Anasayfa Kodlamalar Dil Bilgisi Terimleri Bilim Terimleri Teknik Terimler Sanat Terimleri Spor Terimleri Hukuk Terimleri Ekonomi Terimleri Eğitim Terimleri Çevre Terimleri Sağlık Terimleri Sosyal Terimler Yabancı Terimler

abaza kesimi :

Abaza Mehmet Paşa biçiminde giyim.

abdal :

1. Genel olarak gezginci dervişlere verilen ad. 2. Yetmiş ermişe ...

Acemi :

1. bk. acemi oğlanı. 2. Saraya yeni alınmış karavaşlara verilen a ...

acemi ocağı :

Osmanlılarda yaya kapıkulu askeri yetiştirmek için kurulan bir tü ...

acemi oğlan kethüdası :

Anadolu ve Rumeli ağalarının buyrukları altında olup acemi oğlanl ...

acemi oğlanı :

Acemi ocağı öğrencisi olan yeniçeri adayı.

acemiağa :

Haremağalığında bir aşama. bk. haremağası.

acemilik :

Sarayın yüksek görevlerinden kimilerine atananlara, ilk gerekseme ...

açık buyrultu :

Osmanlılarda, kime yazılmış olduğu belirtilmemiş buyrultu.

açıkta kadılar :

Osmanlılarda belli bir süre görev yaptıktan sonra geçici olarak i ...

ad defteri :

Yeniçerilerin ad ve ulufelerinin yazılı bulunduğu defter.

adalet buyruğu :

Yönetimleri altındaki halkın ezilmemesi için, valilere, sadrazamc ...

adalet genelgesi :

Osmanlı ülkelerinde yasaların egemen olması ve bir haksızlığa düş ...

adi gedik :

Gedik türlerinden birinin adı. bk. gedik.

adsız :

1. Eski Türklerde belli bir yiğitlik göstermediği için kendisine ...

aforoz :

Kilisece verilen Hıristiyan toplumundan kovulma cezası.

aforoz etmek :

Bir Hıristiyanı kilise topluluğundan çıkarmak.

agora :

Eski Yunanlılarda kent devleti ile ilgili sorunların konuşulduğu ...

ağa :

1. Osmanlı sarayında, yönetsel ve askerî örgütünde belli orun ve ...

ağa arzı :

Yeniçeri ağasının ocak işleriyle ilgili olarak sadrazama yazdığı ...

ağa bölüğü :

Yeniçeri ocağında İstanbul ağasının odası.

ağa bölükleri :

Yeniçeri ocağının üç bölümünden biri: Yalnız devşirmelerden oluşa ...

ağa çerağı :

Yeniçeri ağalarınca yasa dışı olarak ocağa yazdırılan gençler.

ağa divanı :

Yeniçeri ağasının başkanlığında, ocağın türlü işlerini görüşmek ü ...

ağa gediklileri :

Yeniçeri ağasının, karargâhında bulunan ve sayıları 19 olan yardı ...

ağa hakkı :

Bakınız: kulluk hakkı

ağa imamı :

Bakınız: ocak imamı

ağa işliği :

Yeniçeri ocağında kullanılan araç ve gereçlerin yapıldığı işyeri.

ağa kapısı :

Yeniçeri ağasının görev yeri.

ağa mektubu :

Yeniçeri ağasınca devşirme görevlisinin eline verilen yetki belge ...

ağa paşa :

Vezirlik aşamasına yükselen yeniçeri ağalarının sanı.

ağa sancağı :

Yeniçeri ağasının sancağı.

ağa yamağı :

Yeniçeri ağasına bağlı emir çavuşu.

ağam çırağı :

Vezir dairelerinde iş gören ve Osmanlı diye adlandırılan içağalar ...

ağıl vergisi :

Osmanlılarda koyun ve keçi sürülerinin barındıkları ağıl için hay ...

ağır esame :

Belli tutarın üstünde ulufe alanların, ulufe defterindeki adları ...

ağır hizmet :

Saray ağalarının gördükleri ek görev.

ağır ulufe :

Bakınız: ağır esame

ağır zeamet :

Yıllık geliri 50,000 akçeyi aşan dirlik.

ağnam bacı :

Osmanlılarda pazar ve panayır yerlerinde satılan koyun ve keçiler ...

ağnam resmi :

Osmanlılarda koyun ve keçiler için alınan türlü vergilerin toplu ...

ahırbeyi :

Hasahırlara ve onlarla ilgili gereçlere bakmakla yükümlü yüksek a ...

ahkâm defteri :

Osmanlılarda yasa, yargı ve tüzük niteliğinde olan kararların yaz ...

ak ağa :

Zenci olmayan ve yaratılıştan erkeklikten yoksun bulunan haremağa ...

ak ağalar kapısı :

Topkapı sarayında içsaray ile dışsarayı birbirinden ayıran üçüncü ...

ak akçe :

Bakınız: gümüş para

ak alem :

Osmanlı saltanat sancağına verilen ad.

akar-bakar :

Osmanlı yönetim örgütündeki yönetim bölgelerinin sınırları saptan ...

akçalı yıl :

Türkiye'de 1790'dan bu yana kullanılan, mart ayından başlatılan v ...

Akçe :

1. Küçük gümüş para. 2. Her tür madensel para.

akın :

Düşman topraklarına, tedirgin etme, yıldırma, çapul vb. amaçlarla ...

akıncı :

Düşman topraklarına akın yapmaya çıkan savaşçı.

akropol :

Eski Yunan kent devletlerinde yüksekte kurulan ve içinde bir sara ...

alarga :

Eskiden kullanılan menzil toplarından birinin adı.

Alay :

Geçit resmine, gösteri yürüyüşüne katılan asker birliği ya da ins ...

alay arabası :

Alaylarda padişahların bindikleri araba.

alay bağlamak :

Törene hazır durumda düzene girmek.

alay emini :

Osmanlılarda bir alayın hesap işlerine bakan, aşaması yüzbaşı ile ...

alay göstermek :

Geçit resmi ya da gösteri yürüyüşü yapmak.

alay köşkü :

Padişahların geçit ve gösterileri izledikleri köşk.

alay meydanı :

Bakınız: ikinci yer

Alay Sancağı :

1. Bir alaya özgü özel sancak. 2. Özel günlerde gemileri donatmak ...

alay topu :

Resmî günlerde ve karşılama törenlerinde atılan top.

alaya binmek :

İlgilerce resmî törenlere katılmak.

alaybeyi :

Sancaktardaki timarlı sipahilerin buyurucusu.

alaybozan :

Eskiden kullanılan bir tür fitilli tüfek.

alaylı :

Harbokulu eğitim ve öğretiminden geçmeden, kıtadan yetişen subay.

alemdar :

Saltanat sancağını ya da bir asker birliğinin bayrağını taşıyan g ...

alıcısız :

İltizama verilememiş kesim. bk. iltizam.

alkış :

Padişah ile vezirleri yüceltmek için yapılan gösteri.

altı orun :

Yüksek devlet görevlerinin altısı: nişancılık, şıkk-ı evvel, şıkk ...

altı vergi :

Devlet borçları karşılığı olarak Düyûn-ı Umumiye İdaresine verilm ...

altıbölük :

Bakınız: kapıkulu süvarisi

altın kozak :

Yabancı hükümdarlara gönderilen padişah mektuplarının içine kondu ...

altmışlı :

İlmiye aşamalarından sahn-i seman ile musıla-ı Süleymaniye arasın ...

aman belgesi :

Savaşta teslim olanlara verilen, mal ve canlarına dokunulmayacağı ...

amanlı :

1. Osmanlı ülkelerinde oturmasına izin verilen yabancı uyruklu ki ...

ametçi :

Padişah divanının türlü kalemlerinde görev yapan başyazmanlara ve ...

anadefteri :

İstanbul'a getirilen yeni devşirme oğlanlarının adlarını, kimlikl ...

Anadolu defterdarı :

Osmanlılarda defterdar sayısı ikiye çıkarıldığında Anadolu'nun ma ...

Anadolu kazaskeri :

Aşama olarak Rumeli kazaskerinden sonra gelen ve Anadolu ile ilgi ...

Anadolu muhasebe kalemi :

Anadolu'daki padişah ve vezir vakıfları ile Erzurum dışında Anado ...

anahtarağası :

Hasoda örgütünde hasodanın güvenlik işlerinden sorumlu olan görev ...

anıt :

Önemli bir olayı gelecek kuşaklara yansıtmak için yapılan simge n ...

anlaşık devletler :

Birinci Dünya Savaşından önce bağdaşık devletlere karşı aralarınd ...

antlaşma :

İki ya da daha çok devlet arasında yapılan bağlayıcı yazılı sözle ...

arday :

Herhangi bir nedenle yerinden ayrılacak olan bir hükümdarın yerin ...

areopag :

Eski Atina'da, toplandığı yerin adına göre anılan yüksek yargıçla ...

areopagit :

Eski Yunanistan'da ölünceye dek yerinde kalmak üzere, en saygın k ...

arhont :

Eski Yunanistan'da en yüksek dokuz devlet görevlisinden her biri.

arma :

Bir devletin, bir soyun ya da bir kentin simgesi olarak bilinen i ...

arpa emini :

Hasahıra, ot, arpa vb. hayvan yiyecekleri ile gereçleri sağlayan ...

arpalık :

1. Osmanlılarda görevi sona eren ya da emekli olanlara bağlanan ö ...

arz kapısı :

Bakınız: ak ağalar kapısı

arz odası :

Padişahın, sadrazam ile divan ileri gelenlerini ve yabancı elçile ...

arz tezkeresi :

Bakınız: telhis

arzağaları :

Hasoda görevlilerinden padişaha arz iletmeye yetkili en kıdemli d ...

asesbaşı :

Ocaktaki askerî görevi yanısıra başkentin düzenini korumakla da y ...

asıl :

Yeniçeri ocağından olanların ulufelerini gösteren defterin özgün ...

asitane kaymakamı :

Bakınız: kaymakam paşa