Atasözleri Sözlüğü

oğlan yetir, kız yetir; ağır yükü sen götür ver yiyeyim, ört uyuyayım; gözle, canım çıkmasın kaz kazla, daz dazla, kel tavuk kel (topal) horozla köpek bile yal yediği kaba pislemez iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır iti an, taşı eline al (çomağı hazırla) tırnağın varsa başını kaşı eski düşman dost olmaz yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir sinek küçüktür ama mide bulandırır bok boku kenefte bulur karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış kırkından sonra azanı teneşir paklar karga ile gezen boka konar kör Allah'a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar dost başa, düşman ayağa bakar el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır damlaya damlaya göl olur kel ölür, sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır terzi kendi söküğünü dikemez el sikiyle gerdeğe girilmez ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi güvenme varlığa, düşersin darlığa baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla ne verirsen elinle o gider seninle acemi katır kapı önünde yük indirir eğreti ata binen tez iner paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış keskin zekâ keramete kıç attırır taşıma su ile değirmen dönmez akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır eceli gelen fare kedi taşağı kaşır çok söz (laf) yalansız, çok para (mal) haramsız olmaz dinsizin hakkından imansız gelir kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan tekkeyi bekleyen çorbayı içer adam olacak çocuk bokundan belli olur arpa eken buğday biçmez eşeği düğüne çağırmışlar, 'ya odun eksik ya su demiş' sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır'a sultan ise canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş garip itin kuyruğu bacağı arasında (götünde, kıçına kısık) gerek (olur) göz görmeyince gönül katlanır el kazanı ile aş kaynamaz sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir akıl akıl, gel çengele takıl sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez) hikmetinden sual olunmaz kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı it derisinden post olmaz keyif benim, köy Mehmet Ağa'nın ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl etme bulursun, inleme ölürsün çok koşan çabuk (çok, tez) yorulur el öpmekle ağız aşınmaz el ermez, güç yetmez aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz köpeğe gem vurma, kendini at sanır soydur çeker, boktur kokar niyet hayır, akıbet hayır (selamet) kör satıcının kör alıcısı olur iyiliğe 'nereye gidiyorsun' demişler, 'kötülüğe' demiş başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin) hesabı pak olanın, yüzü ak olur parayla dost bulunmaz eken biçer, konan göçer yüzü güzel olanın huyu (da) güzel olur yol bilenle yürüyen, yorulmaz iyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır aç ayı oynamaz eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur bey ardından çomak çalan çok olur gem almayan atın ölümü yakındır öküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez) el için ağlayan gözden olur hangi rüzgâr attı? bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar şeytanın dostluğu darağacına kadardır akıllı, sözünü akılsıza söyletir her ağaç kökünden kurur (çürür) her dağın derdi kendine göre herkes sakız çiğner ama, Çingene kızı tadını çıkarır yiğidin sözü, demirin kertiği herkes kendi ayıbını bilmez aş taşınca kepçeye paha olmaz mum dibine ışık vermez av köpeği avdan kalmaz beterin beteri var koz gölgesi kız gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi, dut gölgesi it gölgesi iyilik et denize at, balık bilmezse Halik bilir