Atasözleri Sözlüğü

kaz kazla, daz dazla, kel tavuk kel (topal) horozla oğlan yetir, kız yetir; ağır yükü sen götür ver yiyeyim, ört uyuyayım; gözle, canım çıkmasın köpek bile yal yediği kaba pislemez iti an, taşı eline al (çomağı hazırla) iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış kör Allah'a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi bok boku kenefte bulur sinek küçüktür ama mide bulandırır karga ile gezen boka konar dost başa, düşman ayağa bakar dinsizin hakkından imansız gelir el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır ne verirsen elinle o gider seninle terzi kendi söküğünü dikemez tırnağın varsa başını kaşı eski düşman dost olmaz kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla eceli gelen fare kedi taşağı kaşır keskin zekâ keramete kıç attırır el sikiyle gerdeğe girilmez dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede acemi katır kapı önünde yük indirir eğreti ata binen tez iner paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun el kazanı ile aş kaynamaz eşeği düğüne çağırmışlar, 'ya odun eksik ya su demiş' kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır niyet hayır, akıbet hayır (selamet) it derisinden post olmaz sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır'a sultan ise garip itin kuyruğu bacağı arasında (götünde, kıçına kısık) gerek (olur) kel ölür, sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur adam olacak çocuk bokundan belli olur göz görmeyince gönül katlanır soydur çeker, boktur kokar deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir akıl akıl, gel çengele takıl ağır taş yerinden oynamaz gem almayan atın ölümü yakındır taşıma su ile değirmen dönmez tekkeyi bekleyen çorbayı içer etme bulursun, inleme ölürsün hikmetinden sual olunmaz arpa eken buğday biçmez koz gölgesi kız gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi, dut gölgesi it gölgesi ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz çok söz (laf) yalansız, çok para (mal) haramsız olmaz eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı yüzü güzel olanın huyu (da) güzel olur öküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez) ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl çok koşan çabuk (çok, tez) yorulur sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez) aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz hesabı pak olanın, yüzü ak olur keyif benim, köy Mehmet Ağa'nın herkes kendi ayıbını bilmez el öpmekle ağız aşınmaz el ermez, güç yetmez başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin) herkes sakız çiğner ama, Çingene kızı tadını çıkarır aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz köpeğe gem vurma, kendini at sanır akıllı, sözünü akılsıza söyletir kör satıcının kör alıcısı olur el için ağlayan gözden olur av köpeği avdan kalmaz parayla dost bulunmaz beterin beteri var hangi rüzgâr attı? iyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur şeytanın dostluğu darağacına kadardır bey ardından çomak çalan çok olur her dağın derdi kendine göre yiğidin sözü, demirin kertiği damlaya damlaya göl olur kırkından sonra azanı teneşir paklar ağaç kökünden yıkılır bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim aç ayı oynamaz kısmet ise gelir Hint'ten Yemen'den, kısmet değilse ne gelir elden eken biçer, konan göçer aklı başa yaş getirir bana dokunmayan (beni sokmayan) yılan bin yaşasın