Atasözleri Sözlüğü

oğlan yetir, kız yetir; ağır yükü sen götür ver yiyeyim, ört uyuyayım; gözle, canım çıkmasın kaz kazla, daz dazla, kel tavuk kel (topal) horozla köpek bile yal yediği kaba pislemez iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır iti an, taşı eline al (çomağı hazırla) tırnağın varsa başını kaşı yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış bok boku kenefte bulur sinek küçüktür ama mide bulandırır eski düşman dost olmaz kör Allah'a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar karga ile gezen boka konar el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır dost başa, düşman ayağa bakar ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi kırkından sonra azanı teneşir paklar abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır damlaya damlaya göl olur terzi kendi söküğünü dikemez el sikiyle gerdeğe girilmez kel ölür, sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla ne verirsen elinle o gider seninle eğreti ata binen tez iner acemi katır kapı önünde yük indirir paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun keskin zekâ keramete kıç attırır akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır taşıma su ile değirmen dönmez dinsizin hakkından imansız gelir çok söz (laf) yalansız, çok para (mal) haramsız olmaz kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan eceli gelen fare kedi taşağı kaşır güvenme varlığa, düşersin darlığa deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış adam olacak çocuk bokundan belli olur arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim tekkeyi bekleyen çorbayı içer göz görmeyince gönül katlanır arpa eken buğday biçmez eşeği düğüne çağırmışlar, 'ya odun eksik ya su demiş' sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır'a sultan ise el kazanı ile aş kaynamaz canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez) keyif benim, köy Mehmet Ağa'nın it derisinden post olmaz dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir garip itin kuyruğu bacağı arasında (götünde, kıçına kısık) gerek (olur) etme bulursun, inleme ölürsün el öpmekle ağız aşınmaz çok koşan çabuk (çok, tez) yorulur hikmetinden sual olunmaz ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl niyet hayır, akıbet hayır (selamet) aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz soydur çeker, boktur kokar akıl akıl, gel çengele takıl başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin) kör satıcının kör alıcısı olur el ermez, güç yetmez köpeğe gem vurma, kendini at sanır yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz yol bilenle yürüyen, yorulmaz gem almayan atın ölümü yakındır parayla dost bulunmaz eken biçer, konan göçer hesabı pak olanın, yüzü ak olur iyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır öküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez) eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz şeytanın dostluğu darağacına kadardır aç ayı oynamaz yüzü güzel olanın huyu (da) güzel olur her dağın derdi kendine göre el için ağlayan gözden olur bey ardından çomak çalan çok olur hangi rüzgâr attı? bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar her ağaç kökünden kurur (çürür) av köpeği avdan kalmaz koz gölgesi kız gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi, dut gölgesi it gölgesi akıllı, sözünü akılsıza söyletir ağır taş yerinden oynamaz yiğidin sözü, demirin kertiği beterin beteri var babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz herkes sakız çiğner ama, Çingene kızı tadını çıkarır aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun aş taşınca kepçeye paha olmaz herkes kendi ayıbını bilmez