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin) köpeğe gem vurma, kendini at sanır gem almayan atın ölümü yakındır yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz yol bilenle yürüyen, yorulmaz parayla dost bulunmaz hesabı pak olanın, yüzü ak olur eken biçer, konan göçer fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur iyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır öküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez) eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz yüzü güzel olanın huyu (da) güzel olur bey ardından çomak çalan çok olur el için ağlayan gözden olur şeytanın dostluğu darağacına kadardır her dağın derdi kendine göre aç ayı oynamaz koz gölgesi kız gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi, dut gölgesi it gölgesi bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar av köpeği avdan kalmaz hangi rüzgâr attı? herkes sakız çiğner ama, Çingene kızı tadını çıkarır akıllı, sözünü akılsıza söyletir her ağaç kökünden kurur (çürür) yiğidin sözü, demirin kertiği ağır taş yerinden oynamaz beterin beteri var babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz herkes kendi ayıbını bilmez aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun aş taşınca kepçeye paha olmaz